Œзбекиcтон Республикаси Олий ва ¢рта махсус

3-masala. Juda qattiq bo`lgan metallar uchun nakonechnik sifatida yon 
yoqlari asos bilan α=76,9
0
bo`lgan muntazam uchburchakli piramida olinadi. 
Sinash natijasi hosil qilingan ot pechatka asosining tomon a bilan baholaniladi. Bu 
holatda metall qattiqligini hisoblash formulasi qanday ko`rinishda bo`ladi? 
Yechish. Xudi 2-masalani yechish kabi yechamiz. Bu masala uchun 
Β=90
0
-α=13,1
0
4
3
2
а
Q


---

82 
2
249
,
2
cos
a
P
Q
P
H



. 
4-masala. Knup metodi bo`yicha metallarning qattiqligini aniqlash uchun 
nakonechnik sifatida asosi rombdan iborat bo`lgan piramida olinadi. Piramida 
balandligi asos diogonallarining kesishgan nuqtasiga tushadi. Piramida asosining 
kata diogonaliga tiralgan qirralari orasidagi burchak α=172,5
0
, boshqa orasidagi 
burchak β=130
0
. Knup metodi bo`yicha metal qattiqligi N
K
, R yuk (nagruzka)ning 
otpechatkaning S asos yuzasiga nisbati kabi hisoblaniladi, bu yerda 
otpechatkaning kata diogonali d hisoblangan deb qaraladi. Metal qattiqligini 
hisoblash formulasini yozing. 
Yechish. Otpechatka balandligini hva asosning ikkinchi diogonalini x deb 
belgilaymiz. Otpechatkaning balandligi, qirrasi va diogallaridan yasalgan to`g’ri 
burchakli uchburchaklarni olib qaraymiz. U holda 
,
2
2

ctg
d
h

,
2
2

htg
x

d
x
S


2
1
larni aniqlagan bo`lamiz. 
Endi masalaning yechimi 
2
2
229
,
14
2
2
2
d
P
d
P
ctg
tg
S
P
H
K






bo`ladi.