1 Rustamjon O‘rinov

54 
20-variant 
1. Inkor bog‘lovchisi qaysi qatordagi gapda uyushiq 
to‘ldiruvchilarni bog'lagan? 
A) Cho'lquvarni na issiq, na suvsizlik yenga oladi. 
B) Go'ringda o‘t yongur amirlar xudbin, Bilganlar na 
nomus, na vijdon, na din. 
C) Na faryoding, na doding bor, Nechun sen muncha 
sustlashding? 
D) Javob ololmadi hech kim ham, zotan, 
Na sulton, na gado, na shoh, na faqir.
2. x va h harflarining imlosi qaysi qatorda noto‘g‘ri 
berilgan? 
A) hushyor, xiyobon, hoshiya 
B) xushbo‘y, vahshiy, dahliz 
C) homiy, xushfe’l, xushnud 
D) halqob, maxsi, hushnud 
3. Tillarni qiyoslab tekshirishda ularning qaysi 
xususiyatlari bir-biriga qiyoslanadi? 
A) morfologik xususiyatlari
B) sanalganlarning barchasi 
C) fonetik xususiyatlari 
D) leksik xususiyatlari
4. -lab, -la+ b qo‘shimchalari haqida qaysi fikr xato? 
A) -lab: murakkab qo'shimcha, so‘z yasovchi va shakl 
yasovchi qo‘shimcha sifatida omonim;
B) -la+ b: so‘z yasovchi + shakl yasovchi qo'shimcha 
C) -la+ b: shakl yasovchi + shakl yasovchi qo'shimcha 
D) barcha javoblar to‘g‘ri 
5. Qaysi javobda ismlarning munosabat shakllari 
noto‘g‘ri ko'rsatilgan? 
A) ismlarning kichraytirish-erkalash shakli 
B) -man, -san, -dir qo‘shimchalari 
C) bo'lmoq, sanalmoq, hisoblanmoq so'zlari 
D) ismlarning egalik shakli 
6. Samarqandda afsonaviy obidalar ko‘p.
Gapda frazaviy urg‘u qaysi gap bo‘lagiga tushadi? 
A) ot kesim
B) o‘rin holi 
C) aniqloychi
D) ega 
7. Chol ko‘zlarini qisib, kulib qo‘yadi: - Yaxshi. 
Ma’nolik narsa. Muqimiyni ko‘rganman. Xushfe’l, 
dono odam edi. Muqimiy - kattakon shoir. Qo’qonda 
turadi u kishi. 
Berilgan matndagi shaxs otlari qanday sintaktik vazifa 
bajargan? 
A) ega, kesim
B) ega, to‘ldiruvchi, kesim 
C) ega, aniqlovchi 
D) kesim, to‘ldiruvchi 
8. Shunda qayoqdandir son- sanoqsiz yov bostirib 
kelibdi. Berilgan gapdagi yasama so‘z tarkibida nechta 
qo‘shimcha bor? 
A) 3 ta
B) 1 t a 
C) 2 ta
D) 4 ta 
9. – Davlat uchun qo'shinning ne darajada kerakli 
ekanini biz ham bilurmiz, - majlisga qarab gapirdi 
Navoiy. Ajratib ko‘rsatilgan so'zdagi ma’no ko‘chish 
turini aniqlang. 
A) metafora
B) metonimiya 
C) sinekdoxa
D) kinoya
10. Sergaklanmoq, rivojlanmoq, moylamoq, jimimoq, 
susaymoq, qoilamoq, chirqillamoq, xavotirlanmoq.
Yuqoridagi berilgan fe’llarning qaysi turkumdan hosil 
qilingani fonetik o'zgarish asosida yozilgan?
A) ot B) sifat 
C) son
D) taqlid 
so'z
11. Olmosh qatnashgan gapni toping.
A) Uyda kosa toza, butun va beyuq.
B) Butun yurtda hurmati bor.
C) Ayrim so‘zlarni bog‘lab gap tuzing. 
D) Masalani ayrim hal qilamiz.
12. Qaysi gapda fikrni xulosalash ma’nosini 
ifodalovchi sof modal so‘z qatnashgan? 
A) Albatta, biz musobaqada yaxshi natijalarni qo‘lga 
kiritamiz. 
B) Xullas, qora kunga asrab qo'ygan bug'doyimiz ham, 
jo'xori ham ko‘p edi. 
C) Avvalo, xaloyiq va har tarafdan kelgan kishilar 
to‘da bo‘lishib, maslahat qildilar. 
D) Haqiqatan ham, kun issig‘i yo‘lovchilarni holdan 
toydirdi. 
13. Berilgan sinonimik qatordagi qaysi so‘z hatto 
o‘simliklar qabul qiladigan ovqat» ma’nosini ham 
bildiradi? 
A) xo‘rak
B) yemish 
C) oziq 
D) tomoq 
14. Qaysi ergash gapda nisbiy so‘zlar daraja-miqdor 
ravishiga ishora qilgan? 
A) Barcha maqtanchoqlarning birdan-bir qismati 
shuki, ular ertami-kechmi pand yeyishadi. 
B) Olmaxon yerdan ko‘ra daraxtda tezroq yugurar 
ekan. 
C) Kishi o‘z fazilatlari haqida qancha kam bilsa, bizga 
shuncha yoqadi. 
D) Johil sog‘ bo‘lsa ham, uzoqni ko‘rolmaydi.
15. «Sayramoq» so‘zi qaysi gapda salbiy ma’noda 
qo‘llangan?
A) Bir zumda pulemyotlar sayrab ketdi. 
B) Jo'nilari orasida «shirinsuxanlik» bilan tanilgan 
Olimxon sayrayverdi. 
C) Tolda chumchuq sayraydi,
Tol bargini chaynaydi.
D) Dutorimning torlari qo‘sh bulbuldek sayraydi.
16. Oshkora yomonlikka nisbatan yasama ezgulikdan 
inson ko‘proq nafratlanadi. Ushbu gapda sodda 
yasama so‘zlarning yasalish asosi qaysi so‘z turkumiga 
tegishli?
A) sifat va fe’l
B) ot va sifat 
C) ot, sifat va fe’l 
D) ot va sifat
17. Qaysi gapda ega va kesim orasida tire qo‘llanilishi 
lozim? 
A) Ilm bir daraxt 
B) Qizning orzulari bir olam edi 

