0 ‘zbekist0n respublikas1 oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirligi
|
|
(Asq. M.) 2.
G ‘abitxon ham ki- tobxon edi. Abay uning kitoblari o rasidan o ‘zini qiziqtira- digan ko‘p asi narsalam i topdi. B ular Firdavsiy, N izom iy, Fuzulíy, N avoíy, Bobur asarían Jam sh id Saidbattoi yoz- gan kitoblar edi. (M. A.) 3. S h o d m o n aka kulib U m id xo‘jaligining a ’zolarini k o ‘rsatib m a n a shu yigitlar menga hech tin ch lik berishm ay q o ‘ydi dedi. ( /. Sh.) 4. U ning m ehribonchiligidan ta ’sirlanib titro q tovush bilan qulluq raisdedi. (tí. G\) 60- mashq. Kerakli tinish belgiiarini qo'yib kokchiring. Nima sababdan u yoki bu tinish belgisi qo'yilishini izohlab bering. P an Kovalskiyga qarz bergan odam lardan biri qo‘ng‘iroq qüdi — M en d an oigan qarzingizni qaytarasizm i yo‘qmi — H o zir hech ilojim vo‘q — Yaxshi un da bilib qo'ying kim dan qarz oigan b o kl- sangiz ham m asiga q o ‘ng‘iroq qilib Pan Kovalskiy m enga pulni qaytardi deym an * * * D engizda kuchli to ‘fon ko'tarildi Kema kapitani odam - larga qarab — Jan o b lar vahim a qilinm asin Vaziyat nazorat ostida M en o n alar va bolalarni qayiqlarga o ‘tqizib kem adan uzoq- roqqa olib ketishlarini buyurdim Sababi ham m a ketgandan so‘ng erkaklarga bitta latifaaytib berm oqchim an (Gaz.) 61- mashq. Kerakli tinish belgiiarini qo‘yib ko'chiring. Nima sababdan u yoki bu tinish belgisi qo‘yilishini izohlang. 1. Sobir jang da m ehnatda qotgan dag'allàshgan barm oq- laridan hand alak sharbatini shir-shir oqizib xursand qich- qirdi: O jo n im F arg‘ona oq oltinim bog‘im (O.) 2. N ur qo‘ynida erkin suzdim oh qanday huzur (H. P.) 3. Uning o ‘n besh yoshlar cham asida bir o ‘g‘li b or edi u bizga juda o‘rganib qolganidan h a r kuni b ir b ah o n a bilan kelib turar edi. 4. Qiz barvaqt tu rar kun bo‘yi m utoîaa qilar edi imti- honlam ing deyarli ham m asini a ’io darajada topshirib bo‘ldi. 5. Jarro hlar ig n a v a ip bilan kesilgan joy ni tiksalar, Afri- kada esa xalq ja rro h lari tikish uchun „tirik “ asboblardan foydalanadilar. Y a’n i ular jarohatni chum oli yordam ida tikadilar 6. A bay ulam i kutib turdi-yu yetib kelishgach uchovi goh unisi goh bunisi o ‘zib uzoq-uzoq ot chopish- di (M. A.) 7. Esiz taq d ir ekan qaydin bilibm iz Azizim dunyoga bevaqt kelibm iz (U. va I. Sulton) 8. O tajon dey- m an o ‘yinga u sta ekansiz dedi O krm onjon kulib {A. Q .) 9. Zavol ko‘rm a hech q achon o klkam Zavol bilmas shu yoshing bilan Muzaffar b o ‘l g‘olib b o ‘l o'ktam D o ‘sî-u yoring qardoshing bilan Mangu yorug‘ m askanim manim 0 ‘zbekiston — V atanim manim. (A. Oripov ) 10. Boshqa nom qurib ketganm i Axir u m enga m u - nosib em as-ku dedim ruhim g ‘azablanib N ahotki c h u - qurga yiqilib o klish qahram onlik b o ‘lsa 11. Tum an gazetasida uning ikkita maqolasi bosilgan edi dedi m aktab boshqoni Bu m aqolalarda m aktabim iz tarix i haqiqiy yoritilgan. U m aktab shuhratiga shuhrat q o 'sh d i. (H. Tursunoy) 62- mashq. Tinish belgilarini qo'yib ko‘chiring. Har bir ti- nish belgisining qo‘yilish sababini aytib bering. ONATILI Paxtakor xalqim izning dilidek jo ‘shqin Bahordek ilhom baxsh o n a tilimsan 0 ‘zbekcha she’r o ‘q ir Lerm ontov P ushkin Tuganm as xazina bitm as bilimsan Navoiy g‘azalin h a r b ir satrida Nafosat go‘zallik sh u tilga xosdir S hunchalar qudrat b o r so‘?ning atrida H ar bir so‘z d urd on a yoki olm osdir Tongotar fayzini nay navosini D alalar shukuhin ob-havosini Visol ch o g larin i dil sadosini O dam ning jam iki m uddaosini Barini barini kuylam oq m um kin O dam da ne b o ‘lsa o kylam oq mum kin Shu qadar serm a’n o o n a tilim san Tarjirnon eng dono o n a tilim san D unyoda eng ulug‘ m uqaddas sokzni 9 — G ‘. Abdurahmonov, D. Xo‘jayeva 129 Shu tilda aytganim hilan baxtlim an Y urak m ahzanining ochqichi sensan Sening boyliging-la men qudratlim an Paxta degan bitta oddiy so‘zingda Jahonga arzirlik ulug‘ m a’no bor Nega m aqtanm ayin o ‘z ona tilim D ilrabo s o kzlarni o ‘ynatsa dilim ( H. Nuriy) 127 - topshiriq. Qo‘yiigan tinish belgilarini izohlab bering, i. OQCHAVANDOZ A na u, oq otd a, boshdan oyoq oq rido kiygan bahodir! K o‘ylagining ch ap va o kng yelkalarida ko‘k-yashil rangda arabcha „n u n “ harfi tikilgan. Bu — 1453- yilning 29- may — ju m a kuni Istanbul os- tonalaridan turkiy q o ‘shinlar jang qilib, g‘alabaga erish- gan, Istanbulni ozod etgan kun sodir b o ‘ldi. Turk sultoni M uham m ad II o ‘z hujum larining foyda- siz b o klayotganidan x u n o b — shaharni uzoq qam al etish- ga ham tayyor edi. A m m o... shu soat oq otli, oq ridoii, afsonaviy kelbatli jangchi... qaydan keldi? U ning „Ozod! H u r qavm! Zafarga b ir qadam! Xanjar dastasi — g‘anim qabzasida!“ hayqirigkidan Sulton qo'shinida g o ‘yo qanot paydo b o la d i... B ahor gu ldiragan, keskin epkin chavandoz yuzidan hijobni parpiratib ochadi. H ushyor S ultonni bu fayziyob siymo shu qadar larzaga keltiradiki, tasaw iirida o krnashib qolgan ilohiy ch eh ran i rassomlarga obdan chizdiradi va boshqa yurtlarga o ch iq -p in h o n choparlar y o ‘llaydi. Sam arqand. Ju m a. 29- may. 1453- yil. Valiyni tongdan o ‘z hujrasida topolm agan m urid-shogirdlar hayron — chor tarafga ot surib ketadilar. Qarshi yo‘lida — chap tom ondagi to g ‘lar tirsagini ay- lanib o ‘tayotib, Jo m qishlog'i janubida, balandlikda, kun- botarga qarnb birdaniga ikki qo‘lida qilichni o kynatib, kim- lar bi!nndir jang qiiayotgan Shayxni ko‘rib qoladilar. Shayxning „olishuv“ harakatlari shu q a d a r shiddatli ediki, hoynahoy, necha yuz minglik yov bilan e ’tiqod- iym on yo'lidagi ,jih o d “ga kirgan edi! A m m o yov q o ‘shini ko‘zlarga ko‘rinmasdi. Bu — V aliyning h a tto yaqinlashayotgan m u rid la rin i ham payqamay kirishgan tilsim m uhorabasi edi. U b ird a n o ‘ziga k e ld i, o td a n tu s h ib b ir to s h g a o'tirg an ch a, toliqib uzoq o ‘yga toldi. Ikki q ilich n i yerga shunday qo‘ydiki, arab alifbosidagi „ n u n “ harfi o ‘qildi. Bu — naqshband tariqati Fidoyilik zikri — H aq suvrati dil- da, ish, ijod, bunyodkorlik uchun imkon asn olari edi. Sam arqandga qaytdilar. M oturid qishlog‘iga yaqinla- shib, Abullays m ahallasidan endigina o ktg an larid a S ulton M uham m ad II ning maxfiyi Valiyni ko‘rib, h ay ro n qotib qoldi. Q o ltig ïd a n Valiyning siymosi sharhini chiqarishga urindi. „Q o ‘yaver, — jilm ayib choparni to 'x tatd i Valiy. — Sen izlayotgan odam — m enman! Z arur asno S u lto n lashka- rining ilg‘orida men bordim! Endi Sultoningizga navbat — xalqining himoyasiga k o ‘krak kerib, bori h u n a rm a n d ko- sib-u tujjor, bunyodkor elga him oyatda b o ‘lsin! T araq - qiyning bosh m e’m ori, ustuvor tayanchi o kzi b o ‘lsin! K el- tirgan qim m atbaho hadyangizni qayta olib keting! Kimki xudoning xohishiga ko‘ra baja^gan ishiga mukofot talab qilsa, u xudoning bandasi em as...“ ( 0. Matchori) 2. S okzi e ’tiborli, ahdi vafoli, ajoyib Bir xalqsan — topilm as tengi. (G ‘.G ‘.) 3. Buzurgmehr shunday naql qiladi: Men ustozim dan so ‘radim va u javob qaytarardi. Dedim: M ardlikdan dalolat beruvchi narsa nim a? Dedi: Imkon boricha avf etish. Dedim: O dam larga ko‘p zarar keltiradigan narsa nima? Dedi: Xalq ko‘zidan yashirin ayblari. Dedim: U m m ing qaysi soatini zoye ketgan deb hisob- lamoq kerak? Dedi: Birovga yaxshilik qilish mumkin b olg an , am m o qilinmagan soatni. D edim : D o ‘stlikka rahna soladigan illatlar qaysi? D edi: U lug ‘lardagi baxillik, d onishm andlardagi kibr-u havo, ayollardagi besharmlik va erkak- lardagi yolgkon so'zlash. D edim : O dam larning ishini barbod qiluvchi narsa nima? D edi: Z olim lam i ulug‘lash. D edim : Xo‘rlikka sabab nim a? Dedi: Yalqovlik va axloqsizlik. D edim : N om us-u ham iyatni nim a barbod qiladi? D edi: Tam a. („ Zafamoma “ ) 128- topshiriq. Kursdoshingizga tavsiyanoma yozing. 129- topshiriq. Saylanma diktant o‘tkazish. 1. U m um lashtiruvchi so‘z uyushiq b o la k lard an keyin- kelg and a um um lashtiruvchi s o ‘zdan oldin qanday belgi q o ‘yiladi? A. Vergul. B. N uqtali vergul. C . Ikki nuqta. D . Tire. E. H ech qanday belgi q o ‘yilmaydi. 2. Bog'lovchisiz qo‘shma gaplam ing mazmuni bir-biriga zid sodda gaplar orasiga qanday belgi qo‘yiladi? A. Vergul. B. Tire. C . N uqtali vergul. D . Ikki nuqta. E. N uqta. 3. B og‘lovchisiz qo'shm a gaplarning bir sodda gapi ik- kinchisining mazmunini izohlagan gaplar orasida qanday belgi qo'yiladi? Quyidagi test savollariga to‘g‘ri javobni belgilang A. Tire. B. Ikki nuqta. C. N uqtali vergul. D. Vergul. E. N uqta. 4. Yozuvda his-hayajon ifodalagan qaysi gaplardan so ‘ng ikki tinish belgisi qator qo'yiladi? A. D arakgaplar. B. Sokroq gaplar. C. Buyruq gaplar. D. U ndov gaplar. E. A, B, C , D. 5. Qaysi q ato rd a ega bilan kesim o ra sid a tire noto ‘g‘ri qo4yilgan? A. M ening eng yaqin d o ‘stim — sensan. B. Bilim olish — yuksalish. C. Besh karra besh — yigirma besh. D. H unarlining y o li — gul. E. C h ira n m a — g‘oz, hun aring — oz. 6. Jismi y o ‘qolur// o'chmas nomi jum lasida qaysi belgi qo‘yiladi? A. Vergul. B. U ndov belgisi. C. So‘roq belgisi. D. Tire. E. N uqtali vergul. 7. Gapda tinish belgilari ishlatilm asa, gap qaysi to- mondan o'zg aradi? A. M azm un an . B. Shaklan. C. S intaktik. D. M azm unan va sintaktik. E. A va B. 8. U ndoshni kuchaytirish uchun undalmadan oldin- kelgan undov s o kzdan so‘ng qandav tinish belgi qokyiladi? A. U n d o v belgisi. B. V ergul. C. C h iziq ch a. D. N u q tali vergul. E. H e ch qanday belgi q o ‘yilmaydi. 