1. Biologiya o‘qitish uslubiyatining asosiy maqsadi va vazifalari nimalardan iborat?

 
111. Umumiy va xususiy metodikalar haqida tushuncha, 
ularning o‘zaro bog‘liqligi.
Biologiya oqitish metodikasi umumiy va xususiy usullarga 
bolinadi. Biologiya oqitish uslubiyatining boshqa fanlar bilan 
boglanishini quyidagicha izohlash mumkin. Biologiya oqitish 
metodikasi, avvalo, biologiya fanlari bilan boglangandir. Talim 
muassasalarining biologiya predmedlarining mazmuni ilmiylik 
talabiga javob berishi zarur. Shu boisdan har qanday usul yirik 
bolimlarga bagishlanib, oqituvchi bu bolimlardan oldindan 
darslarning tiplarini, oquv-tarbiya ishlarini, maqsad vazifalarini 
aniqlab beradi. Masalan: 9-sinf umumiy biologiya predmetida 
hujayra mavzusi uchun 4 soat, genetika va seleksiya asoslari 
uchun 8 soat, ekologiya asoslariga esa 6 soat ajratiladi. 
Oqituvchi bu mavzular uchun mavzular bo‘yicha reja tozib olishi 
natijasida u mazkur mavzularni organishda koproq nimalarga 
etibor qilish, qaysi mavzulardan song oquvchilarning bilim va 
malakalarini aniqlashga qaratilgan darslar tashkil etish 
maqsadga muvofiq ekanligini rejalashtirib oladi. Undan 
tashqari, rejalashtirishda mavzularni organishga oid 
ekskursiyalar, darsdan, sinfdan tashqari ishlarning orni, tashkiliy 
shakllari ham belgilab olinadi. 
Biologiya oqitish metodikasi ham umumiy talim qoidalariga 
boysingan holda ozining xususiy uslublariga ham ega, yani 
botanika, zoologiya, odam anatomiyasi va umumbiologiya 

---

oqitish uslublariga bolinadi. Darslarga tayyorlanishda oqituvchi 
darslikdagi mavzularning tuzilishini organib chiqadi. Darslikdagi 
matnning izohi yoki tasdigi sifatida berilayotgan rasm, chizmalar 
mazmuniga etibor beradi. Berilgan rasm, chizmalar mavzu 
mazmunini qanchalik boyitishi, tasdiqlashi mumkinligini tahlil 
qiladi. Dars mavzusi uchun yana qanday rasm, chizmalar 
zarurligini oylab koradi. Darslikdagi savol, topshiriqlar oquvchi 
uchun qanchalik murakkab tarzda tuzilgan bolsa, oqituvchi 
ularni sodda holga keltirib oquvchilarga yetkazish yollarini 
belgilaydi. Dars mavzusini yanada boyitish uchun oqituvchi 
darslikda berilgan rasm, chizma yoki topshiriqlardan tashqari, 
ozi oquvchilarning ijodiy ishlariga xizmat qiluvchi, yani 
topshiriqlarga, mantiqiy fikrlashga undovchi rasmlar, ayrim 
masalalarni, shuningdek oquvchilar korgan, bilgan tabiiy 
obyektlar, hodisalar haqida rasmlar berilishi maqsadga 
muvofiqligini aniqlaydi. Biologiya fanlari taraqqiyoti, yutuqlari, 
yonalishlarini doimo kuzatib borish kerak. Biologiya fanlarining 
maqsadi turli tadqiqotlar orqali tirik tabiat haqida yangi-yangi 
bilimlarni organishga qaratilsa, maktab biologiya predmetlari 
maqsadi biologiya fani qolga kiritgan yutuqlar haqida 
oquvchilarga talim berishdan iborat. Bundan tashqari, biologiya 
oqitish uslubiyati agranomiya, tibbiyot, gigiena, falsafa, 
pedagogika va ruhshunoslik fanlari bilan ham yaqindan 
aloqadadir.