Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таҳлим вазирлиги тошкент архитектура қурилиш институти

Реверсиянинг жорий қийматини ҳисоблаш (дисконтлаш) 
Бирлик (реверсия) нинг жорий қиймати - бу бирликнинг тўпланган суммасига 
тескари миқдордир. Жорий қиймат - бу фоизнинг маълум самарали қўйилмаси бўйича 
дисконтлашда вақт даврларининг бир нечасидан сўнг олиниши керак бўлган бир сўмнинг 
қиймати. Яъни фоизнинг бўлинган самарали қўйилмасига тескари бўлган амалдир. 
Мураккаб фоизларнинг ортишига тескари бўлган амал, яъни келгуси қийматнинг ҳозирги 
(жорий) қийматга келтирилиши дисконтлаш деб аталади. 
n
i
FV
PV
)
1
(
, FV=1 бўлганда
n
i
PV
)
1
(
1
 , (3) 
 
 
Бунда
i- дисконт (фоиз қўйилмаси); 
n- даврлар сони (одатда йиллар); 
n
i)
1
(
1
 - n – йилнинг дисконт кўпайтувчиси. 
 
Аннуитетнинг жорий қиймати 
Аннуитет - бу тенг тўловлар серияси бўлиб, уларнинг биринчиси ҳозирги вақтдан 
бошлаб, бир даврдан ўтиб амалга оширилади. 
Келгуси тўловлар сериясининг ҳозирги (жорий) қийматини ҳар бир тўловни 
алоҳида баҳолаш орқали кўрсатиш мумкин. Масалан, агар ҳар бир кирим реверсия 
сифатида баҳоланса, 5 йил давомида, ҳар йилнинг охирида 100 сўм олиш ҳуқуқи ҳал 

---

86 
этилиши мумкин. Дисконтнинг 8% миқдорида биринчи киримнинг қиймати 100*0,9259 = 
92,59 сўмга, иккинчисиники 100*0,8573 = 85,73 сўмга, учинчисиники 100*0,7938 = 79,38 
сўмга, тўртинчисиники 100*0,7350 = 73,50 сўмга, бешинчисиники 100*0,6806 = 68,06 
сўмга 
тенг 
бўлади. 
Бутун 
беш 
йиллик 
аннуитетнинг 
жорий 
қиймати 
92,59+85,73+79,38+73,50+68,06 = 399,26 сўмни ташкил этади. 
Бирликнинг жорий қиймати ва аннуитетнинг жорий қиймати нисбати
(қўйилмаси 8%) 
Йил 
Бирликнинг жорий қиймати 
Аннуитетнинг жорий қиймати 
1 
0,9259 
0,9259 
2 
0,8573 
1,7832 
3 
0,7938 
2,5770 
4 
0,7350 
3,3120 
5 
0,6806 
3,9926 
Бугун 8% қўйилмали инвестициялар 399,26 сўмни ташкил этади, бу эса кейинги 5 
йил мобайнида 100 сўмдан олиш ҳуқуқи учун асосланган тўлов бўлади. 
Бирликнинг ҳақиқий қиймати коэффициентларини бўлиш билан шуғулланмаслик 
учун аннуитет коэффициенти ѐки Инвуд коэффициентидан фойдаланиш мумкин. У i 
йиллик фоизлар бўлганида фоизларнинг мураккаб формуласига кўра n даврлар учун 
бирликнинг ҳақиқий қиймати коэффициентлари суммаси сифатида аниқланади. 
i
i
a
n
n
)
1
(
1
1