9. Q aysi gap tarkibida tire ( —) ishlatish kerak? A. M en uchuvchim an. B. D o ‘stlik o klkamning qudrati, shoni. C. Bilim baxt belgisidir. D. Suvning tezlanishi boshlangunchadir. E. Siz endi o ‘qituvchi b o ‘ling. USLUB1YAT 0 ‘z tili tagida maxfiydir odam. (Farididdin Attor) 130- topshiriq. Berilgan tavsif, ta’riflami o'qing. Ayni bir narsa nima uchun turli tarzda ifoda etilgan. Munozara yuriting. Olz xulo- salaringizni og'zaki bayon qiling. 1. 0 ‘rik guiladi — Derazamning oldida bir tup o'rik oppoq bo ‘lib guiladi. 2. N a ’m a ta k — atirgullar oilasiga mansub, bo‘yi / — /,5 meir, guli yirik, pushîi, sariq, kishini o ‘ziga maftun qiladigan butadir. Hozirgi xilma-xil ajoyib atirgullar shu na \matakdan kelib chiqqan. (5. Salohiddinov) Nafts chayqaladi bir tup na 'matak, Yuksaklikda, shamolning belanchagida, Quyoshda ko ‘tarib bir savat oq gui, Yiroq-la o ‘shshaygan qoya tagida. Nafis chayqaladi bir tup na 'matak, Mayin raqsida hech qoniqmas k o ‘ngil. Vahshiy toshlarga ham u berar fusun, So *nmaydi yuzida yorqin tabassum, Yaproqlarni tugib oltin bolsa-chun, Quyoshga tutadi bir savat oq gul. Poyida yigiaydi kumush qor yum-yum, Nafis chayqaladi bir tup na 'matak, Shamol injulari separ chashmadek, Boshida bir savat oq yulduz chechak, Nozik salomlari naqadar ma ’sum! ( Oybek) j | Bilib oling. H ar ikki m u a llif ham bir gul b u tasi haqida fikryuritadi. Lekin botanik olim n a’m atak belgisi to ‘gkrisida ilmiy izoh beradi — ta ’riflaydi. Shoir esa an a shu buta haqida ra n g -b o ‘yoq chizadi, ob raz yaratadi, buning uchun tildagi h am m a ifoda boyliklarini izlaydi, topadi, n a ’matak haqida t a ’sirli o kxshatishlar, si- fatlash va m ubolag'alar, jon lantirish va m etaforalar, h a tto b a’zan eng oddiy ifodalash vositalaridan foydalanadi. J o n - siz predm etni jonlantiradi: „Q uyoshga bir savat oq gul tu ta d i“ , — deydi. B undan tashq ari, shoir bu m isra lard a o ‘z h is -tu y - g ‘ularini, tabiatga m uhabbatini yuqori uslubda, y orq in bo‘yoqlarda ifodalaydi. 131- topshiriq. Quyidagi matnni o'qing. Mazmunini so‘zlab bering, lnversiya qollanishi orqali ifodalangan mazmunini izoh- lang. 1. N av ro kz keldi, olam -olam su ru r va shirin hissiyot- lar bosib bag‘riga. N avro‘zi o lam borliq tabiatning k o ‘rki bo‘lib, shaffof va yorqin maysa k o ‘katlar, boychechaklar hadya etdi ad ir-u dalalarga... D araxt shoxlarini yam -yashil yaproqlar-u, oq, qizglsh g‘u n ch alar birla yasantirdi. Q u sh - lar yana nag‘ma qila boshladi. N avro‘zb ay ram i hozirgi ku nd a yanada ulug‘lik, y an ad a ko'rkam lik baxsh etdi. Kishilar bu qutlug‘ kunni yuksak ko‘tarinkilik va shodiyonalik bilan nishonlaydilar. M aktabda navrokz shukuhining tantanasi o kquvchining tabiatsevar- ligi va go‘zallikka oshiftaligi nishonasidir. (Sh. Orißy) 2. Birinchi se n ta b r tongi fayzli, bag‘oyat m unaw ar. Bu nurafshonlik m ak tab quchog‘ini tinchlik nashidasi va o ‘ktam shukuh bilan to ‘ldiradi. 