Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро озиқ-овқат ва енгил саноат технологияси институти

ХАЛҚ АМАЛИЙ САНЪАТИ - халқ яратган ва истеъмол қилинади­ган бадиий фаолият турлари ва кўринишларига халқ ижоди дейила­ди. Халқ оғзаки ижоди, халқ мусиқаси, халқ рақслари, халқ ама­лий санъати, халқ бадиий ҳунармандчилиги, халқ меъморчилиги ва бошқалар халқ амалий санъатининг хиллари ва кўринишларидир. Одатда бу хил санъат асарлари муаллифсиз, жамоавий ҳолда яра­тилган бўлиб, уларда анъаналар, расм-русумлар, урф-одатлар катта аҳамият касб этади. Халқ ижоди ижтимоий тараққиётнинг бошланғичларида санъатнинг ягона шакли сифатида амал қилган. Унда санъатнинг халқчил табиати нисбатан содда тарзда намоён бўлиб, халқ турмуш тарзининг хилма-хил қирраларини қамраб ол­ган.
МЕЪМОРЧИЛИК - санъат турлари орасида алоҳида ўрин эгал­лайди. Меъморчилик инсон яшаш муҳитини уюштиришда, унинг ҳаёт фаолиятида улкан аҳамият касб этади. Унда санъат ва бошқа фао­лият соҳалари ўртасидаги чекланганлик йўқ. У икки томонлама бўлиб, ҳам моддий,ҳам маънавий маданиятга таалллуқлидир.
Меъморчиликнинг бадиий томони амалий томонига бўйсунди­рилган бўлади. Меъморчиликда бадиий (қиёфали ифода), аввало, бинолар ёки улар мажмуининг ижтимоий аҳамиятлилигида кўринади. Бу ҳол унинг бадиий имкониятларини янада оширади ва меъморчи­лик хусусиятларини белгилаб беради.
Меъморчилик асарларини идрок этиш орқали одамлар турмуш тарзини, маиший ҳаёти ва ҳаёт фаолияти хусусиятларини, ижтимо­ий тузум табиатини, эстетик орзуни, у ёки бу давр ижтимоий руҳияти ва мафкурасини инъикос этамиз. Меъморчилик ҳосил қила­диган билимлар мажмуининг аҳамияти шундаки, одаиларда у яра­тилган маданий муҳити, ҳаёт тарзи, фикр ва туйғулари тўғрисида тасаввур пайдо қилади.
РАССОМЛИК - кўз кўриб турган моддий оламни ижодий тасав­вурда қайта ишлаб, текисликда тасвирлашдир. Бўёқлар, чизиқлар ва улар аралашмасидан фойдаланиб, дунёнинг барча манзараларини акс эттириш, унинг марказида эса инсон туради. Мусаввирликда инсон қиёфаси тўғридан-тўғри ҳамда унинг атрофидаги моддий ду­нёга муносабати ифодаланади.
Мусаввирликда дунёнинг кўриниб турган ранго-ранг бойлиги­ни алоҳида сезгирлик ва эркинлик билан акс эттирилади. Агар ҳайкалтарошликда ҳодисаларнинг нисбий мўътадиллиги ва муайян­лиги акс этса, мусаввирлик оламнинг ўзгаришларини, ҳаёт оқими­ни тасвирлайди.
Мусаввирликда кўз илғамайдиган қиёфалар ўзига хос санъат “тили” - ранг ёрдамида яратилади. Мусаввир ранг орқали дунё бўёқлари мутаносиблигини, унинг моддий моҳиятини, одамлар ҳис-туйғусини, ирода кучини, хатти-ҳаракатларини хилма-хил кўринишларда ифодалайди.
Мусаввирликнинг илк асоси - расмдир. Расм суратининг ўзи­га хос умуртқасини, синч-устунини англатиб, жисм шаклини, ат­роф чизиқларини, бадиий тизимини белгилайди, жиҳозлар ва одам­лар ҳар бирининг ўз ўринларини, асосий белгиларини кўрсатиб беради. Бир қатор буюк мусаввирлар ўз асарларини дастлабки кўмир ва қалам билан туширилган расмларсиз яратганликлари расмнинг мусаввирлик санъатидаги аҳамиятини камситмайди. Улар мазкур асарларни яратиш жараёнида мўйқаламларини шу қадар юксак маҳорат билан ишга солганларки, бир вақтнинг ўзида ҳам расм солганлар, ҳам сурат яратганлар.