Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро озиқ-овқат ва енгил саноат технологияси институти

Кулгилиликнинг санъатда намоён бўлиши - кулгилиликнинг ҳар хил кўринишлари санъатнинг меъморчиликдан бошқа деярли ҳамма турларида намоён бўлади ва комедия шаклида эса ўзининг тўла эстетик ифодасини топади. Комедия мавзуини беўхшовликлар, мувофиқсизликларнинг турли-туман кўринишлари ташкил этади. Кулгилиликнинг хилма-хил шаклда намоён бўлиши уларнинг санъат­да ҳам турлича акс этишини тақозо этади. Комедия асарларининг хилма-хиллиги, ранг-баранглиги мана шундадир. Кулгилиликнинг барча шакллари қанчалик эркин намоён бўлиш имкониятларига эга бўлиб борсалар, шунчалик кўп аҳамият касб этадилар.
КУЛГИЛИ ҲОЛАТ - даврнинг ижобий томонларини акс эттириб,шунчаки қиёфага кирган одамларга тааллуқлидир, дейиш ҳам хато. Бунда комик тасвир кўпрок мувофиқсизлик асосига қури­либ,у мазкур одамнинг чин гўзал моҳияти билан бошқа одамлар ҳақидаги ўзининг сохта, ёлғон тасаввурлари ўртасидаги қара­ма-қаршилик тарзида намоён бўлади.
ҲАЗИЛ-ҲАЖВ - ҳаётдаги салбий, хунук ҳодисаларни масхара кулгисидан кам бўлмаган даражада очиб беришга қодирдир. Ҳазил-ҳажв кулгининг ғазабнок қоралашдан кўра, кўпроқ ёрдам кўрсатишга мўлжалланишини алоҳида таъкидлаб ўтиш лозим. Ҳаёт икир-чикирлари, камчиликларини танқид қилаётган ижодкор ҳазил-ҳажв туйғуси орқали инсонни маънавий комилликка эришуви­га ёрдам беради, унда кулгили жиҳатларни кўра билиш қобилияти­ни тарбиялайди. Ҳазил-ҳажв туйғуси воқеликка ҳиссий муносабат­нинг алоҳида шакли сифатида масхара ва комедиянинг таркибий қисми ва ифода воситаси бурчини ҳам бажаради. Беозор ҳазил-ҳажв туйғуси инсон ҳаётининг кулгили томонлари, унинг барча қирра ва зарраларини илғаб олиш ва фаҳмлаш қобилиятини ўстиришга ёрдам беради ва у борган сари шахснинг маъна­вий-руҳий камолоти кўрсаткичи бўлиб бораверади.
КОМЕДИЯ - кулги билан бир-бирини изоҳлайдиган тушунчалар бўлиб, кулги комедияда тасвирланаётган воқеа-ҳодисалар моҳия­тини очиб бериш воситаси, тасвирланаётган объектга нисбатан эстетик баҳолашнинг ва муаллиф муносабати ифодасининг асосий шакли бўлиб хизмат қилади. Комедия, энг аввало, ўз-ўзини танқид қилишнинг махсус шакли сифатида амал қилади. Комедия ўзининг ижтимоий вазифасини ўта соддалаштириб, у ёмон хулқ, ёмон одам, ёмон ҳодисаларни тўғридан-тўғри, бевосита тузатиш­га, яхшилашга олиб келади, деб тушунадилар ва тушунтирадилар.
КУЛГИ - катта ижтимоий маънога эга бўлиб, турли тарихий даврларда турлича аҳамият касб этган, Масалан, феодал тарқоқлик, ўзаро тинимсиз уруш-жанжаллар, у ёки бу диний, фалсафий, ахлоқий чекланишлар ҳукм сурган шароитларда кулги кенг ўрин эгаллай олмаган. Лекин энг оғир моддий-сиёсий, маъ­навий-ахлоқий шароитларда ҳам оддий халқ ўз орасидан етишиб чиққан ўткир сўзли, ҳозиржавоб, зукко вакиллар воситасида кул­ги қуроли билан ижтимоий иллатларга қарши курашиб турмуш икир-чикирлари, ҳаёт камчилик-нуқсонлари устиданкулиб келди. Ўзбек халқининг миллий-маънавий мулки бўлган аския воситасида кулиш ҳам ўзининг ижтимоий мазмундорлиги билан катта аҳамият касб этади.
Кулги ўз хусусиятига кўра, демократик мазмунга эга бўлиб, у барча одамларни бир-бирига қовуштиради.Улар кулги воситасида ўзаро тенглашадилар. Кулги ноинсоний, ноахлоқий иллатлар билан курашнинг омилкор воситасидагина бўлиб қолмай, балки инсонн­нинг куч-қудрати ва озодлиги тимсоли ҳамдир. Кулги ранг-баранг ва хилма-хил қирраларга эга бўлиб, майин рағбатлантирувчи, хушфеъл ҳазил-мутойиба ҳиссиётдан тортиб, то аёвсиз, аччиқ истеҳзо ҳиссиёти доирасигача ҳам амал қилади.