Mavzu: pozitsiyali sanoq sistemalarida surxondaryo algoritmi

---

MAVZU: POZITSIYALI SANOQ SISTEMALARIDA SURXONDARYO ALGORITMI 
REJA 
Kirish 
1. 
Sanoq sistemalari haqida 
2. 
Pozitsiyali sanoq sistemalarida qo’shish amali 
3. 
Pozitsiyali sanoq sistemalarida ayirish amali 
4. 
O'nlik sanoq sistemasidagi 10 dan 19 gacha sonlarni oson ko'paytirib topish. 
5. 
Pozitsiyali sanoq sistemalarida ko’paytirish amali 
6. 
Pozitsiyali sanoq sistemalarida ko’paytirish amalining javobini bir qator qilib topish usuli 
7. 
Y
angicha texnologik algoritmining, boshqa manbaalardagi misollar bilan o’zaro 
taqqoslash 
8. 
O’nlik sanoq sistemasidan boshqa sanoq sistemasiga o’tish 
9. 
Turli pozitsiyali sanoq sistemasidagi sonlarni o’nlik sanoq sistemasiga o'tkazish 
10. 
Xulosa 
11. 
Foydalanilgan adabiyotlar 
 
 
 

---

2 
K
IRISH 
Butun dunyoda foydalanilayotgan kompyuter va unga asoslangan barcha texnikaning 
asosiy qismi raqamli kompyuterlardir. Yarim o’tkazgichlardan yasaladigan tranzistorlar, mantiqiy 
elementlar, triggerlar va mikroprotsessorlar ularning texnik asosini tashkil etsa, sanoq sistemalari 
va ular ustida bajariladigan arifmetik hamda mantiqiy amallar matematik asosni tashkil etadi. Ilm-
fan va sanoat rivojlanishi bilan mikro darajadan nano darajaga o’tish mumkin, ammo ularning 
matematik asosi bo’lgan sanoq sistemalari o’z ahamiyatini saqlab qolaveradi. Informatika va 
axborot texnologiyalari bo’yicha mutaxassislar tayyorlash jarayonida sanoq sistemalarini o’rgatish 
va mohiyatini ochib berish raqobatbardosh kadrlar tayyorlashda zarur hisoblanadi. Zero, o’rta 
maxsus va oliy ta’limda informatika fanining boshlanish qismida sanoq sistemalarini o’rganishga 
bag’ishlangan mavzularning o’rin egallaganligi ham bejiz emas. Shunday ekan, sanoq 
sistemalarini bilish, o’rganish va o’rgatish, hamda u bilan bog’liq boshqa jarayon va vositalarni 
o’rgatish uchun maxsus dasturlar yaratish muhimdir[1] 
Ushbu algoritm raqamli qurilmalarga qo’llanilsa xotira hajmi ortadi, bajariladigan amallar soni 
ko’payadi. Bu esa qurilmalarning sifatli va samarali ishlashiga olib keladi. Har bir kashf etilgan 
yangi formula, algoritm, usul biror nom bilan nomlanadi. Ushbu algoritm standart ananaviy 
algoritm usuliga nisbatan farqli va nom tanlanish hususiyatidan kelib chiqib Surxondaryo deb 
nomlandi. Ushbu algoritm “Informatika va axborot texnologiyalari’ faniga bag’ishlangani uchun 
ta’rif va teoremalar bayon qilinmadi. Bo’lish amaliga algoritm ishlab chiqilgani yo’q. Shuning 
uchun ishlanmaga kiritilmadi. Surxondaryo algoritmi kelgusida alohida bob mavzu sifatida 
o'rganilishi mumkin. Ushbu ishlanmada Surxondaryo algoritmi deb umumiy mavzu nom sifatida 
yozildi. Ushbu algoritm ustida tadqiqot ishlari olib borilmoqda.