0 ‘qituvchi ustozlar qalbi- ga tiniq shu’la baxshida etadi. Ustoz esa bu m um toz oq tongdan oigan tu y g ‘u ilhomini, yangi quvonchini, issiq mehrini o ‘z shogirdlari — o kquvchilarga hadya etish uchun erta subhidam dayoq hayajon bilan m aktab sari oshiqadi... Bundan ham ortiq q u tlu g 4 qadam borm i bu oliyjanob kasb sohiblariga! (Sh. Orifiy ) 132- topshiriq. Matnni ko‘chirib yozing. Quyidagi savollarga javob bering: 1) nutqqa qanday talabiar qo‘yiladi? 2) nutqning ta'sirli bolishi nimalarga bog'liq? Bir-biringizni y o m o n ko‘rmanglar, bir-biringizga hasad qilm anglar, a k a -u k a tutinib, O llohning solih bandalari b o lin g . M usulm on o d am birodari bilan uch kundan ortiq arazlashm asin! M unofiqlik belgisi uchta: yolgkon gapirgay, va’daga vafo qilmagay, om onatga xiyonat qilgay. Awalo onangga, yana onangga, sokng otangga yaxshilik qil! Q arindoshlariga oqibatsiz odam jannatga kirmaydi. H ar bir ezgu ish sadaqadur. Y om onlikdan o'zin i ti- yish ham sadaqa. Shirin so‘z ham sadaqa hisoblanadi. (Imom Buxoriy) Bilib oling. U slub — so‘zlovchi yoki yozuvchining • ifodalanayotgan fikrga, voqea, hodisaga shaxsiy m u- nosabatini ifodalashdir. So‘zlovch¡ yoki yozuvchi biror narsa, harak at, holat haqida xabar beribgina qol- may, xabarga b o klgan o kzining salbiy yoki q o kshim cha sub- yektiv (m odal) m unosabatini og'zaki (sokzlashuv) nut- qida ham , yozm a n u tq id a ham ifodalashi m um kin. Modal m a’nolar ohang, m im ika, q o kl harakatlari bilan (og'zaki nutqda), leksik, fo n etik va gram m atik vositalar yordami bilan ifodalanadi (o g kzaki va yozma nutqda). Masalan: OI jiyan, y o ‘¡ yurib ke/gansan. (O.) Bu jum lada s o kzlovchi suhbatdoshiga qarindoshligini bildirish bilan b irg a, unga o ‘z m ehribonchiligini ham kokrsatm oqchi. 63- mashq. Ibratli maqollardan topib, asosiy va qo'shim cha mazmun ifodalanishini so'zlab bering. If Bilib oling. Hamm a so‘z, ibora va sintaktik qu rilm a- lar ham m a’lum bir n u tq uslubini yaratishga x iz- m at qila bermaydi: qalam, kitob , dafîar va sh u n g a o ‘xshash so‘zlar o ‘z asl m a’nosida biror uslubga b e ta ra f so ‘zlardir. U lar n utq n in g b iro r tu rin i tashkil e tish la ri uchun ko‘chm a m a’noda qo'llanishi kerak. N utqning ijtimoiy vazifasiga qarab uslub turlari h a r xil b o la d i: har bir ijtimoiy qatlam , toifaning o ‘z nutq u slu - bi boMadi. Shunga ko‘ra uslub a w a lo so ‘zlashuv va yozm a nutq uslublariga b oiin ad i. So'zlashuv nutq uslubi — u m u m so ‘zlashuv nutqidir. | | Bilib oling. Turli sohalarda xizmat qiluvchi kishilar (ziyolilar, ishchilar, qishloq xo‘jalik xodimlari, am al- dorlar, kosiblar), ijtimoiy guruhlar (masalan: ta d - birkor, san’atkor, jinoyatchilar) o ‘rtasidagi o ‘ziga xos su h - bat — so‘zlashuv nutqi bo lad i. H ar bir hududda yashovchi- lam ing gaplari, suhbatlari ham og'zaki nutq boMadi. S o ‘z- lashuv nutqi o ‘z qonun-qoidalariga ega, so‘zlar tartibi e r- kin , asosiy m aqsadni ifo d alo v ch i gap boMagi a jra tib kokrsatiladi, fikr so‘zga m antiqiy urgku berish bilan ifo - dalanadi. Jumlalar qisqa va ta’sirli b o lad i. So'zlashuv nutqida o n a tilidagi b o r im koniyatlardan foydalanilsa ham , har bir toifaning nutqida o kziga xoslik seziladi: olim larning suhbati b ilan ishchi, xizm atchi, d e h - qonning so'zlashuvida farq bo‘ladi. Shunga qaram ay h a m ma toifa kishilarning suhbati, so kz va gaplari tu sh u n arli boMadi. Chunki um um iste’moldagi so‘z, ibora va ju m la - lardan foydalaniladi. Yozma nutq ishlangan, m a ’lum b ir fo n etik, le k sik , gram m atik qonuniyatlarga asoslanadi. Yozma n u tq ad ab iy til m e'yorlari asosida tuzilgan rasm iy tildir. Y ozm a nutq uslubi asosan quyidagi turlarga boMinadi: Rasmiy ish qog‘ozlari uslubi, ilmiy uslub, omm abop u s lub, badiiy uslub. 