1 Rustamjon O‘rinov

21-variant 
1. Ot + ot shaklidagi birikmalar qaysi qatorda 
berilgan? 
A) Navro‘z bayrami, ishga shoshilmoq, oydan ham 
go‘zal 
B) Bahor ayyomi, bayram fayzi, o‘rik hidi 
C) Yosh ijodkorlar, yigit kabi navqiron, guldasta 
qo‘yib 
D) Bexato yozish, serzavq qo'shiq, qattiq aziyat
2. Insonlar tomonidan hozirlangan dasturxonlardan har 
xil taomlarni yeb- ichib, umr o'tqazaman. Ba’zi 
vaqtlarda sen yiqqan bolingdan ham to'ygunimcha 
yeyman. Yashamoq mana! Umr kechirmoq uchun 
olamda bundan yaxshi sharoit bo‘ladimi? Menda na 
bol tayyorlamoq mashaqqati va na uya solmoq kulfati 
bor. Ushbu matnda nechta so‘zning imlosida xatolik 
mavjud?
A) 4 ta
B) 5 ta
C) 2 ta
D) 3 ta
3. Qaysi qatordagi gapning kesimi harakat nomi shakli 
bilan ifodalangan murakkab ot- kesim hisoblanadi?
A) Paxta va zig‘ir tolasidan tayyorlangan matolar 
namlab yoki suv purkab, yaxshi quritilmay 
dazmollanadi. 
B) Kimyoviy tolalardan to'qilgan matolar 
dazmollanayotganda dazmol qattiq qizdirilmasligi 
kerak. 
C) Inson sirliligicha qolaveradi, ammo odamzod bir-
birini anglab yetmaguncha, olam tinch, dunyo farovon 
bo‘lmaydi.
D) Aytmagan so‘zni ayttirib bo'lmas, aytilgan so‘zni 
qaytarib bo‘lmas.
4. Har qanday til o‘zining nutq tovushlari, so‘zlari 
(iboralari) va qo'shimchalaridagi imkoniyatlarni qaysi 
bo'limda namoyon qiladi?
A) sintaksis 
B) frazeologiya 
C) morfologiya 
D) uslubshunoslik
5. Quyidagi yordamchi so‘zlardan nechtasi sof 
ko'makchilarga mansub: uzra, singari, tufayli, qadar, 
sari, muvofiq, o‘zga, asosan
A) 3 ta
B) 6 ta
C) 4 ta
D) 5 ta 
6. Quyida berilgan matndagi yasama so‘zlar sonini 
toping.
O‘z tilingizda fikrlashga, toza gapirishga,nutqingizni 
har xil yot unsurlardan saqlashga harakat qiling. Til 
mavsumiy libos emaski, ob-havoning o‘zgarishiga 
qarab almashtirilsa. 
A) 8 ta
B) 6 ta
C) 5 ta
D) 7 ta
7. Qaysi gapda ajratib ko‘rsatilgan so‘zlarning ma’nosi 
metafora usulida ko‘chmagan? 
A) Och nazarim tushar suratga... Surat, surat! Nega sen 
tilsiz?.. 
B) O’zi ancha yumshoq fe’lli yigit, - dedi Ikromjon. 
C) Temur tig‘i yetmagan joyni, Qalam bilan oldi 
Alisher. 

---

57 
D) Bu ishni pishiq o‘ylab, keyin bajar. 
8. Quyidagi berilgan matndagi so‘z yasovchi 
qo‘shimchalar sonini aniqlang. 0‘z tilingizda 
fikrlashga, toza gapirishga harakat qiling. Til 
mavsumiy libos emaski, ob-havoning o'zgarishiga 
qarab almashtirilsa. Kishi boshqa tilda bilimli bo‘la 
oladi, ammo faqat o‘z tilida barkamol bo'lishi mumkin.
