1-Mavzu: “Korhona iqtisodiyoti” kursining mazmuni va vazifalari Reja

1.1-rasm. Korxona iqtisodiyoti fanining o„rganish usullari 
 
 
Korxona iqtisodiyoti kursining o„rganish qonuniyatlarini ikkita asosiy guruhga bo„lib 
olishimiz mumkin: 
- Makrodoiradagi printsiplar 
- Mikrodoiradagi printsiplar 
 
Ilmiylik printsipi –korxonalar ishlab chiqarish faoliyatini muvaffaqiyatli boshqarishida 
iqtisodiy qonunlar, fan va texnika taraqqiyoti yutuqlari, tabiat qonunlarini chuqur o„rgangan 
holda qarorlar qabul qilishda namoyon bo„ladi. 
Umumiylik –qabul qilingan qarorlar barcha sohalar, bo„g„inlar va ta'sischilar uchun 
yagonaligini bildiradi. Bu yerda ta'sischilar tarkibidan va holatidan qat'iy nazar korxona bosh 
strategiyasi yagona hisoblanadi. 
Rejalilik – korxonalar xo„jalik yuritishining asosiy vositasi istiqbolli rejalar hisoblanadi. 
Bu o„z navbatida rejalilik tamoyili mohiyatini anglatadi. 
Moslashuvchanlik -ikki va undan ortiq ta'sischilar manfaatlari mosligi o„z aksini 
topishi bilan ifodalaniladi. Korxona faoliyatini boshqarishda xalqaro konventsiya qonunlariga 
itoat etish, ichki va tashqi bozor talablari asosida mahsulotlar ishlab chiqish.
Maqsadlilik va adreslilik printsipi – bu kichik va o„rta biznes sub‟ektlari ishlab 
chiqarish faoliyatini ma'lum bir maqsad va adresga qaratilganligini anglatadi. Bundan tashqari 
ishsizlikni cheklash, ichki bozorni to„ldirish mavjud imkoniyatdan to„la foydalanish. 
Operativlik printsipi – bu korxona faoliyatini muvaffaqiyatli boshqarish qarorlarini o„z 
vaqtida va tez amalga oshirilishini bildiradi.
Samaradorlik tamoyili – korxonalar ishlab chiqarish va xo„jalik faoliyatini ta'sischilar 
moliyaviy holatini barqarorlashuvi yo„lida olingan ijobiy natijalarni harakterlaydi. 
 
Nazorat va muhokama uchun savollar. 
1. Bozor iqtisodiyoti ma‟muriy-buyruqbozlikka asoslangan avvalgi iqtisodiyotdan nimasi 
bilan farqlanadi? 
2. Iqtisodiy fanlar va aynan “Korxona iqtisodiyoti” fani jamiyat kadrlarining shakllanishida 
qanday rol o‟ynaydi? 
3. Ishlab chiqarish (sanoat) korxonasi bozorning xo‟jalik yurituvchi boshqa sub‟ektlaridan 
qaysi xususiyatlari bilan farqlanadi? 
4. Bozor iqtisodiyoti sharoitlarida korxonalar faoliyatining maqsadi nimada? 
5. Korxonaning bozor va ishlab chiqarish aloqalarini ochib bering. 
6. Raqobatchilik korxona faoliyatiga qay tarzda ta‟sir o‟tkazadi? 
7. Zamonaviy korxonalarning faoliyati qaysi qonun hujjatlariga asoslangan? Korxonalar 
faoliyatiga bevosita ta‟sir qiluvchi muayyan qonunlarni sanab o‟ting. 
8. “Korxonalar iqtisodiyoti” fani «Mikroiqtisodiyot» va «Makroiqtisodiyot» fanlaridan 
nimasi bilan farqlanadi? 
9. Iqtisodiy siyosat, iqtisodiy muhit va iqtisodiy fanlarning o‟zaro aloqalarini ko‟rsatib 
bering. 

---

10. Korxonaning iqtisodiy faoliyati bilan shug‟ullanuvchi zamonaviy mutaxassis qanday 
xislatlarga ega bo‟lishi lozim?