65- mashq. Gaplami qo‘shimcha (modal) mazmun ifodalagan shaklda qayta tuzib chiqing. Og'zaki yoki yozma nutq shaklidagi o ‘zgarishni so‘zlab bering. N a m u n a : Kechagi bo Igan voqeadan bexabarmiz- 1. Afsuski, kechagi bo ‘igan voqeadan bexabarmiz — yozma va og'zaki nutq. 2. Kechagi bo'lgan voqeadan bexabarmiz? — og‘zaki nutq. 1. Litseyimizda h am m a narsa bor. 2. K utubxonam izda turli fanlardan darsliklar va badiiy adabiyotlar bor. 3. Bizga oliy darajali fan mutaxassislari dars beradi. 4. Darsdan so kng b iz jism oniy tarbiya zalida shug‘ul- lanamiz. Jo n li so ‘zlashuv uslubining lug‘at qatlam i ju d a boy, xilm a-x il, so kzlash u v ch ila r uch u n bir xilda tu sh u n arli bo'ladi. O g ‘zaki so kz lash u v uslubining g ram m atik qurilishi sodda, qisqa, m azm u n an ta ’sirchan bokladi. Bunda xalq m aqol va masallari, rivoyat va ertaklar, latifa va q o ‘shiqlar, so ‘z o ‘yinlari — pichinglar, hazil-m utoyibalar, askiya va qochirim lar m uhim m anba sanaladi. Jonli nu tq jarayonida u s lu b iy b o ky o q ib o r a la r id a n ( Onaginang o'rgilsin! Qoqindig'ing bo lay!) keng foydalaniladi. Badiiy asarlarda h am an a shunday xalq boyligidan nodir m isralar keltiri- ladi: 0 ‘g ‘iichangni yangi yaslida k o ‘rdim, q o ‘zichoqday o ‘ynab yurardi (U ) Oh tilginam, shirin s o ‘zginam, Bax- tingga tasadduq bo Hay o ‘zginam! ( Sh .) Jonli so‘zlashuv nutqida ,,xom “ ibora va gaplar, behayo so‘zlar ham uchraydi. B a’zan shunday q atlam lar badiiy asarlarda ham o ‘rin oladi. Hoy xotin, tavba qildim, endi ichsam, birovdan pul ol- sam, go‘rimda to ‘ng‘iz qo'pay. (S. Ahm.) Bitliqi, kelgindi hayvon, behayo turqingga tuf! Gitler otlig‘ m a l’uningga, qon ichar irqingga tuf! (U ) Yozma uslub adabiy til qonun-qoidalariga m uvofiq tu- zilgan tildir. Shuni bilish kerakki, adabiy til m e ’y o r l a r i bir xil bo'lsa, h ar bír davm ing xususiyatlari (leksik, gram - m atik, uslubiy) ham b ir xil b o ‘ladi. YOZMA USLUB TURLARI ||B ilib oling. Rasmiy ish qog'ozlarí uslubi. Bu uslub U tu ri eng k o ‘p va keng tarqalgan nu tq k o 'rinishlari b o ‘lib, shaxslar bilan shaxslar orasidagi, shaxs bilan davlat idoralari orasidagi ijtimoiy m unosabatlam i ifodalash uchun xizm at qiladi: ariza, tilxat, adres, xat, telegram - ma, ishonch qog'ozi, m a ’lum otnom a, tavsiyanom a, qa- ror, taijimayi hol, buyruq, farmoyish, g u v o hn o m a, e ’lon, hisobot, shartnom a, aloqa xatlari ana sh u n day nu tq uslu- bining ko‘rinishidir. Qisqalik, aniqlik, soddalik rasmiy ish q o g ‘ozlarining bosh belgilaridir. Ibora vajum lalar bir q o lip d a b o ‘ladi. D avlat h u jjatlarid a, shaxsiy x atlard a s o kz la r k o ‘c h m a m a’noda ishlatilmaydi. Download Do'stlaringiz bilan baham: 
|