A) 6 ta
B) 4 ta
C) 7 ta
D) 5 ta
9. Shaxs otlari berilgan qatorni toping. 
A) quruvchi, chopiq, direktor
B) samovarchi, g'azalxon, aravasoz 
C) kampir, zargarlik, amma
D) Anvar, Lola, Otabek
10. Kitob haqida qo‘shilmasida urg‘u qaysi bo‘g‘inga 
tushadi? 
A) kitob va haqida so'zlarining oxirgi bo‘g‘iniga 
B) kitob so‘zining oxirgi bo‘g‘iniga 
C) haqida so‘zining oxirgi bo‘g‘iniga 
D) haqida so‘zining birinchi bo‘g‘iniga
11. Qaysi qatordagi barcha birikmalar to‘g‘ri yozilgan? 
A) Yevropa Ittifoqi Kengashi, Davlat test markazi, 
«O’zbekiston Qahramoni» unvoni 
B) Mustaqillik kuni, «Malika» firmasi, 0‘zbekiston 
Respublikasi Vazirlar Mahkamasi 
C) Ko‘kdumaloq kompressor stansiyasi, «Sog‘lom 
Avlod Uchun» ordeni, «Amudaryo» jurnali 
D) Mudofaa Vazirligi, Navro‘z bayrami, «Oltin 
Yulduz» medali 
12. Havo ochiq, quyosh tuzukkina ko'tarilgan, ammo 
uning ham bu kun uncha ta’siri yo‘q, chunki bu kungi 
qora sovuq quyosh kuchini-da kesgan edi. Ushbu gap 
... .
A) qismlari uyushgan qo'shma gap 
B) aralash murakkab qo‘shma gap 
C) bir necha bosh gapli qo'shma gap 
D) bir necha ergash gapli qo‘shma gap
13. Quyidagi hujjatlarning qaysi biri rasmiy uslubning 
diplomatik uslubida yoziladi? 
A) qonun 
B) nizomlar C) bitim D) jinoiy aktlar
14. Qaysi javobda ot + fe’l qolipidagi qo'shma fe’llar 
berilgan? 
A) bayram qilmoq, ruxsat olmoq, javob bermoq 
B) tasdiq qilmoq, borib kelmoq, kirib chiqmoq 
C) yangi bo‘lmoq, bayon qilmoq, o‘qib chiqmoq 
D) shunday bo'lmoq, taklif qilmoq, ko'rib qolmoq
15. Turkiy tilni tadqiq qilgan birinchi alloma nomi 
qaysi javobda berilgan? 
A) Pahlavon Mahmud 
B) Yusuf Xos Hojib 
C) Mahmud Koshg'ariy 
D) Zamaxshariy 
16. Harakatning ma’lum muddaigacha bajarilishini 
bildiruvchi ko'makchi fe’lni toping. 
A) turmoq
B) yubormoq C) yotmoq
D) yurmoq 
17. Daraxtlarning qubba-qubba mevala riga qiziqib 
qaraydi, hayajonli xursand kishilarga tikiladi, 
yaqinlarini birma-bir surishtiradi. Asosi shakldoshlik 
xususiyatiga ega boigan so‘z(-lar) gapda qanday gap 
bo'lagi vazifasida kelgan? 
A) hol, kesim
B) kesim, to‘ldiruvchi 
C) kesim, aniqlovchi
D) hol, kesim, 
to‘ldiruvchi 
18. Qaysi uslubda so'zlar ko'chma ma’noda qo‘llanadi? 
A) rasmiy, ilmiy 
B) rasmiy, publitsistik 
C) publitsistik, ilmiy
D) badiiy, so'zlashuv
19. “oyog‘ini qo'liga olgancha”, «tomdan tarasha 
tushganday» iboralari qaysi so‘z turkumiga mansub?
A) ot B) ravish 
C) fe’l
D) sifat
20. Undov qatnashgan qaysi g ipda undalma ham 
qatnashgan? 
(Xo‘sh, ishlar yaxshimi? - so‘radi Mirsaid aravacha 
yonida bitta- bitta odim bosib borishar ekan.) 
A) Faryodim, fig‘onim butun bir jahon, 
B) Ey muhtaram shoir, izladim, keldim. 
C) Dastlab ular Umidjonni ko'rganda pisandsiz: «Е, bu 
mishiqi bola-ku», - deyishar, biroq uning ertaklarini 
eshitgach: «Yo‘q, bu bola emas, dunyo ko‘rgan chol 
ekan», - deya tan berib ketisharkan. 
D) Voy, shoshmang, diydorginasiga bir to'yvolay. 
21. Qaysi gapda ham imloviy, ham tinish belgilarining 
qo'llanilishi bilan bog'liq xatoliklar mavjud?
A) Mening bir jaydari falsafamdir shu; Xargiz 
iltimosga kuning qolmasin. 
B) Birdan uzuq-yuluq xotiralar yopiriladi, yuragim 
gursillagancha o‘rnimdan turib ketaman. 
C) Oyim endi o‘rnidan turayotgan edi; eshik qarsillab 
ochildi. 
D) Do‘stimga tushgan xavf meni ham taxlikaga solmas 
ekan; bu chinakam do'stlik emas. 
22. Quyidagi berilgan qaysi gaplarda birgalik nisbat 
qo'shimchasi qo‘llangan? 
1) Yaxshini badnom qilib bo‘lmaydi. 2) Odamlar bilan 
ularning aqliga monand gaplash. 3) Allaqayda bulbul 
to'lib-toshib kuylaydi. 4) Mehmonlar qorovulning 
qistashiga qaramasdan ichkariga kirishmadi. 5) 
Qushlar uni yaxshi ko‘rishib, Mayna deb ism 
qo‘yishibdi. 
A) 1, 2, 3, 4, 5 B) 1, 2, 4 
C) 4, 5
D) 2, 4, 5
23. «Mulk» so‘zi qaysi gapda ko'chma ma’noda 
qo'llanmagan? 
A) Husn mulkida kishi tanho bo‘lurm-u muncha ham. 
B) barcha gaplarda mulk so‘zi ko‘chma ma’noda 
qo‘llangan 
C) Davlat mulkini, xalq mulkini ko‘z qorachig‘iday 
saqlashimiz kerak.
D) Oybek qalamiga mansub asarlar allaqachon 
qardosh xalqlarning ma’naviy mulkiga aylandi. 
24. Turkiy tillar oilasi o‘g‘uz guruhiga kiruvchi tillarni 
aniqlang. 
A) Uyg‘ur, usmonli turk 
B) Turkman, qirg‘iz 

---

58 
C) Tatar, turkman 
D) Ozarbayjon, usmonli turk 
25. Qaysi ijodkor aqli kalta kishilarning dunyoga 
ko'ngil qo'yishi haqida fikr yuritgan? 
A) Xo‘janazar Huvaydo 
B) So‘fi Olloyor 
C) A.Yugnakiy 
D) Oydin Hojiyeva 
26. Qaysi asar vatanimiz tarixining eng hasratli 
davridan liikoya qiluvchi mukammal asar sifatida 
baholangan? 
A) «O’tkan kunlar» romani 
B) «Abulfayzxon» dramasi 
C) «Mirzo Ulug'bek» tragediyasi 
D) “Qutlug’ qon” romani 
27. Janobi shahg‘a keldim bu jihatdan,
Ko‘zim yoshiga toya-toya navro‘z. (Ogahiy) 
Ushbu she’riy baytda qo‘llangan badiiy san’atni 
toping. 
A) talmeh
B) tashbeh 
C) mubolag'a D) tazod
28. «Do'stlar bilan birga bo'lgan o‘lim to‘ydir»
Ushbu maqol quyidagi asarlardan qaysi birida 
keltirilgan? 
