1-Ma’ruza. Geosiyosat fanining ob’ekti, predmeti va vazifalari

1.Monarxiya (mono, ya’ni yakka shaxs boshqaruviga ega) tipidagi davlatlar:
-mutlaq;
-teokratik;
-konstitutsiyaviy;
-parlament, hamda
2.Respublika tipidagi davlatlar:
-prezidentlik;
-parlamentar.
3.Hamdo‘stlik tarkibidagi davlatlarga ajratiladi.
Shuningdek, mustaqil davlatlar, davlat hududiy qurilishi shakliga ko‘ra:
-federativ;
-unitar;
-konfederativ turlarga ajraladi.
Dunyo siyosiy xaritasida hududlar o‘z navbatida:
1.Noma’lum maqomga ega bo‘lgan hududlar:
- ijaraga olingan;
- bosib olingan;
- neytral, hamda
2.Xalqaro hududlar:
- ochiq okean;
- Antarktika;
- milliy yurisdiksiyadan tashqaridagi dengiz va okeanlarning tubi;
- koinot;
- halqaro daryolar; bo‘g‘izlar; kanallarga bo‘linadi.
3.O‘zini o‘zi boshqarmaydigan hududlar:
- mustamlakalar;
- dominionlar;
- protektoratlar;
- mandatli hududlar;
- kondominimumlar;
- dengizorti departamentlari va hududlari.
Bugungi kunda dunyo siyosiy xaritasida rasmiy va rasmiylashtirilmagan davlat maqomiga ega jami 257 ta davlat mavjud. Shulardan mustaqil davlatlar soni – 193 ta. Ulardan BMTga a’zo davlatlar soni esa – 192 ta.
Hozirgi dunyo siyosiy xaritasida davlat boshqaruvi shakliga ko‘ra respublika tipidagi davlatlar ko‘p sonli ekanligi bilan ajralib turadi. Ammo, dunyo siyosiy xaritasining ko‘p asrlik tarixiy shakllanishidagi ilk davlatlar esa asosan monarxiya boshqaruv shakliga ega bo‘lgan.
Bugungi kunda dunyoda jami 31 ta monarxiya tipidagi davlatlar mavjud. Ularga quyidagicha mintaqaviy tarkibga ega.

Evropa

Afrika