1. Davolash mashqlari haqida umumiy tushuncha. Fanning vazifasi, ahamiyati, rivojlanish tarixi

Yurak ishemik kasalligining (yuik) oldini olishda harakat faolligi.
Kam harakatlanuvchi odamda yurakning ishemik kasalligi (YuIK) me`yorida harakatlanuvchi odamga nisbatan 2 marta ko`proq yuzaga keladi.
Bu kasallikning oldini olish uchun quyidagi harakat faolligi tavsiya etiladi:
1. Ertalabki gimnastika 10-15 minut. Buning tartibi alohida beriladi.
2. Piyoda yurish.
- 30-60 yoshdagi odamlar har kuni 8-12 km piyoda yurishlari lozim;
- avvaliga masofa 2-3 km, asta-sekin 4-6, 8-10, 10-12 km gacha ko`paytiriladi;
- yurish tezligi dastlabki kunlar bir minutda 70-80 qadam, bir soatda 3-4 km;
- 3-4 haftadan keyin yurish tezligi, bir minutda 100-110 qadam, bir soatda 5-6 km;
- piyoda yurganda tomir urishi tezligining o`zgarishini o`zini-o`zi quyidagi tartibda nazorat qilishi lozim;
- sog`lom odamning tomir urishi tinch holatda (yurishdan oldin) 1 minutda 70 marta;
- piyoda yurganda tomir urishi tezligi bir minutda 110-120 martagacha tezlashishi kerak;
- tomir urishi tezligi bundan kam bo`lsa, yurish tezligi oshiriladi;
- tomir urishi bundan ko`p bo`lsa, yurish tezligi sekinlashtiriladi.
3. Yugurish.
- piyoda yurish mashqi 2-3 hafta bajarilgandan keyin, yugurish mashqi boshlanadi;
- avvaliga sekin yuguriladi, ya`ni bir minutda 120-130 qadam tezlikda, 150-200 metr yuguriladi.
- yugurish vaqti, avvaliga 5 minut, asta-sekin 10,15,20 minutgacha ko`paytirilishi mumkin.
- yugurish texnikasi:
- Bosh, gavda tik tutiladi. 10-15 metr oldinga qarash kerak;
- qo`llar tirsakda 90⁰ ga bukiladi, panjalar erkin tutiladi (musht qilinmaydi);
- qadam quyishda avval oyoq kaftining panja qismi, keyin tovon qismi yerga qo`yiladi (xuddi zinaga chiqayotgandek).
- yugurish vaqti:
- ertalabki gimnastikadan keyin, nonushtadan oldin (yoki kechki ovqatdan 1 soat oldin).
- o`z-o`zini nazorat:
- yugurish paytida tomir urishi tezligi bir minutda 140 dan oshmasligi kerak. Oshsa, yugurish sekinlashtiriladi;
- yugurish to`xtagach, 10 minut dam olgandan keyin tomir urishi tezligi bir minutda 90 tagacha sekinlashishi kerak;
- agar tomir urishi tezligi 10 minut dam olgandan keyin bir minutda 95-100 marta va undan ko`p bo`lsa, yugurish masofasi va tezligi kamaytirilishi lozim.
Izoh:
1. Bir hafta davomida faol harakatlanish vaqti 10-12 soatdan kam bo`lmasligi, ya`ni kuniga2 soatdan kam bo`lmasligi maqsadga muvofiq.
2. Har bir odam harakatlanish faolligini oshirish uchun o`ziga mos usulni tanlashi mumkin, ya`ni:
- kimgadir piyoda yurish, kimgadir – yugurish yoki velosipedda yurish ma`qul bo`lishi mumkin;
- maqsad, sog`lig`ini mustahkamlash niyatida bo`lgan har bir odam, harakatlanish faolligiga amal qilishi lozim.