2 Тузувчилар


Download 0.78 Mb.
Pdf ko'rish
bet23/66
Sana06.04.2023
Hajmi0.78 Mb.
#1334427
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   66
Bog'liq
osimliklar fiziologiyasi

ТАЯНЧ ИБОРАЛАР 
Фотосинтез, нигмент, хлорофилл, сув, карбонсувлар, органик моддалар, анорганик 
моддалар. 
АДАБИЁТЛАР 
1. Г.Д.Мустақимов. «Ўсимликлар физиологияси» Тошкент. 1998 йил
2. М.Ф.Фёдоров. Микробиология селpхоздат. М., 1963 г. 
3. В.Г.Кржановский, С.Ф.Полнамеренко. Ботаника. Агропрамиадат., М., 1988 г. 
4. Э.Ф.Шабелpская. Физиология растений. «Вқсўая школа» Минск. 1987г.


30 
6-МАВЗУ: Ф О Т О С И Н Т Е З 
РЕЖА 
1. Ўсимликларда фотосинтез жарёни 
2. Ўсимликларда СО
2
ўзлаштириши 
3. Ўсимликларда карбонсувларнинг синтез бўлиши\ 
Фотосинтез жараёнинг бошланғич махсулотлари углерод билан водород оксидланган 
бирикмалар карбонат ангдрид ва сувнинг таркибига кириб бу жараённинг охирги 
махсулотлари органик моддалар ва эркин кислород хисобланади. Фотосинтез жараёнида 
эркин холда кислород ажаралиши билан биргаликда органик бирикмалар синтез бўлиб, 
уларда энергия тўпланади, шу туфайли фотосинтез жараёни андотермик жараён 
хисобланади. Бунда карбонат ангдирид оксидланган холда бўлиб, унинг углеродни 
қайтарилади. Оксидланган модданинг қайтарилиши кислород ажаратиш ёки электрон 
бириктириш реакциялари хисобланади. Агарда карбонат ангдрид молекуласининг тузилиши 
билан солиштирсак, бу жараёнда карбонат ангдрид углерод таркибидаги бир атом кислород 
ажаралиши ва унга водрод атомларининг қўшилиши хисобига қайтарилиши кузатилади. 
Карбонад ангдирид ва сув молекуласидаги кислороднинг изотоплари ўртасидаги фарқдан 
фойдаланиб уларни фотосинтез жараёнида ажраладиган кислород изотопи билан таққослаш 
натижасида фотосинтез Н
2
О молекуласидан эркин холда кислороднинг ажаралиб чиқиши 
аниқланади. Натижада сув молекуласидан ажаралиб чиқадиган водрод карбонатни 
қайтарилиши учун сарфланади. Фотосинтез жаарёни бир молекула карбонат ангдирдидни 
қайтариш учун 4 атом водрод ёки 2 молекула сув зарар бўлади. Фотосинтез жараёнида 
сувдан водород ажаритб олинса, у холда сувда оксидланиш реакцияси кетади, шу билан 
биргаликда водород, карбонат ангдрид молекуласини қайтаришга сарфланади. Шундай 
қилиб фотосинтез жараёни бир-бирига боғланган оксидланиш-қайтарилиш реакциясидан 
иборат. Бу жараёнда сув молекуласи оксидланади ва ўзининг водородини карбонат 
ангдириднинг қайтарилишига сарфланади. Ёруғлик энергияси хисобига борадиган органик 
бирикмалар синтези фотосинтез деб аталади. Фотосинтез қуйидагича ифодаланади. 
6СО
2
+ 6Н
2
О С
6
Н
12
О

+6О
2

Download 0.78 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   66




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling