Ûzbekiston Respublikasi oliy va ûrta maxsus ta'lim vazirligi

QURILMAINING TUZILISHI VA ISHLASHI.

Mazkur qurilma shtativ, ilgak, tasma, millimetrli metall chizg’ichlardan tashkil topgan. Rasmda qurilmaning sxematik tasviri berilgan.

Qurilmani ishlatish uchun oddiy chizg’ich olinadi va unga rezina tasma zich o’raladi. Keyin tasma eni o’lchanadi. Xuddi shunday g’o’laga ustma-ust o’ralgan rezina tasmaning qalinligi ham o’lchanadi.
Ingichka rezina namunalaridan ishni bajarishda foydalaniladi. Unga bohlangan maxsus qutichaga toshlar solinadi. Har xil og’irlikdagi toshlarni qutichaga solib, ingichka rezina tasma cho’zilishi topiladi.



1-rasm 2-rasm


ISHNI BAJARISH TARTIBI.

1. Laboratoriya ishining yo’riqnomasini o’qib o’rganining va o’qituvchining savollariga javob berib, ishni bajarishga ruxsat oling.

2. Shtativga qisqichli sterjenni tsrniting.
3. To’g’ri to’rtburchakli rezina tasma o’lchamlarini rasmda 1-2 ko’rsatilgandek aniqlang. Buning uchun namunaning qalinligni b=B/N va ekanini a=A/N dan aniqlang..
4. Namunani rasmdagidek o’rnating va har xil yuklarni osib, uning boshlang’ich va oxirgi holatlarini tayanchdagi chizg’ichda belgilab, uzunliklarni aniqlang. Topilgan natijalardan ∆l ni aniqlang. Natijalarni quyidagi jadvalga yozing.

O’lchash tartibi	Namunaning boshlanhich uzunligi l0, m	Namuna qalinligi va eni, S, m	Yuklar massalari, m, kg	Namunaning yuk osilganidan keyingi uzunligi, l			E

5. Yukning ogirligi (F) va rezinaning ko’ndalang kesim yuzasi (S) ni bilgan holda ( ) ni (1) formula asosida aniqlash mumkin.

6. (5) formuladan natijalar asosida E ni hisoblash mumkin.
7. (6) formuladan Guk konuni (F) aniqlanadi.


SINOV SAVOLLARI
1. Guk qonuni nimani o’rganadi va u qanday ta'riflanadi?
2. Elastik va plastik deformasiya deb nimaga aytiladi?
3 Bikrlik nima va u qanday aniqlanadi?
4 Elastiklik nima?
5 Nisbiy uzayish qanday topiladi?