Zamon shakllari

- ed qo’shish qoidalari

1 - e harfiga tugaydigan fe’llarga – d harfi qo’shiladi.	2 undosh+y ga tugaydigan fe’llarda –y tushib qoladi va – ied qo’shiladi.	3 Unli+y ga tugaydigan fe’llarga – ed qo’shiladi.	4 Agar fe’l bir bo’g’inli bo’lsa, yoki urg’u oxirgi bo’g’inga tushsa va o’sha bo’g’inda ikki undoshning o’rtasida bitta unli kelgan bo’lsa, -ed qo’shilganda o’xirgi undosh ikkitaga ortadi.	5 -l harfiga tugaydigan fe’llarga – ed qo’shilganda – l harfi ikkitaga ortadi.
Dance-danced	Try-tried	Play-played	Plan-planned	Travel-travelled
			Lekin: open-opened (chunki, bu yerda urg’u birinchi bo’g’inga, ya’ni o harfiga tushadi.)

Qisqa javoblar (Short answers)

Yes,+personal pronoun+did.

No,+personal pronoun+didn’t.

Did you buy a gift for your mother? Yes, I did./No, I didn’t. – Onangga sovg’a oldingmi? Ha./Yo’q.

15

Ishlatilishi

1. O’tgan zamonda aniq bir paytda sodir bo’lgan ish-harakatlarga nisbatan. Ish-harakatning sodir bo’lish vaqti aytiladi yoki allaqachon undan oldin kelgan gaplardan ma’lum bo’ladi yoki boshqacha usulda nazarda tutiladi. Nima bo’lganda ham when-qachon degan savolga javob bo’ladi.

They spent their holidays in Switzerland last winter. – Ular o’tgan qishda ta’tilni Shvetsariyada o’tkazishdi. (bu gapda vaqt aytildi – last winter)


They had a great time. – Ular maza qilishdi. (vaqti allaqachon ma’lum. Qachon? O’tgan qishda Shvetsariyaga borishganida)

2. O’tgan zamonda birin-ketin darhol sodir bo’lgan ish-harakatlarga nisbatan.

First, he read the message. Then, he called his boss. – U avval xabarni o’qidi. Keyin, boshlig’iga telefon qildi.

3. O’tgan zamonda sodir bo’lib turgan, lekin hozirda boshqa sodir bo’lmaydigan odatlar yoki holatlarga nisbatan. Bunday gaplarda used to birikmasini ishlatish ham mumkin.

People travelled/used to travel by carriage in those days. – Odamlar o’sha kunlarda aravalarda yurishardi. (hozir unday emas, hamma mashinada yuradi)

4. Vafot etgan odamlarning hayotlari, ularning qilgan ishlari haqida gapirganda.

Marilyn Monroe starred in a number of successful films. – Merilin Monro bir qator mashhur filmlarda bosh ro’lni o’ynagan.