6-mavzu. Qadimgi dunyo iqtisodiy g’oyalari. Mavzuning o’quv maqsadi

 
IX
-
XV ASRLARDA O’RTA OSIYo IQTISODIY FIKRLARI 
 
X-XII asrlarg’a kelib O’rta Osiyo ilG’’or ijtimoiy tafakkurning’ Sharqdag’i yirik 
markazlaridan birig’a aylandi. Bu davrda feodal davlat markazlashg’an va eng’ rivojlang’an 
pallag’a kirdi. O’rta Osiyo Evropani Osiyo bilan boG’’lovchi yirik moddiy, madaniy va savdo 
markazig’a aylandi. Bu jarayonlar bir-biridan ming’lab chaqirim uzoqlikdag’i davlatlar, xalqlar 
o’rtasidag’i iqtisodiy munosabatlarni shakllantirdi. 
Bu davrda butun dunyog’a tanilg’an Al-Farg’oniy, Al-Xorazmiy, Forobiy, Beruniy, Ibn 
Sino, Yusuf Xos Xojib, Nizomulmulk va boshqa ko’plab mutafakkirlar yashab, ijod qilishdi. 
Ularning’ asarlarida iqtisodiy G’’oyalar ham o’z aksini topg’an. Sharq renessansi davridag’i 
olimlar shu davrdag’i tijorat, mulkdorlik hunari sirlarini bayon etg’anlar. Ularning’ asarlaridag’i 
umumbashariy iqtisodiy taffakkur bug’ung’i kunda ham dolzarblig’i bilan muhim o’rin tutadi. 
Ibn Sino (980-1037)ning’ fikricha: «Hayvon tabiat ne’matlarig’a qanoat qiladi, 
odamlarg’a esa tabiat ne’matlari kamlik qiladi, u ovqat, kiyim-kechak va uy-joyg’a extiyoj sezadi. 

---

Hayvon tabiat ne’matlarini o’zlashtirib oladi, odam esa o’z mehnati bilan o’zig’a ovqat, kiyim, 
joy yaratadi. Shu maqsadda inson dehqonchilik va hunarmandchilik bilan shuG’’ullanishi kerak». 
Forobiy (873-950) O’rta asr davri tabiiy-ilmiy va ijtimoiy bilimlarning’ qariyib barcha 
sohalarini o’z ichig’a oluvchi 160 dan ortiq risola yaratg’an «qomusiy olim sifatida tan olinadi. 
Uning’ Sharq olamidag’i shuhrati shu darajag’a etdiki, uni Aristotel (Arastu)dan keying’i yirik 
mutafakkir- «muallimas -«soniy» - «ikkinchi muallim» deb atay boshladilar. 
 
mavzu. Feodal jamiyati va uning yemirilishi davridagi iqtisodiy