4-мавзу: деҳҚончилик ишлаб чиқариш харажатлари ҳисоби ва маҳсулот таннархини калькуляция қилиш. Маърузанинг асосий мақсади

«Бошқа харажатлар» моддасида маҳсулотни ишлаб чиқаришга бевосита 
дахлдор, аммо юқорида кўриб чиқилган моддалардан бирортаси ҳам 
киритилмайдиган харажатлар акс эттирилади. 
2.Деҳқончилик ишлаб чиқариш харажатлари ва маҳсулот киримининг 
дастлабки ҳисоби 
Деҳқончилик ишлаб чиқариш харажатларининг дастлабки ҳисоби уларнинг 
алоҳида моддалари бўйича қуйидаги тартибларга кўра ва гувоҳлик берувчи 
бошланғич ҳужжатлар асосида юритилади (4.1-жадвал). 
4.1-жадвал
Деҳқончилик ишлаб чиқариш харажатларини ҳисобга олиш тартиби 
Харажат моддалари 
Ҳисобга олиш тартиби 
Гувоҳлик берувчи 
ҳужжат 
 
1 .Меҳнат 
харажатлари 
Наряд бўйича ишланган
соат миқдорини 1 соатлик
тарифга, кўпайтириш йўли 
билан топилади. 
Наряд, табель,
ҳисоб-тўлов 
қайдномаси 
2.Ижтимоий 
суғуртага ажратма
Ажратмага тортиладиган 
ҳисобланган иш ҳақини 
белгиланган ставкага 
кўпайтириш йўли билан 
топилади. 
Махсус ҳисоб-китоб 
3.Уруғлик сарфи 
Экин тури бўйича экилган 
майдон ҳажмини 1 га ерга 
Уруғлик сарфи 
далолатномаси 

---

сарфланган уруғлик миқдорига 
ва 1 кг уруғликнинг ҳақиқий 
таннархига кўпайтириш йўли 
билан топилади. 
4. Ўғит сарфи 
Экин тури бўйича экилган 
майдон хажмини 1 га ерга 
сарфланган ўғит миқдорига ва 1 т 
ўғитнинг ҳақиқий таннархига 
кўпайтириш 
йўли 
билан 
топилади. 
Ўғит сарфи 
далолатномаси 
5.Ёқилғи сарфи 
Экин турлар ўртасида қишлоқ 
хўжалик техникаси ва бошқа 
транспортларни ҳар бир соҳада 
ишлаган вақти миқдорига 
(соатига) қараб тақсимланади. 
Механиқнинг рапорти, 
нарядлар 
йўл 
варақалари 
6. Суғурта тўловлари
Ҳар бир маҳсулот тури бўйича 
ҳисобланган суғурта тўлови 
аниқланади. 
Суғурта полиси, 
шартнома 
7. Иш ва хизматлар 
Ҳисоб сиёсатида белгиланган 
тартиб бўйича тақсимланади.
Бош агроном 
томондан тузиладиган 
махсус тақсимлаш 
ҳисоб-китоби 
8. Ёрдамчи ишлаб 
чиқариш харажатлар 
Ҳисоб сиёсатида белгиланган 
тартиб бўйича тақсимланади.
Махсус тақсимлаш 
ҳисоб-китоби 
9.Умумишлаб 
чиқариш 
харажатлари 
Ҳисоб сиёсатида белгиланган 
тартиб бўйича тақсимланади.
Махсус 
тақсимлаш ҳисоб-
китоби 
Деҳқончилик ишлаб чиқаришнинг пировард натижаси бўлиб етиштирилган 
маҳсулотлар ҳисобланади. Маҳсулот таннархига уларнинг кирим қилиш-топшириш 
жойигача қилинган харажатлар киритилади. Маҳсулотларнинг кирим-топшириш 
жойи бўлиб қуйидагилар ҳисобланади (4.2-жадвал).
4.2~жадвал