1. Oqıw materialları

Diniy dún`yaġa kóz-qaras. Dún`yaġa kóz-qarastıń tariyxıy ekinshi forması din. (Din sózi arabshadan tárjimada itiqat, isenim, isenbek degen mánislerdi ańlatadı.) Mif kibi, din negizinde de itiqat, tuyġılar hám emociyalar jatadı. Din náwsheleri «aqıllı adam» dún`yaġa kóz-qarası qáliplesiwiniń dáslepki basqıshlarında, yaġnıy shama menen 40-60 mıń jıl aldın payda bolġan bolsa-da, ulıwma alġanda ol dún`yaġa kóz-qarastıń ġárezsiz forması sıpatında keyinirek, atap aytqanda mif tásirinde insannıń abstrakt pikirlew qábileti sezilerli dárejede kúsheygen dáwirde júzege kelgen.
Diniy dún`yaġa kóz-qaras adamlardıń ġayrıtábiyiy nárseler (qudaylar, «joqarı aqıl», qandaydur absolyut hám t.b.)ġa bolġan itiqatına tiykarlanıwshı tiyisli minez-qulqı hám ózine tán háreketleri bolıp tabıladı. Eger mifologiyada dástúrge, ráwiyat qılıwshınıń, yaġnıy aqsaqaldıń abıroyına itiqat kúshli bolsa, dinde ġayrıápiwayı nárselerge itiqat birinshi orında turadı, joqarı kúshler atınan ráwiyat qılıwshı ruxaniyler abıroyı bolsa ekinshi dárejeli rol` oynaydı.
Qullası, din quramalı mánawiy dúzilis hám sociallıq-tariyxıy qubılıs bolıp, onda itiqat sózsiz tárizde birinshi orınġa qoyıladı hám hámiyshe bilimnen ústin turadı.
Dinniń tiykarġı funkciyaları. Mif penen salıstırġanda, din funkciyaları quramalıraq bolıp tabıladı. Din funkciyaları arasında tómendegilerdi parıqlaw múmkin:

• 
  dún`yaġa kóz-qarastı qáliplestiriw funkciyası pútkil bolmıs qashan hám ne ushın payda bolġan hám bunda ġayrıápiwayı kúshtiń álemlik roli qanday kórinis tapqan degen sorawlarġa juwap beredi;
  
• 
  kommunikativlik funkciyası qarım-qatnas hám shaxslarara baylanıslardıń belgili bir tipin támiyinleydi, jámiyettiń birlesiwi hám bir pútinligine kómeklesedi;
  
• 
  tártipke salıw funkciyası adamlar minez-qulqın tártipke salıwshı tiyisli ólshemler hám qaġıydalardı belgileydi;
  
• 
  kompensatorlıq funkciyası jetispey atırġan informaciya, dıqqat-itibar, ġamxorlıq ornın toltıradı, ómirdiń mánisi, perspektivalar hám usı kibilerdiń joqlıġın sezdirmeydi, yaġnıy insannıń kúndelik turmısta qandırılmaġan zárúrlikleriniń ornın toltıradı.