A) «Boburnoma» 
B) «Ikki eshik orasi» 
C) «So‘nggi saboq» D) «O’tkan kunlar» 
29. «Yaxshi ishni bajarish uchun fol ochib o'tirishning 
keragi yo‘q». Ushbu fikr kimga tegishli va qaysi 
asarda keltirilgan? 
A) A.Navoiy, «Mahbub ul-qulub» 
B) Nazar Eshonqul, «Maymun yetaklagan odam» 
C) Sa’diy Sheroziy, «Advokatlik osonmi» 
D) Hofiz Sheroziy, «Zarbulmasal» 
30. Oy yorning oldida bir habashiy qul ekanligi, agar 
tonsa oyning yuzidagi dog‘i bunga nishon ekanligi 
Sakkokiyning qaysi g‘azalida keltirilgan?
A) «Ey gul... » 
B) “Kim ermas ul oy mubtalosi” 
C) «Sentek jahonda...» 
D) «Unutma»
31. Ostidagi Chibor otin o'ynatib, Qorajon chiqdi ... 
tog‘ining ustiga. Qalmoqdan ilgari ketib boradi 
Ko'rinmaydi qalmoqlarning qorasi, Yaqin qoldi ... ning 
orasi. «Alpomish» dostonidan olingan ushbu 
parchadagi nuqtalar o‘rniga kerakli so‘zlarni qo'ying. 
A) Zil, Boboxon 
B) Asqar, Boboxon 
C) Murod, Boboxon D) Asqar, Zil
32. Qaysi qatorda nemis masalnavisi nomi qayd 
etilgan? 
A) Babriy 
B) Fedr 
C) Lafonten D) Lessing
33. Sendek menga bir yori jafokor topilmas,
Mendek senga bir zori vafodor topilmas.
Mashrabning ushbu baytida qanday badiiy san’atlar 
qo'llanilgan? 
A) tarse, tazod, tashbeh, tardi aks 
B) mubolag'a, takrir, tadrij, tashbeh 
C) mubolag‘a, tashbeh, tashxis, iyhom 
D) istiora, tazod, takrir, tardi aks
34. Berilganlardan qaysilari Xojaning kichik hajmli 
hikoyalar to‘plamlari hisoblanadi? 
1) «Maqsad ul-atvor»; 2) «Miftoh ul-adl»; 3) 
«Gulzor»; 4) «Mahbub ul-qulub». 
A) 2, 3, 4 
B) 2, 3
C) 1, 2, 3 
D) 1, 2, 4 
35. To‘g‘ri fikrni ajrating.
1) begona bayt lirik chekinishning aynan o‘zi; 2) 
begona bayt g‘azalgagina xos; 3) adabiyotshunoslar 
begona baytni «qistirma baytlar» deb ham atagan; 4) 
ruboiyshunoslikda lirik chekinish 3-misrada kuzatiladi 
va bu qator «tezis» tarzida sharhlanadi; 5) «lirik 
chekinish» deganda shoir qo'qqisdan yurilayotgan 
asosiy yo‘ldan biroz chetga chiqqanday bo‘lib, 
kutilmagan bir fikr yoki mulohazani aytadi, bayon yo 
tasvirni kiritadi, ilmiy tilda ifodalansa, nimagadir 
simpatiya yoki antisimpatiyasini bildiradi; 6) 
adabiyotshunoslar begona baytni «gardish», 
«bozgasht» deb ham atagan; 7) «begona bayt»ning 
hajmi aniq, o‘rni tayin bo'ladi.
A) 1, 3, 4, 5, 6, 7 
B) 2, 4, 5 
C) 1, 2, 3, 6, 7
D) 1, 2, 3, 5, 6, 7 
36. «Ganja ganjurikim chekib ko‘p ranj,
Qo‘ymish erdi jahonda besh ganj» - Alisher Navoiy 
«Xamsa» sining Nizomiy Ganjaviyga bag‘ishlangan 
ushbu baytida qo‘llangan san’at turini ko‘rsating. 
A) tajnis 
B) iyhom 
C) tazod 
D) 
ishtiqoq

---