Заки достонлари

ота томонидан қариндошликни ифодалайди»
45
: ота, она, ўғил, қиз, 
эна, момо, бова, оға, амма, амаки, тоға, хола кабилар. Масалан: 
Эна, шу гап кўнглингда бўлса... (Алп.42). Э ота, мен сизнинг 
қулингиздирман (О.21). Келгин, ука, бир ваъдада турайик... 
(Алп.139). Гап эшитгин, бобо, айтган тилимдан (Алп.341). 
43
Буронов Ж.Б. Инглиз ва ўзбек тиллари қиёсий грамматикаси.- Тошкент: Ўқитувчи, 1973.-140 б.; Бондарко 
А.В. Грамматическая категория и контекст. -Л. 1971.
44
Сўз шаклларининг матндаги қўлланиш частотаси. 
45
Ўринбоев Б. Ҳозирги ўзбек тилида вокатив категория. –Тошкент: Фан, 1972.- 58 б.; Нарзиева М. Қон-
қариндошлик номларининг компонент таҳлили // Ўзбек тили ва адабиёти, 1986.-№5.- 68 б.

---

13 
Никоҳ билан боғлиқ бўлган терминлар эса, у билан алоқадор 
бўлган умумий тушунчаларни ифодалайди: эр, хотин, келин, куёв, 
қайним, почча, язна кабилар. Шуни берсам, язна, кўнглинг тўлами? 
(Алп.262). Қайнимсанда, мен суяшиб турайин (Алп.263). 
Қултойқулга, янгажон, тегиб қўйма, ёр-ёр. (Алп.377). 
Бу сўзлар орасидаги фарқ эса, белгининг меъёрдан икки поғона 
ёки бир поғона пастлиги, меъёрдалиги, меъёрдан бир поғона юқори 
эканлигидадир. бова, мома, оға, опа сўзларининг маъносини 
қуйидагича ажратиш мумкин: 1) “қариндош”, 2) “қон-қариндош”, 3) 
“бевосита“ мен”дан катта
46
”. Бу маънолар ҳар тўрттала сўз учун 
умумийдир.
“I авлод” маъноси «бова, мома»ни «оға, опа»дан ажратади. «оға» 
ва «опа» сўзларига “мен” билан бир авлодга мансублик” маъноси 
хосдир. Демак: бова=қариндош, қон-қариндош, бевосита “мен”дан 
катта, “I авлод», эркак. мома=қариндош, қон-қариндош, бевосита 
“мен”дан катта, “I авлод», аёл.