3 1-sentabr – mustaqillik kuni

sandadur. (Qo‘shiq);
5) ravish bilan: Savobning eshigi ko‘p. (Maqol);
6) modal so‘z bilan: So‘zdan so‘zning farqi bor, o‘ttiz
ikki narxi bor. (Maqol);
7) harakat nomi bilan: Burchimiz – a’lo o‘qish;
8) sifatdosh bilan: Yigit kishining uyalgani – o‘lgani;
eman daraxtining egilgani – singani. (Maqol);
9) taqlid so‘z bilan: Ko‘chada odam g‘ij-g‘ij;
10) undov so‘z bilan: Endi uning holiga voy.
Fe’l kesim ish-harakatni, ot kesim predmetning turi
yoki belgisini ifodalaydi.
MATN VA LUG‘ATLAR BILAN ISHLASH
39-dars
SODDA KESIM VA MURAKKAB KESIM
66-topshiriq. Gaplarni ko‘chiring. Kesimlarini aniqlab, ikki guruhga
Bilib oling
Kesimlar tuzilishiga ko‘ra ikki xil bo‘ladi: sodda
kesim va murakkab kesim. Bir so‘z bilan ifodalangan
kesim sodda kesimdir: Paxta va tilladan yurt bezanadi.
Rost gapir. (O‘.Hoshimov). Haqiqat achchiq.
Birdan ortiq so‘zdan iborat kesim murakkab kesim
deyiladi: 1. O‘zbekiston – kelajagi buyuk davlat.
2. Sadafdan inju, ilondan zahar hosil bo‘ldug‘i kabi rostlikdan
foyda, xiyonatdan zarar hosil bo‘lur. (A.Avloniy) 3. To‘y –
bahor kelganda. 4. Hamma gap – mening yo‘qligimda.
Yordamchi so‘zlar (ko‘makchi fe’l, bog‘lama, nisbiy
so‘z va b.) ham murakkab kesimni shakllantiradi.
40-dars
BOG‘LAMALAR
Bilib oling
Ît êesim tarkibida kelib, uni ega bilan bog‘lovchi
so‘z bog‘lama deyiladi; edi, ekan, emish, bo‘lmoq,
hisoblanmoq, sanalmoq, kerak, zarur, darkor, lozim kabi
so‘zlar bog‘lama vazifasida qo‘llanadi.