1-2 Maruza. Atom spektroskopiyasi usullari. Atom-emission spektroskopiya

 



k
c
2
1

sm
-1
 
formuladan foydalansa bo’ladi. Masalan, shu gruppaga kirgan atomlardan birini 
massasini oshirish (ya’ni 

ni oshirish ) chastotaning kamayishiga olib keladi, masalan 
– CH, CF, CCl, CBr qatorga yoki >C═O va >C═S larga qarang. O’z navbatida bog’ 
energiyasining ortishi ya’ni, kuch doimiysi k ning ko’payishi tebranish chastotasining 
ortishiga olib keladi. Masalan —C—X, —C═X, C≡X qatorda aynan shu holat 
kuzatiladi. Bu yerda X═C, N, O (O birinchi va ikkinchi fragmentda). 
Ma’lumki, tebranish molekulaning dipol momentini o’zgarishiga olib kelsa IQ 
spektr hosil bo’ladi. Shuning uchun ko’proq qutblangan bog’lanishning tebranishidan 
hosil bo’lgan IQ spektr polosasining intensivligi ham ko’proq bo’ladi deb xulosa 
qilish o’rinlidir. Bu xulosa umuman olganda tajribada tasdiqlanadi. Masalan, IQ 
spektrning quyidagi xarakteristik gruppalarga tegishli polosalarining intensivliklari 
quyidagicha o’zgaradi. 
 









C
C
N
C
O
C
I
I
I
.
 hamda 
CH
NH
OH
I
I
I





Xuddi shu sababga asosan ion kristall panjarasini tebranishidan hosil bo’lgan IQ 
polosalarning intensivligi ham katta bo’ladi. 
Shunday qilib, bu usul ma’lum moddalarning IQ spektri bilan noma’lum 
moddalarning IQ spektrini solishtirish asosida molekulaning tuzilishi to’g’risida 
ma’lumot olish imkonini beradi. 
TAJRIBADA IShLATILADIGAN TEXNIK VOSITALAR 

---

45
IQ spektrlarni tadqiq qilishga mo’ljallangan oddiy spektrometrning alohida tarkibiy 
qismlarini qisqacha qaraymiz.