5-боб. Шахсий самарадорлик ва алоқа тизими шахсий самарадорлик усуллари

Яккабошқарув тизимида ходим бир бошлиқдан топшириқ олади ва унинг олдида ҳисобдор бўлади.
Бошқариладиган меъёр – бу бошқарувчига бўйсунадиган ходимлар миқдорини белгилаб беради.
Маъмурий (штабли) ваколатни тақсимлаш турида ваколатларни тақсимлашнинг тавсиявий, мувофиқлаштирувчи, назорат-ҳисобдорлик каби шакллари қўлланилади.
Тавсиявий ваколат тизимида – ваколатли шахс раҳбар ёки ижрочиларга мавжуд ҳолат бўйича унинг ижобий ечимига оид маслаҳатлар беради.
Мувофиқлаштирувчи ваколат тизимида - ваколатли шахс мавжуд муаммо ечими бўйича қўлланиладиган чора-тадбирларни ҳамкорликда ишлаб чиқади ва қарор қабул қилади.
Назорат-ҳисобдорлик ваколат тизимида –ваколат қонунчилик доирасида раҳбарлар ва ижрочилар фаолиятини текширув ўтказиш, улардан расмий ахборот бериш, уларни таҳлил қилиш ва олинган маълумотлар ҳамда хулосаларни тегишли органга юбориш имкониятига эга шахсларга берилади.
Француз олими Анри Файоль томонидан маъмурий бошқарув тузилмалари фаолиятида фойдаланиш зарур бўлган бошқарувнинг қуйидаги умумий тамойиллари ишлаб чиқилган.

Меҳнат тақсимоти	Ишлаб чиқариш сони ва сифатини бир хил харажат ҳамда шароитда ошириш. Функция ва ҳокимиятларни ихтисослаштириш бўйича тақсимлаш ҳамда мақсадларни кисқартириш эвазига эрилишади.
Ваколат ва масъулият	Ваколатларни ҳар бир ходимга бериш, ваколат бор жойда масъулият ҳам бўлади.
Интизом	Интизом иш берувчи ва ходимлар ўртасидаги келишув шартларини бажариш ҳамда уни бузган шахсларга жазо қўллашдир.
Яккаҳокимлик	Топшириқни бевосита бошлиқдан олиш ва унга ҳисоб бериш.
Ягонраҳбарлик ва ҳаракат йўналишлари	Бир мақсад ва режа асосида гуруҳ ҳаракатларини бирлаштириш.
Шахсий манфаатни умумий манфаатга бўйсундириш	Бир шахс ёки бир гуруҳ шахс манфатидан корхона, жамоа, давлат манфаатининг устунлигини таъминлаш.
Рағбатлантириш	Ходимни меҳнати учун адолатли рағбатлантириш.
Марказлаштириш	Марказлаштириш ва номарказлаштириш тамойилларини яхши натижаларга эришиш мақсадида тўғри уйғунлаштириш.
Иерархия	Юқоридан қуйигача бўлган раҳбарлар кетма-кетлиги. Ушбу кетма-кетликни сабабсиз бузиш зарарли бўлиши мумкин. Лекин фаолият учун зарар бўлган ҳолатларда унга амал қилиш янада зарарли бўлади.
Тартиб	Ҳар ходим учун иш жойи ва ҳар ходимнинг иш жойида бўлиши.
Адолат	Иерархия барча буғинларида қоида ва келишувларга одилона амал қилиш.
Кадрлар қўнимсизлиги	Кадрлар қўнимсизлиги юқорилиги аҳвол ёмонлигини кўрсатади. Ўз ишини ҳурмат қиладиган раҳбар ҳар қандай талантли қўнимсиз бошқарувчидан афзалдир.
Ташаббус	Ташаббус- бу режа ишлаб чиқиш ва уни муваффақият бажаришдир. Эркин таклиф ва уни амалга ошириш ҳам ташаббус ҳисобланади.
Корпоратив муҳит	Жамодаги бирлик ва ўзароҳамкорлик корхонанинг энг кучли тарафидир.

Агар ҳодим ўз вазифаларини бажармаслиги натижасида унга топширилган топшириқ бажарилмаса, корхона ва ташкилот фаолиятига жиддий салбий таъсир этиши мумкин.

Ўз вазифаларини бажармаётган ҳодим билан суҳбат ўтказиш, малакасини ошириш, бошқа лавозимга ўтказиш ёки ишдан бўшатиш масалаларини кўриб чиқиш лозим.
Ҳодимга қўшимча юклама юклаш, иш вақтига амал қилмаслик натижасида ҳодимнинг саломатлилигига жиддий зарар етиши, ишга бўлган эътиборнинг пасайиши, депрессияга тушиши ,оилавий ёки иш вақтида бошқа ҳодимлар билан низолар пайдо бўлишига сабаб бўлади.