22- §. Xiva xonligining tashkil topishi
Xorazmning mustaqilligi
uchun kurash
Xorazm Shayboniyxon hujumi arafasida
temuriy Sulton Husayn Boyqaro hukmdor
bo4lgan Xuroson davlati tasarrufida edi.
Husayn Boyqaro Xorazmga qo‘ng‘irot qabilasidan chiqqan Chin So‘-
fini noib etib tayinlagan.
1505-yili
Shayboniyxon, 1510-yilda esa Eron hukmdori shoh
Ismoil Xorazmni bosib oldilar. Biroq shoh Ismoilning hukmronligi
uzoqqa bormadi. Xorazmliklar safaviylar hukraronligiga
qarshi kurash
boshladi. Bu kurashga mahalliy aslzodalar boshchilik qildi. Xususan,
Xorazmni Eron safaviylaridan ozod etish va mustaqil davlat tuzish
uchun boshlangan kurashning tashabbuskori o‘sha davrda Xorazmning
markazi bo‘lgan Vazir shahrining qozisi Umar qori bo‘ldi. U xo-
razmliklami safaviylarga qarshi kurashga da’vat etdi.
Xorazm xalqini
mustaqillik uchun kurashga ko‘tarishda Sayid Hisomiddin qattol ham
katta rol o‘ynadi.
Xorazmning bo‘lajak hukmdori hokimiyatining qonuniy maqomga
ega bo‘lishi juda muhim edi. Shu sababli mustaqillik uchun kurash
ning rahnamolari Xorazm taxtiga Dashti
Qipchoqdagi Shaybon av-
lodidan bo‘lgan Berka Sultonning o‘g‘li Elbarsxonni taklif etdilar.
Berka Sultonning xonadoni Shayboniyxon xonadoni bilan garchand
bir shajaradan bo‘lsa-da, bir-biriga dushmanlik munosabatida edilar.
1480-yilda o‘zaro toj-u taxt uchun kurashda Muhammad Shayboniyxon
tomonidan o‘z bobokaloni Shaybonxon avlodiga mansuh Berka Sul
tonning o‘ldirilganligi buning sabablaridan biri edi. Elbarsxon 1512-
yilda Xorazm taxtiga o‘tqazildi.
Elbarsxon davrida mamlakat poytaxti
Vazir shahridan Urganch
shahriga ko‘chirildi. Elbarsxon Vazir shahrini Eron qo‘shinlaridan
ozod etgach, bu g‘alaba sharafiga o‘z o‘g‘illari nomiga ,,g‘ozi“ laqa-
bini qo‘shib aytishni buyurdi.
Do'stlaringiz bilan baham: