18-мавзу: энг янги даврда англия, франция, германия ва ақШ
Gitlershiler Germaniyasınıń siyasiy rejimi hám mámleketlik dúzimi
Download 0.66 Mb. Pdf ko'rish
|
Lekciya-8
Gitlershiler Germaniyasınıń siyasiy rejimi hám mámleketlik dúzimi. German
fashizmi fashistlik hám avtoritar rejim retinde burjua demokratiyalıq huqıq hám erkinliklerdi joǵata basladı. Sol maqsette gitlershiler basqarıwdıń birinshi aylarındanoq ayrıqsha dekretlar shıǵarıldı. Mısalı, 1933-jıl fevral ayında shıǵarılǵan «Xalıq hám mámleketti qorǵaw» haqqındaǵı dekret menen shaxs, sóz, baspasóz, jıynalıslar ótkeriw erkinlikleri biykar etildi. Sol ayda qabıl etilgen «German xalqın qorǵaw» haqqındaǵı dekret policiyaǵa shegaralanbaǵan kepillikler berdi. Hámmeden aldın Kommunistler repressiya etildi. 1933- jıl 23-marttaǵi nızam menen reyxstagtaǵı kommunist deputatlıq mandatlarınan juda etildi hám tutqınǵa alındı, 14- martda sonıń menen birge kompartiya qadaǵan etildi, onıń gazetalari jabıldı. 1932-jıl noyabrdegi reyxstagqa bolǵan saylawlarda milliy-socialistlar (gitlershiler) kútilmegende aldınǵı saylawlarǵa salıstırǵanda 2 mln kem dawıs aldı. Kommunistler bolsa aldınǵı hámme saylawlarǵa qaraǵanda kóbirek – 6 mln dawıs hám – 107 mandat aldı. Lekin baribir gitlershiler basqa hámme partiyadan kóp mandat alǵan edi. Noyabr saylawları nátiyjeleri Germaniyanıń monopolistik sheńberleri ushın kútilmegen waqıya boldı. Usınıń sebebinen olar fashistlik diktatura ornatıwǵa asıqtı hám Gitlerdi húkimet tóbesine shıǵarıwǵa qarar etti. 1933-jıl basında bankir Shreder dáldalshılıǵında Gitler hám sol waqıtta reaktsion Kancler fon Papen ortasında ushırasıw bolıp ótti hám shártlesiwge erisildi. Germaniya prezidenti fon Gindenburg awır kesel hám qartayıp qalǵan edi, bunnan azmaz aldın Avstriyalıq yevreytor Gitlerdi reyxsKancler lawazımına qoymawǵa ant ishken edi. Lekin ol askeriy qumarlardıń qısıwı menen óliminen azmaz ilgeri – 1933- jıl 30 yanvarda Adolf Gitlerdi imperiya Kancleri (reyxKancler) lawazımına tayınlandi. Germaniyada fashistlik diktatura ornatılıwına tómendegi ush faktor járdemlesdi: Monopolistik burjuaziya diktaturani ékonomikalıq krizis nátiyjesinde mámlekette júzege kelgen keskin siyasiy jaǵdaydan shıǵıwdıń birdan-bir jolı dep bilgen edi. Mayda burjuaziya hám dıyxanlardıń ayrım qatlamları gitlershilerdıń demogogik wádelerin, ásirese monopoliyalardıń tolıq húkimranlıǵı hám ékonomikalıq daǵdarıstıń tereńlasiwi áqibetindegi ékonomikalıq qıyınshılıqlardı tamamlaw haqqındaǵı wádelerdi qabıl etken edi. Germaniyada jumısshılar klassınıń qatarı bólinip ketken hám usınıń sebebinen quralsızlantirilgan edi, kommunistlik partiyanıń social-demokratiya járdemisiz fashizmdi toqtatıp qalıwǵa kúshi jetpes edi. Download 0.66 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling