£ з б е к и с т о н р е с п у б л и к а с и о л и й в а
Download 1.51 Mb. Pdf ko'rish
|
I DkaGecw9EoG81YcysuLVGQQ7gbMTzL
|
Aloqa vositalari Respublikada aloqa vositalari tarmog’i kengaydi. Urushdan keyingi
yillarda shaharlararo telefon, telegraf aloqalarining keng tarmoqlari vujudga keldi. Kabel va radiorele liniyalari qurildi. 1965 yilda Toshkent Moskva va Ittifoqning boshqa shaharlari bilan koaksial kabeli orqali bog’landi. 1971 yilda Toshkentda shaharlararo kuchli avtomatik telefon stantsiyasi ishga tushirildi. 1972 yilda Samarqand, Buxoro, Termiz, keyinroq Namangan,Qarshi, Farg’onada AMTS-IM tipidagi shaharlararo avtomotik stantsiyalar ishga tushirildi. Natijada shahar telefon tarmoqalarining 160 ming abonenti o’z telefonlaridan kod yordamida shaharlararo avtomatik telefon aloqasi bilan bog’lanish imkoniyatiga ega bo’ldi. 1985 yilda shaharlardagi telefon stantsiyalarining abonent telefonlari soni 953,9 mingtaga etdi. Kolxoz va sovxozlar telefonlashtirildi. 1985 yilda respublikada 4166 pochta, telegraf va telefon aloqasi korxonalari ishladi.
Radio eshittirish tarmoqlari kengaydi. 1956 yil 5 noyabrda O’zbekistonda birinchi marta Toshkent televizion markazi ishlay boshladi. 60-yillarning oxirlarigacha Farg’ona vodiysi, Samarqand viloyati ham televizion ko’rsatuvlar bilan ta’minlandi. 1977 yilda Samarqand va Andijonga Toshkent televideniesining ikki programmasini rangli tasvirda uzatishga erishildi. 1978-1979 yillarda Toshkentda balandligi 350 metrli televizion minora qurildi. Urganch va Nukusda televizion markaz qurilib ishga tushirildi.
Xulosa qilib aytganda, Respublika sanoati bir tomonlama rivojlantirildi, boshqa mintaqalardagi korxonalar uchun xomashyo bazasiga aylantirildi. Oltin, mis, qo’rg’oshin- rux, volfram molibden kabi nodir metallar xomashyo sifatida boshqa mintaqalarga olib ketilardi. Paxta, kanop mahsulotlarining mo’l-ko’lligi engil sanoatni ustun darajada rivojlantirish va katta daromad olish imkoniyatini berardi, ammo bu imkoniyatlar nazar- pisand qilinmadi. Respublika aholisi boy tabiiy resurslardan, og’ir mehnat evaziga etishtirilayotgan qimmatbaho paxta xomashyosidan bahramand bo’lolmadilar. 244
Respublikada anchagina sanoat korxonalari qurilgan bo’lsada, ular mustaqil ravishda tayyor mahsulot ishlab chiqaraolmas edi. Bu korxonalarda tayyorlanadigan mashinalar, asbob-uskunalar uchun zarur bo’lgan butlovchi qismlar mintaqalardan keltirilar edi, Respublika korxonalari Ittifoqning g’arbiy respublikalaridagi korxonalarga qaram edi. 70-yillarga kelib chuqur turg’unlik holatiga mahkum bo’lgan O’zbekiston iqtisodiyotining tahlili shundan dalolat beradiki, bunda sanoat ishlab chiqarishini rejalashtirishda ilmiy aniqlik, real yondashuv, mantiqiy izchillikning yo’qligi asosiy sabablardan biri bo’lganligi shubhasizdir. Mustabid sovet hokimiyati belgilagan 8,9,10,11,12 - besh yilliklar rejalarining norealligi, noizchilligi, etarli ilmiy asoslanmaganligi, konkret hayot amaliyoti bilan bog’lanmaganligi oxir-oqibatda ularning oldindan barbod bo’lishiga olib keldi. Buning oqibatida xo’jalik tarmoqlarida zo’riqish, uzilish holatlari yuz berdi, ishlab chiqarish quvvatlari to’la ishga solinmadi, mehnat unumdorligi muttasil kamayib bordi, milliy daromad salmog’i 3-4 baravarga kamayib ketdi. 80 yillarga kelib O’zbekistonning eksport salohiyati keskin pasaydi. Buning natijasida respublikaning eksport balansida sanoat mahsulotining salmog’i atigi 11 foizni tashkil etardi, xolos. Respublika sanoat ishlab chiqarishidagi bunday turg’unlik, nomutonosiblik holatlarining yuzaga kelishi, ishlab chiqarish quvvatlarining qisqarib, uning salohiyat darajasining pasayib borishi oqibatda O’zbekiston iqtisodiyotining umumiy holatiga, aholi keng ijtimoiy qatlamlarining turmush darajasiga salbiy ta’sir etmasdan qolmadi. Ijtimoiy ehtiyojlar uchun mablag’lar taqsimlashning qoldiq printsipi va taqsimotda tekischilik tartibining ustun bo’lishi ijtimoiy adolatsizliklarning avj olishiga bois bo’ldi. Ijtimoiy tanglik ichkilikbozlik, giyohvandlik, poraxo’rlik singari salbiy illatlarning keng yoyilishiga olib keldi. Ijtimoiy munosabatlarda mehnatni rag’batlantirish tizimi buzila bordi. Ko’p hollarda yuqori malakali mehnatga haq to’lash kamsitildi. Bu aholining mehnatga qiziqishi va faolligiga salbiy ta’sir ko’rsatdi. Ijtimoiy hayotning barcha jabhalarida jiddiy etishmovchiliklar, og’riq nuqtalar yaqqol ko’zga tashlanib bordi. Iqtisodiyot va ijtimoiy turmushning tobora yorqin namoyon bo’layotgan inqiroziy holatlarini bartaraf etish, O’zbekistonni yuqori taraqqiyot darajasiga olib chiqish uchun yangicha yo’l tutish zaruriyati to’liq etilgan edi.
|
