Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти “Бухгалтерия ҳисоби” кафедраси

Рақобат устунлиги - Porterning бешта куч модели



Porterning бешта кучлари ҳар бир соҳани шакллантирадиган ва саноатнинг заиф ва кучли томонларини аниқлашга ёрдам берадиган бешта рақобатдош кучларни аниқлайдиган ва таҳлил қиладиган моделдир. Беш кучлар таҳлили кўпинча корпоратив стратегияни аниқлаш учун саноат тузилмасини аниқлаш учун ишлатилади. Портер модели иқтисодиёт ичидаги рақобат даражасини тушуниш ва компаниянинг узоқ муддатли рентабеллигини ошириш учун иқтисодиётнинг исталган сегментига қўлланилиши мумкин. Беш куч модели Garvard бизнес мактаби прфессори Maykl E. Porter номи билан аталган.
Porterning бешта кучи - бу турли соҳалар турли хил рентабеллик даражасини сақлаб қолиш имкониятини тушунтиришга ёрдам берадиган бизнесни таҳлил қилиш модели. Модел Майкл Е. Портернинг "Рақобат стратегияси: саноат ва рақобатчиларни таҳлил қилиш усуллари" китобида 1980 йилда нашр етилган. "Five Forces" модели компаниянинг саноат тузилишини ҳамда унинг корпоратив стратегиясини таҳлил қилишда кенг қўлланилади. Портер баъзи огоҳлантиришлар билан дунёдаги ҳар қандай бозор ва саноатни шакллантиришда муҳим рол ўйнайдиган бешта инкор етилмайдиган кучларни аниқлади. Бешта куч тез-тез рақобат интенсивлигини, жозибадорлигини ва саноат ёки бозорнинг рентабеллигини ўлчаш учун ишлатилади.
Porterning бешта кучи:
1. Саноатдаги рақобат
2. Саноатга янги кирувчиларнинг салоҳияти
3. Таъминловчиланинг кучи
4. Мижозларнинг куучи
5. Ўрнини босадиган маҳсулотларга таҳдид
Porter's Five Forces - бу компаниянинг рақобат муҳитини таҳлил қилиш учун асос.

• 
  Компаниянинг рақобатдош рақиблари, янги потенциал бозор иштирокчилари, етказиб берувчилар, харидорлар ва уларнинг ўрнини босадиган маҳсулотлар сони ва кучи компаниянинг рентабеллигига таъсир қилади.
  
• 
  Рақобат устунлигини ошириш учун бизнес стратегиясини бошқариш учун Бешта кучлар таҳлилидан фойдаланиш мумкин.
  

Саноатдаги рақобат