Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Андижон давлат университети Хорижий тиллар факультети

Публицистик услуб
Публицистик стиль сўзлашувчи интонациясида буйруқ оҳангининг устунлиги ва эмоционал оҳангнинг сустлиги билан характерланади. Ушбу услубнинг асосий мақсади тингловчига ўз таъсирини ўтказиш, уни сўзлашувчи томонидан айтилаётган информация тўғри эканлигига ишонтириш ва нутқда берилган фикрни тўла қабул қилишга қаратилган. Бундай вазифа нафақат мантиқий аргументлар билан, балки уни кўндиришда эмоционаллик орқали ҳам таъсир кўрсатишдир. Бундай ёндашувда публицистик стиль бир томондан илмий стилга ўхшаб кетса, иккинчи томондан ораторлик услубини ҳам ўз ичига олади. Одатда публицистик стиль сиёсатдонлар, радио ва телевидение комментаторлари, пресс-конференция ва интервью берувчилар мажлисларда ва суд мажлисларида ишлатилади.
“Публицистик стиль” термини кенг қамровли бўлиб, у гапирувчининг тутган мавқеи, нутқий шароит ва мақсадига асосланиб турли вариантларга эгадир. Ҳар қандай оммага қаратилган нутқ сўзлашувчига жуда аҳамиятли чеклашларни қўйади. Одатда, бу инглиз тилининг ёзма варианти сифатида кўринишга эга. Бундай нутқдан фойдаланаётган гапирувчининг муваффаққияти, кўпинча, интонация ва овоз тембри турларидан самарали фойдаланишга боғлиқ. Ушбу асосий мақсадни амалга ошириш учун сўзлашувчи тингловчига аниқ белгиланган фикрлар мажмуини маълум интонацион бирликлар орқали етказишга ҳаракат қилади. Одатда, ушбу стилни амалга ошириш учун қуйидаги инглиз тилидаги асосий интонацион намуналар ишлатилади:
(LowPre-Head + ) (Falling Head +) High Fall ( + Tail)
(Low Pre-Head +) (Falling Head +) Low Rise (+ Tail)
(Low Pre-Head ) (Falling Head + ) Fall-Rise (+ Tail)
(Low Pre-Head +) (Stepping Head +) Low Fall (+ Tail)
(Low Pre-Head +) (Stepping Head +) Low Rise (+ Tail)
(Low Pre-Head +) (Stepping Head +) High Fall (+ Tail)
(Low Pre-Head +) (High or Medium Level Head +) Low Fall( + Tail)
(Low Pre-Head +) (High or Medium Level Head + ) Low Rise( + Tail)
(Low Pre-Head+ ) (High or Medium Level Head +) High Fall (+Tail)
(Low Pre-Head +) (High or Medium Level Head +) High Fall +Rise ( +Tail)
(Low Pre-Head +) (High or Medium Level Head + ) Mid-Level( + Tail)

Ушбу услубда нутқнинг тезлиги унинг расмийлик даражасига боғлиқ бўлиб, одатда, расмий нутқ бироз сустроқ бўлиб, унинг аҳамиятсизроқ қисмлари нисбатан тезроқ талаффуз қилинади. Нутқий муносабатда ритмнинг турлари кўп эмас, паузалар ва фразалар ўртасидаги боғланиш уларнинг семантикасига боғлиқдир. Одатда, интонацион группалар қисқа бўлиб, унинг натижасида паузалар кўпайади ва бу паузалар қисқа ва чўзиқ бўлиши мумкин. Иккиланиш паузалари одатда ишлатилмасада, баъзида қисқа иккиланишни англатувчи паузалар иштирок этади. Шу нарса эътиборга моликки, сиёсатдонлар нутқида унинг кульминацияси риторик пауза орқали максимум самарага эришишга ҳаракат қилади. Бундан ташқари, баъзида нутқда гап урғуси орқали ҳам ифодаланади. Бу жанр ахборот воситалари бўлмиш радио, телевидение, газета ва журналларда фаол қўлланадиган оммабоп жанр бўлиб, кўпинча журналистлар шу жанрда ижод қиладилар. Сиёсий, илмий ҳаёт жараёни, янгиликлар шу жанрда ёзилган матнларда ўз ифодасини топади.