21-mavzu: markaziy osiyоga jismoniy madaniyаtning rivojlanishi

Markaziy Osiyo xalqlarining Yunon Makedon bosqichlariga qarshi mustaqillik uchun kurash.

• Markaziy Osiyo xalqlarining Yunon Makedon bosqichlariga qarshi mustaqillik uchun kurash.
• Hozirgi Yugaslaviya tarkibidagi Makedoliya melddan oldingi 1 ming yillik o‘rtasida grek dunyosining alohida bir qismi edi. Bu еrda ham uddi Markaziy Osiyodagidek qulchiligi va shahar hayoti hali rivojlanmagan edi. Makidoniya aholisi asosan erkin dehqonchilik hamda chorvadorlardan iborat edi.
• Meloddan avvalgi V asrdan boshlab Makidoniyani yuirlashtirish boshlandi. U faqat Filip II (miloddan oldingi 359-336 yillar) harbiy jihatdan qudratli davlatga aylanib,Osiyoni bosib olishga o‘z oldiga maqsad qilib qo‘yadi.
• Meloddan oldingi 336 yilda Makidoniya qo‘shining ilg‘or qismi Gallspont (Dardanel) bo‘g‘osidan kechib o‘tadi, ammo eronliklar tomonidan qo‘llab quvvatlagan fitni tufayli Filip II o‘ldiriladi. Meloddan olingi 336 yilda tug‘ilgan 20 yashar o‘g‘li Aleksandr Makedonski (Makedoniyalik Iskandar) uning vorisi bo‘ldi. Aleksandr Filipni ikkinchi xotini Olimpiadadan tug‘ilgan edi. Aleksandr ma’lumotiga Arasto‘n (Aristotel) trenerligiga harbiy tayyorgarlikni esa o‘z otasi Filip rahbarligida oldi. 16 yoshdan boshlab otasi tomonidan borilgan barcha janglarda qatnashdi. 18 yoshida esa Xeron yoshidagi jangda grek qo‘shinlarining so‘l qalasiga qo‘monlik qilib bu jangda o‘zining jasurligi va mardligi bilan shuxrat qozondi. Aleksandr Makedonski o‘zining butut ongli hayotini jang-jadallarda o‘tkazdi.
• Iskandar Markaziy Osiyoga bostirib kirishda bu еrdagi xalqlarni “faqat qul qilishdan boshqa narsaga yaramaydigan varvarlar”deb atab, ularni pisnd qilmagan edi. Broq, uzoq Markaziy Osiyo ko‘rgan-kichirganlari iskandarning “varvarlar” haqidagi tasavvurni chippakka chiqardi.
• Lekin Iskandar Samarqand bosib olgach, u еrda o‘zining bir garnizonini qoldirib, Farg‘ona vodiysi tomon harakat qiladi va Xo‘jandga yaqinlashadi. Bu еrda Iskandar Kironolning tog‘li aholisiga duch keladi. Kironolliklar Iskandarni tog‘lar to‘xtatishga harakat qiladilar. Bu еrdagi jangda Iskandar yaralanadi. Lekin Barbar tepalikni egallashga muyassar bo‘ladi.
• Tepalikni egallashda Makendoniyalik jangchilarni bir qismi qoyalardan qulab tushgan bo‘lsa. Tog‘liklar esa asir tushmaslik uchun ataylab o‘zlaridan g‘oyalardan tashlab, halok etishdi.