Ózbekstan Respublikasın rawajlandırıwdıń bes ústin turatuǵın baǵdarı boyınsha Háreketler strategiyasına muwapıq, nef-gaz sanaatı salasında -da qatar ózgerisler ámelge asırıldı

1. 6. Kollektorlardıń konditsiya xarakteristikası
O’nimdar qatlamlar geologik tárepten quramalı dúzilgen bolsa, qudıq kesiminde sanaat áhmiyetine iyelik etiw qatlam -kollektordı belgilew, onı ol yamasa bul kollektorlar qatlamına tiyisliligin hám shamalıq jemisdorlig’in anıqlaw qıyın keshedi. Bunday máselelerdi taw jınıslarınıń tiykarǵı parametrlerin (gewekliligi hám ótkizgishligin) anıqlamasdan hám tiykarlamastán sheshim etib bolmaydı.
Anıqlanǵan parametrlerdiń minimal ma`nisine kóre ajıratılǵan qatlamlar jınıslardıń málim bir toparına kiritiledi hám konditsiya bahaları yamasa konditsiyalar (parametrler ma`nisiniń isenimliginr qoyılǵan talap hám shártler) dep ataladı. Konditsiyalar geweklilik hám ótkizgishliktiń minimal bahaları bolıp, bunday bahalarda jınıs neft tutıp turıw hám neft berealiw qábiletine iye boladı.
Bul parametrlerdiń konditsiya bahaları geologik faktorlarǵa baylanıslı bolıwı menen bir waqıtta, olar ka’ndi isletiw texnologiyası hám texnikası talaplarına hám de ekonomikalıq kórsetkishlerge sáykes keliwi kerek. Soǵan kóre konditsiya bahaların belgilew eń qıyın máselelerden biri esaplanadı.
O’nimdar jıyektegi jınıslardıń gewekliligi hám ótkizgishligi tuwrısındaǵı maǵlıwmatlarǵa kóre kollektorlardı úsh gruppaǵa bolıw múmkin:
1) gewekliligi 11 % ten kem hám ótkizgishligi (5÷10 )
•10 -15 m2 ge shekem bolǵan jınıslar, olar shártli túrde kollektor bolmaǵan (kúshli gillengen mayda bólekli alevrolitler) jınıslarǵa tiyisli.
2) gewekliligi 11 den 16 % ge shekem hám ótkizgishligi (5÷10 )
•10 -15 m2 den 160
•10 -15 m2 ge shekem bolǵan jınıslar, olar kem gewekli kollektorlarǵa (túrli bólekli hám bólekan gilli alevrolitler) tiyisli;
3) gewekliligi 16 % ten joqarı hám ótkizgishligi 160
•10 -15 m2 den kóp bolǵan jınıslar, olar joqarı gewekli kollektorlarǵa (qumtaslar hám iri bólekli alevrolitler) tiyisli. Gewekliligi 11 % ten kem bolǵan jınıslardı ashqan qudıqlar sınap kórilgende olardan sanaat kólemine iyelik etiw neft aǵısları alınbaǵan.
Jemisdor qatlamlar daǵı kollektorlardıń ótkizgishligi hám bólekler aralıǵindaǵı ashıq geweklilikning eń kishi (konditsiya) bahaların belgilew neft rezervlerin esaplawda, neft kánlerin proektlestiriwde hám isletiw procesin analiz qılıwda úlken áhmiyetke iye. Bunday bahalarda kollektor óziniń ótkizgishlik qásiyetlerin saqlap qaladı hám quramındaǵı neftni berealiw qábiletine iye boladı.
Neft hám gaz rezervlerin, ásirese úyin rezervin esaplawda konditsiya bahaların belgilew hám olardıń ortasha mánislerinen paydalanıw aljasıqlar keltirip shıǵarmaydı. Lekin konning isletiwdi proektlestiriw hám analiz qılıwda bunday konditsiyalar ámeliyat talapların tolıq qandira almaydı, usınıń sebebinen anıq hám tolıq izertlewler nátiyjelerinen paydalanıw zárúr boladı.