Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта таълим

-расм. Кучланиши 1000Вдан юқори электр двигателлар реле ҳимоясининг ўзгарувчи оператив токли схемаси
2.7. Кучланиш 1000 В гача бўлган электр двигателларнинг
реле ҳимояси


Қўлланиладиган ҳимоялар

Кучланиш 1000Вгача бўлган электродвигателларда асосан қуйидаги ҳимоялар қўлланилади:

• 
  қисқа туташувдан ҳимоя;
  
• 
  ўта юкланишдан ҳимоя;
  
• 
  фаза узиллоиҳасидан ҳимоя;
  
• 
  кучланиш пасайлоиҳасидан ҳимоя.
  

2.7.1. Қисқа туташувдан ҳимоялаш элементлари ва аппаратларини танлаш ҳисоби

Қисқа туташувдан ҳимоя сақлагичлар ёки максимал ток релелари ёрдамида бажариллоиҳаси мумкин.

а/ сақлагичлар ёрдамида ҳимояни бажариш учун сақлагич ва унинг эрувчан қуймаси танланади.
Сақлагич қуйиаги шартларга асосан танланади.
U_{сақ.ном} = U_дв.ном
I_{сақ.ном}≥I_иш.ном = I_дв.ном
I_сақ.уз >I_к.max
бу ерда I_сақ.уз – сақлагичнинг узиш токи.
Сақлагичнинг эрувчан қуймасини танлаш шартлари қуйидагилар:
1) I_э.қ.ном ≥ к₃I_иш.max
бу ерда к₃ =1,1÷1,25; I_иш.max = I_дв.ном; I_э.қ.ном – эрувчан қуйиманинг номинал токи.
2) I_э.қ.ном ≥ I_ў.ю / к_ў.ю
бу ерда I_ў.ю – двигателнинг ўта юкланиш токи; I_ў.юни двигателнинг юргизиш токига тенг деб олиш мумкин I_ў.ю = I_ю; - ўта юкланиш токларидан четлаштириш коэффициенти, к_ў.ю =1,5÷2,5 олинади.
3) I_э.қ.ном≥I_қ.min /(10÷15) бу ерда I_қ.min. – электродвигател уланган шинадаги минимал қисқа туташув токи.
б) максимал ток релеси ёрдамида қисқа туташувдан ҳимоя
Ҳимоя ток отсечкаси кўринлоиҳасида бажарилади.
Ток релесининг ишлаш токи
I_р.и. = (,3÷1,5)Iю=(1,3÷1,5)к_юI_дв.ном
бу ерда I_ю-двигателнинг юргазиш токи; к_ю- двигатель юргазиш токиниг номинал токка нисбати.
Агар I_р.и. ток катта бўлганлиги сабабли ток релесини танлаш иложи бўлмаса ток трансформатори ўрнатилади ва у орқали ток релеси уланади.
Ток трансформаторининг ҳисобий трансформация коэффициенти
к_1.ҳис = I_дв.ном/5.
Справочникдан ток трансформаторининг трансформация коэффициенти к₁ нинг к_1.ҳис га қараганда 1,5÷2 марта каттароқ қиймати танланади.
Ток релеси ток трансформатори орқали уланганлиги сабабли ҳимоянинг ишлаш токи ва реленинг ишлаш токи аниқланади
I_ҳ.и = (1,3÷1,5)I_ю,
I_р.и= к_сх I_х.и /к_и,
бу ерда к_сх-схема коэффициенти. Ток трансформаторлари юлдуз ёки тўла бўлмаган юлдуз схемаси бўйича уланган бўлса к_сх=1 ёки ток релеси икки фаза тоуларининг фарқига уланган бўлса к_сх = 1,73 олинади.