1 bo`G`inning ko`chirilishi reja: kirish

39 
 
XULOSA 
O‘zbek milliy tilining shakllanishi va rivojida shu til uchun tayin etiladigan 
yozuv – alifbo va imlo alohida o‘rin tutadi.
Millat taqdirida g‘oyat dolzarb, ijtimoiy-siyosiy, madaniy-ma'naviy 
ahamiyatga molik bu masalani ilmiy-nazariy o‘rganish, o‘zbek tili uchun to‘g‘ri 
ishlab chiqish va joriy etish mamlakat taraqqiyotiga xizmat qiladi.
Sho‘rolar mafkurasi hukmron bo‘lgan davrda o‘zbek tilining o‘zbek xalq 
manfaatlariga javob beruvchi, milliy tilga mos va xos alifbo va imlosini yaratish va 
qabul qilish, taraqqiyot yo‘lida foydalanish imkoni bo‘lmadi. Alifbo-imlomiz, 
yozuvimiz taqdirini o‘zimiz istagancha, xalqimizga ma'qul tarzda hal qilish 
O‘zbekistonning mustaqillikka erishuvi bilan ro‘yobga chiqdi.
O‘zbek yozuvining lotin alifbosiga o‘tilgan 1929-1940 yillardagi ijobiy 
tajribasi shuni ko‘rsatadiki, xalqimiz bu yozuvga o‘tishi arab va kirill alifbolariga 
o‘tishdan farqli ravishda biror bir tazyiqsiz, o‘z ixtiyori bilan yuz berdi. Olingan 
natijalardan xulosalarimizni umumiy holda shunday ifoda etmoqchimiz: 1. Arab 
alifbosi 1921-1923-yil ichida uch bor isloh qilinishiga qaramay, uni tuzatib, bu 
sohada yagona fikrga kelib bo‘lmadi.
Shu sababli, turkiy xalqlar, jumladan, o‘zbeklar ham o‘z tillari uchun ancha 
sodda va ancha qulay bo‘lgan lotin alifbosiga o‘tdilar. 2. Fitrat, Ashurali Zohiriy, 
Cho‘lpon, G‘ozi Olim Yunusov, Qayum Ramazon, Elbek, Abdulla Alaviy, 
Shokirjon Rahimiy, Botu singari mashhur olim va yozuvchilar, ko‘zga ko‘ringan 
madaniyat xodimlari, milliy ziyolilar dastlab arab alifbosini isloh qilish, keyin esa 
lotin yozuvi asosidagi yangi o‘zbek alifbosi va imlosini ishlab chiqish, uni hayotga 
joriy etish ishiga katta hissa qo‘shdilar. 3. 1995-yilning 6-mayida O‘zbekiston Oliy 
Majlisi tomonidan “Lotin yozuviga asoslangan o‘zbek alifbosini joriy etish 
to‘g‘risida”gi qonunga o‘zgartirish kiritilishi undagi ayrim moddalarning o‘zbek tili 
taraqqiyoti uchun uncha mos emasligini o‘tgan davr yozuv amaliyoti ko‘rsatib berdi. 
Alifboda nutq tovushlarini ifodalash uchun qabul qilingan harf birikmalarini 
o‘zgartirish, bir tovush uchun bir harf olish fikri ilmiy jamoatchilik o‘rtasida ustunlik 
qilmoqda. Sh sh o‘rniga Š š; Ch ch o‘rniga Čč harflarini olish; NG ng o‘rniga Ň ň 

---