Kam bosqichli ishlab chiqarish jarayonini tashkil qilish maqsadga muvofiq bo'lib, bunda vaqt, asbob-uskuna, ish joylari tejaladi. natijada mahsulot tannarxi arzon bo'ladi. Shuning uchun mutaxassis va olimlarning ishlab chiqarish bilan bog'liq bodgan ilmiy hamda amaliy izlanishlari bu masalani hal etishga qaratilishi lozim. Korxonada mahsulot ishlab chiqarishda foydalaniladigan barcha asbob-uskunalar (dastgoh va asboblar) texnologik jarayon- ga muvofiq ketma-ket joylashtirilgan bo'lishi kerak.
Ishlab chiqarish atamalari. Xomashyo deb, mahsulot ish- lab chiqarish uchun keltirilgan va qayta ishlash natijasida sezilar- li darajada boshlang'ich ko'rinishini o'zgartinnagan materialga aytiladi.
Ingrediyent - ozgina o'zgarib yoki 0‘zgarmagan holda murak- kab mahsulot tarkibiga kiruvchi modda.
Tayyor mahsulot - texnologik jarayon natijasida hosil bo‘- ladigan mahsulot.
Oraliq yoki yarim tayyor mahsulot - murakkab. ko p bos- qichli texnologik jarayonning har bir bosqichining hosilasi.
Xomashyoni qayta ishlash jarayonida ular tasniflanadi. Tayyor mahsulot tarkibiga kirmay qolgan xomashyo qismi chiqindi deyi- ladi. Agar chiqindini keyinchalik yana ishlatish mumkin bo‘lsa, u qo'shimcha mahsidot (побочнмй продукгь) deb yuritiladi. Agar
11
ishlatish mumkin bodmasa, tashlandiq mahsulot deb ataladi. Hozirgi zamon talabiga binoan ishlab chiqarishni chiqindisiz tash- kil etish maqsadga muvofiq deb hisoblanadi.
Kirim-chiqim nisbati to‘g‘risida tushuncha. Ishlab chiqarish jarayonini tashkil qiiishda eng asosiy ko'rsatkichlardan biri kirim- chiqim nisbatidir.
Kirim-chiqim nisbati deb, ishlatilgan xomashyo miqdorining tayyor mahsulot, qo'shimcha, tashlandiq va yo‘qotilgan modda miqdorlari yig‘indisining nisbatiga aytiladi:
Do'stlaringiz bilan baham: |
