1. kirish nazariy materiallar reja

2
 maydonda 2–3 ta in topilganda) bajariladi. 
Preparatlardan tok mevaxo‘ri va olma qurtiga qarshi tavsiya etilganlari qo‘llaniladi. 
Fozalon 1 gektarga 1,5–2 kg. hisobidan oltingugurtga qo‘shib changlatilsa ham bo‘ladi. 
Tokning oidium (un shudring, kul, sho‘ra) kasalligi. O‘zbekiston sharoitida 
keng tarqalgan. Toklar bu kasallikdan himoya qilinmasa, hosili 60–80% gacha yoki 
butunlay nobud bo‘lishi mumkin. Zamburug‘li bu kasallik tokning hamma yashil 
qismlarini–to‘pgul, gultoj va uzum g‘ujumi, uzum bandlari, novda, barglarni ham 
zararlaydi. U bilan kasalangan uzum donalari maydaligicha qoladi, shaklini yo‘qotib 
yorilib ketadi. 
Novdalari rivojlanmaydi va yaxshi etilmaydi. Natijada kelgusi yil hosili ham 
keskin kamayadi. Shuning uchun fermerlik xo‘jaligi va tomorqa sharoitida xomtoklar 

---

48 
o‘z vaqtida va sifatli o‘tkazilmasa ishkom va so‘rilarda toklar qalinlashib ketsa, uzumlar 
yoriladi va chirib ketadi. 
Kasallikga ayniqsa, qimmatbaho – «Husayni», «Kattaqo‘rg‘on», «Qora 
kishmish», «Pushti toyfi», «Go‘zal qora» navlari ko‘proq chalinadi. Vinobop navlardan 
«Xindogni», «Rkatsiteli», «Kuljinskiy» navlari ko‘proq zararlanadi.
Kasallikning oldini olish va himoya choralari. Mavsumda sho‘ra xomtok, g‘o‘ra 
xomtok va uzumzorlarga suv yugurgan davrda, chilla chiqqandan so‘ng novdalarni 
qisqartirish ortiqcha barglarni olib tashlash zarur. Xomtoklardan keyin novdalarni yaxshi 
shamollaydigan va yorug‘lik bemalol tushadigan qilib tarash kerak. 
Agrotexnik tadbirlar o‘tkazish bilan bir qatorda toklarga to‘yilgan oltingugurt 
bilan ishlov berish yaxshi samara beradi. 
Toklarda birinchi marotaba erta bahorda novdalar bog‘lanib, 3–4 tadan chinbarg 
hosil bo‘lganda, 8–10 kundan keyin – ikkinchi marotaba, tok gullab bo‘lgandan keyin 
2 hafta o‘tgach, uchinchi marotaba oltingugurt changlatiladi. Uzumzorlarni yoshiga va 
qalinligiga qarab gektariga 20 kg dan 35–40kg gacha oltingugurt sarflanadi. 
Oltingugurt kukuni bo‘lmasa 1%li xo‘llanuvchi oltingugurt purkaladi. (100l suvga 1 
kg). Vektra (100l suvga 30gr) preparatini ham qo‘llasa bo‘ladi. 
Tomorqa sharoitida oltingugurt tokning qalinligiga qarab 10 kv metrga 60–100 
gramm sarflanadi. Suvda eriydigani 10 l suvga 100 gr solinadi, novda va barglar o‘ta 
xo‘l bo‘lgunicha purkaladi. Tomorqada kaliy permanganatini (margantsovka) ham 
qo‘llasa bo‘ladi. (10 l suvda 5–6 gr eritiladi) 6–7 kun oralatib 2–3 marotaba purkaladi.