---

55 
C) Biz ham ishchimiz 
D) U odob-axloqning koni hisoblanadi 
18. Tarkibida ham teng, ham ergashtiruvchi bogiovchi 
qatnashgan qo‘shma gap berilgan javobni aniqlang. 
A) Yorug’ dunyodagi har bir maxluqot, avvalo, ozod 
va erkin yashash uchun yaratilgan. 
B) Mol va boylikning umri qisqa, tezda zavol topadi, 
biroq yaxshi nom uzoq asrlar davomida o‘lmaydi. 
C) Badantarbiya bilan mashg'ul bo‘lmay qo‘ygan kishi 
tez-tez kasalga chalinadi, chunki harakatsizlik 
natijasida kishining a’zolari zaiflashadi.
D) O’sha davrlarda adabiyot tarixi darsi xronologik 
hamda tematik xarakterga ega emas edi, ya’ni adabiyot 
tarixi dars sifatida o‘tilmasdi. 
19. Qaysi gapda jamlik ma’nosini ifodalagan belgilash 
olmoshi ega vazifasini bajargan? 
A) Barcha shodlik senga bo‘lsin, bor sitam, zorlik 
menga. 
B) Kela berdilar bari kattakon chinor sari. 
C) Butun xalq yopirilib, Katta Farg‘ona kanalini 
qazdik 
D) Har kim ekkanini o‘radi. 
20. Nodirjon jahli chiqib, qo‘lini siltab eshikni yopib 
olishi bilan hech nimani anglamay qolgan Abdulla 
ajablanib so‘radi: “Unga nima bunchalik ta’sir qildi, 
shaharga borib keldimi o‘zi?” 
Ushbu gapda nechta ko‘makchi fe’lli so‘z qo‘shilmasi 
qatnashgan? 
A) 3 ta
B) 4 ta
С) 1 ta
D) 2 ta 
21. Onangni kaftingda tutsang, singlingni kiftingda tut. 
Ushbu maqolda keltirilgan mustaqil kesimli gap 
tarkibidagi ma’no farqlovchi fonemaga qaysi qatorda 
to‘g‘ri ta’rif berilgan? 
A) til oldi, yuqori tor, lablanmagan 
B) til oldi, quyi keng, lablanmagan 
C) til orqa, yuqori tor, lablangan 
D) til orqa, o‘rta keng, lablangan 
22. Qaysi gapda yasashga asos bo‘luvchi qismi sifat 
so‘z turkumiga oid, tovush o'zgarishiga uchragan, 
yasovchi qismi esa omonim xarakterga ega bo‘lgan 
so‘z berilgan?
A) Kuz kelishi bilan daraxtlarning barglari sarg‘ayib, 
oltin rangini ola boshladi. 
B) Davr qiynoqlari o‘tkinchi - hali hamma narsa 
oldinda. 
C) Mukammal ko‘rmoqchi bo‘ldik dunyoni, Yetuk 
bo‘lolmadik o'zimiz. 
D) Yaxshi kitob muallifning odamzod uchun atalgan 
tortig‘idir. 
23. Garchi zulm qilganlarni yoqtirmadim,
She’r yozdim-u, bo‘lak ishni qotirmadim.
Tilim turib o‘z tilimda gapirmadim,
Bir eslasam eziladi bag‘ri dilim,
Ona tilim, kechir meni, ona tilim. Ushbu she’riy 
parchada omonimlik xususiyatiga ega bo‘lgan bir 
tovushdan iborat so‘z yasovchi qo‘shimchalar soni 
nechta? 
A) 2 ta
B) 3 ta
C) 1 ta 
D) ushbu she’riy parchada bir tovushdan iborat so‘z 
yasovchi qo‘shimcha mavjud emas. 
24. Berilgan gapda so‘zga yangi ma’no beruvchi 
morfemalar qatnashgan so‘zlar qaysi bo‘laklarga 
nisbatan hokim bo‘lak vazifasini bajargan?
Bobolarning an’anaviy ishlarini mukammal 
rivojlantira olsang, sen baxtlisan. 
A) to’ldiruvchi, hol, egaga nisbatan 
B) ega va holga nisbatan 
C) aniqlovchi, to‘ldiruvchi va kesimga nisbatan 
D) to'ldiruvchi va egaga nisbatan 
25. Abdulla Oripov bir she’rida hayotini izdan 
chiqaradigan tuhmat yo bo'htonni qaysi so‘z orqali 
ifodalaydi? 
A) robot 
B) muhabbat 
C) shamol 
D) qo‘riqxona
26. Navoiyshunoslar «begona bayt» tushunchasiga 
bergan ta’riflari qaysi javobda to‘g‘ri saralangan? 
1) Abduqodir Hayitmetov; 2) Y. Is’hoqov; 3) 
Najmiddin Komilov; 4) Porso Shamsiyev. 
a) «lirik chekinish»; b) «begona yoki qistirma baytlar»; 
c) «gardish»; d) «bozgasht» («qaytish»).
A) 1-b; 2-a; 3-c, d 
B) 1-a; 2-b; 3-c, d 
C) 1-a; 2-b; 3-c; 4-d D) 1-b; 2-a; 3-d; 4-d
27. Maxmur haqida ma’lumot keltirilgan javobni 
toping.
A) O’zi tug‘ilib o‘sgan qishloq haqida hajviy she’ri 
mavjud. 
B) Ayollar qismatiga bag‘ishlangan «Qarolar 
falsafasi» asarining muallifi. 
C) Xorazmning sug‘orilish tarixiga oid «Arnalar» 
degan risola bitgan. 
D) Birinchi bosmaxona uning nomi bilan bog‘liq. 
28. Meditativ nazm bu...? 
A) hissiyot jilvalari aks etgan she’riyat 
B) eng ichki ehtiroslar aks etgan nazm 
C) qarama-qarshiliklar aks etgan nazm 
D) voqeaga asoslangan nazm 
29. Bir adabiy turga mansub bo‘lgan asarlar berilgan 
qatorni aniqlang. 
A) «Sevgim, sevgilim», «Yer yonganda», 
«Ayajonlarim» 
B) «Oq qaldirg‘och», «Turon malikasi», «Xatingni 
kutaman» 
C) «Shohi so‘zana», «Chodrali ayol», «Millatimga» 
D) «Adabiyot muallimi», «Navoiy», «Qanotlan 
qo'shiqlarim» 
30. Bitiklarning qaysi birida «uy, dunyogagina 
qaraydigan, ko‘ziga faqat mol-mulk ko'rinadigan 
beklar, sizlar gumrohsizlar», - deya yozib qo‘yilgan?

---

56 
A) Bilga xoqon bitiktoshida 
B) To'nyuquq bitiktoshida 
C) Eltarish xoqon bitigida 
D) Kul Tigin bitiktoshi 
31. Zulm o‘zinga fisqdur, ey hushyor, 
Gum qil ani, bo‘lsa sanga hush yor. 
Ushbu baytda qanday she’riy san’at qo‘llangan? 
A) tashxis 
B) tajnis 
C) ishtiqoq 
D) tazod 
32. Yusuf Xos Hojibning «Qutadg'u bilig» dostoni 
haqidagi birinchi ma’lumot qachon e’lon qilingan? 
A) XVIII asrda 
B) XV asrda 
C) XIX asrda
D) XX asrda
33. «Baxt tongotari» nomli to‘plam muallifini 
aniqlang. 
A) Hamid Olimjon 
B) Turob To‘la 
C) Asqad Muxtor 
D) Zulfiya 
34. «Barakallachilar»ning so‘ziga kirib qarzga botgan 
obraz qaysi asarda uchraydi? 
A) «Abulfayzxon»
B) «Yo jamshid» 
C) «Advokatlik osonmi» 
D) «O’g‘ri» hikoyasi
35. Boburning «Yoz fasli, yor vasli, do‘stlarning 
suhbati» va «Sendek menga bir yori vafodor topilmas» 
g‘azallarida nima aks etgan? 
A) ziddiyatlarga to‘la hayoti 
B) biografik chizgilar 
C) shoirning hayotsevarligi 
D) afsus-nadomatga to’la fikrlari 
36. Rudakiy o‘z asarida nimani besh-olti kunlik aziz 
mehmon deya ta’kidlaydi? 
A) yoshlikni
B) mansabni 
C) go'zallikni
D) qarilikni