764
25.2. Жаҳон хўжалигининг глобаллашуви
йўналишлари ва зиддиятлари
Иқтисодий ҳаётнинг байналминаллашуви билан бир
қаторда глобаллашуви жараёни ҳам муҳим ўрин тутади.
Бу ҳар иккала тушунча ўзаро боғлиқ бўлиб, улар жаҳон
хўжалиги субъектларининг умумий мақсадларга
эришиш
йўлидаги хатти-ҳаракатларининг бирлашуви жараёнини
акс эттиради. Шунингдек, бу тушунчалар бир-биридан
фарқланади. Биринчидан, улар бир хилда бўлмаган хўжалик
бирлашмалари миқёсларини ифодалайдилар.
Олдинги
ўринда
кўрсатилганидек,
байналминаллашув
жаҳон
хўжалигининг бир неча субъектлари ўртасидаги ўзаро
алоқалар ўрнатилиши ва
ривожланишининг дастлабки
босқичи ҳисобланади.
Глобаллашув (лотинча globus – ер
курраси) жаҳон хўжалигининг бутун маконини қамраб
олувчи иқтисодий муносабатлар тизимининг ташкил
топиши ва ривожланишини англатади. Бугунги
кунда
глобаллашув жараёни аҳамиятининг тобора ошиб бориши
иқтисодий адабиётларда унинг ривожланиш йўналишлари
ва зиддиятлари каби масалаларнинг ҳам кўриб чиқилишини
тақозо этмоқда
191
.
Глобаллашув узоқ вақт давомида таркиб топувчи ҳамда бутун
борлиқни қамраб олувчи башарият миқёсидаги иқтисодий
тизимни намоён этади. Ҳозирда у жаҳон хўжалигининг
умумжаҳон тавсифига эга ҳамда яхлит ҳолда бутун инсониятга
тааллуқли бўлган маълум бир унсурларни ўз ичига олиши
мумкин. Шунга кўра, ҳозирги вақтда жаҳон хўжалигининг
глобаллашув йўлидаги ривожланишининг дастлабки
қадамлари, йўналишлари амалга ошмоқда. Глобаллашувнинг
йўналишлари макроиқтисодиётга нисбатан сифат жиҳатидан
янги бўлган иқтисодий муносабатлар турининг таркиб
топишига олиб келади. Глобаллашув жараёнининг қуйидаги
йўналишларини ажратиб кўрсатиш мумкин.
191
Борисов Е.Ф. Экономическая теория: учеб. – 4-е изд., перераб. и доп. – М. :
Высшее образование, 2008, с.514-524.
