28
кўкмак (Рус.403). Кўринадики, бу мисолларда сифат сўзлар ўзбек
тилининг шарқий шеваларидаги шаклларга асосан мос келади.
Кўк сўзи нинг маъносида
яшил, зок ва
уларнинг турли маъно
оттенкалари уйғунлашган ҳолда қўлланади: Устима кийганим менинг
яшил-кўк, // Ғарибликда бўлармикан кўнглим тўқ (Алп.66). Одамлар
кўкини ташлаб, вақтини хушлаб, ўз ишида бўлсин, бозорини
юргизсин, савдо-сотиқни бошласин (Рус.418). Борса Бужул шаҳри
шундай:
деворини зокка буяган, ҳаммаси кийимини
кўкка буяган
(Рус.403).
Мисоллардаги
зок, яшил, кўк сўзлари ранг маъносини сақлаган
ҳолда, қўшимча
«мотам, ўлим» маъноси юклатилган. Бу эса,
кўк,
яшил сўзларининг рамзий восита сифатида қўлланганини
кўрсатади
66
.
Адабий тилда зок – темир купороси,
темир сульфат,
сувда осон эрийдиган оч яшил кристаллик модда (ЎТИЛ, 1,308-б.);
кўк-тиниқ осмон рангидаги; мовий, зангори (ЎТИЛ, 1,412-б.);
яшил-
сариқ билан кўк ранг ўрталигидаги, барг ёки майса рангидаги; сабза
ранг (ЎТИЛ, 2,490-б.) каби маъноларни билдириб
«белги», «сифат
Do'stlaringiz bilan baham: