Tek janapayι ko`binese so`zdin` aldιnda, al g`ana janapayι o`zi qatnaslι so`zdin` keyninde keledi. Mιs: Tek Ιrιsqul biy tikeymey shayιqqa o`z to`rinen orιn awιstιrιw ushιn sa`l jιlιstι. Adam degen tek ju`riwdi, ju`ziwdi g`ana bilmeytug`ιnbedi.
Tek ha`m g`ana janapaylarι dizbeklesip, qospa janapay (tek g`ana) tu`rinde de qollanιladι. Mιs: Tek g`ana baslιq Tιnalievtin` ha`zirshe balalardι marapatlag`ιsι kelmeytug`ιn edi.
Bolsa janapayι o`zi qatnaslι bolg`an so`zdin` keynine dizbeklesip kelip, onι basqa so`zlerden ayιrιp, bo`leklep ko`rsetiw ushιn qollanιladι. Mιs: Shιmshιqlar bolsa jug`ιrlasιp ana shaqadan mιna shaqag`a ushιp qonιp ju`r.
Gilen`,gilkiy,ιlg`ιy x.t.b so`zlerde janapaylιq xιzmette qollanιladι. Bul so`zler janapaylιq xιzmette qollanιlg`anda o`zleri baylanιslι so`zden burιn kelip ,sol so`zdi basqa so`zlerden ajιratιp ko`rsetedi.
Mιs: Ιlg`ιy pisken iri qawιnlar palιzdan u`zip alιndι. Gilkiy qon`ratlιlar bolιp sarιtawdι jag`alap otιrdι.
3.Ku`sheytiw janapayι
Ku`sheytiw janapaylarιnιn` ma`nisin da,de,(ta,te) tap,g`oy,-aq,ha`m ko`mekshi so`zleri bildiredi bul janapaylar jeke so`z yamasa ga`ptin` ma`nisin ku`sheytiw ushιn qollanιladι. Yamasa ga`ptin` ma`nisin ku`sheytiw ushιn qollanιladι. Mιs: biz niyet etip barg`an du`kanιmιzg`a da kire almadιq. Sen bunι hesh qanday ruksatsιz-aq, islewin`e boladι g`oy.
An`latιw: da,de (ta,te) ha`m, ko`mekshi ga`pte qollanιw wazιypasιna qaray,birde da`neker, birde janapay ma`nisindede qollanιladι. Janapaylιq ma`nide qollanιlg`anda jeke so`zlerge baylanιslι aytιlιp,sol so`zge qosιmsha ku`sheytiwshilik ma`ni beredi. Al, da`nekerlik ma`nide qollanιlg`anda en` Kemi eki so`zdi (birgelikli ag`zalardι) yamasa qospa ga`ptin` quramιndag`ι jay ga`plerdi baylanιstιradι. Mιs: Ko`k jiyegin bu`gin ha`m ko`re almadιq. (janapay) 2.Asan ha`m u`sen bir kilasta okιydι.(da`neker)
3. Bul a`distin` o`zi de kim kimdi jen`er eken degendey gu`reske usaydι (janapay)
Do'stlaringiz bilan baham: |