8-bob. Pulga talab funksiyasi reja

Y= f(L,K,N), 
modelda yuqori texnik rivojlanish bosqichida erning kichik 
ahamiyatga egaligi tufayli ishlab chiqarish faqat mehnat resurslari va 
kapitalga bog‘liq deb olingan. 
Y= f(L,K), funksiyaning kengaytirilgan ko‘rinishi quyidagicha:
Y= (ΔY/ Δ L) L + (ΔY/ ΔK)K , 
bu yerda: ΔY/ Δ L- mehnatning chekli mahsuloti (MPL); ΔY/ ΔK- 
kapitalning chekli mahsuloti (MPK). 
Solou modeliga ko‘ra yalpi ishlab chiqarish hajmi mehnat 
unumdorligini -bitta ishchiga to‘g‘ri keladigan mahsulot ishlab chiqarish 
hajmini (y=Y/L) o‘stirish hisobiga ta’minlanishi mumkin. 
Ayni paytda mehnat unumdorligi kapital bilan qurollanganlik 
darajasining (k= K/L) funksiyasi, ya’ni 
y 
 f (k) 
Bu yerda 
f(k)
F(k,l) 
Kapital (fond) bilan qurollanganlik darajasining o‘sishi esa 
jamg‘arish normasiga bog‘liq. 
Modelda yalpi talab investitsion va iste’mol xarajatlari bilan 
belgilanadi deb olinadi. 
y = c + i 

---

177 
Davlat xarajatlari va sof eksport ko‘rsatkichlari ham iste’mol va 
investitsiyalar tarkibiga kiritib yuboriladi. 
15.1.-rasm. Bitta ishchiga to‘g‘ri keladigan ishlab chiqarish (y) 
va talab (c+i). 
 
Daromad, shakllangan jamg‘arish normasiga ko‘ra, iste’mol va 
jamg‘arishga bo‘linishini hisobga olib iste’mol funksiyasini quyidagi 
ko‘rinishda yozishimiz mumkin: 
c=(1-s)y 
Bu yerda s-jamg‘arish normasi. 
Bundan y= c + i=(1-s)y+ i, o‘z navbatida i= sy kelib chiqadi. 
Boshqacha aytganda muvozanat holatida investitsiyalar jamg‘armalarga 
teng va daromadga proporsionaldir. 
Talab va taklifning tengligi shartini quyidagicha yozish mumkin: 
f(k)=c+i f(k)= i/s Ishlab chiqarish funksiyasi tovarlar bozorida 
taklifni, kapital jamg‘arish esa ishlab chiqarilgan mahsulotga talabni 
belgilaydi. 
Ishlab 
chiqarish 
hajmi 
dinamikasi 
kapital 
(kapital 
bilan 
qurollanganlik) hajmiga bog‘liq. Kapital hajmi esa uning chiqib ketishi va 
investitsiyalar ta’sirida o‘zgaradi. 
Investitsiyalar kapital zaxirasini orttiradi, chiqib ketish (amortizat–
siya) esa uni kamaytiradi. 
Investitsiyalar fond bilan qurollanganlik va jamg‘arish normasiga 
bog‘liq. Bu iqtisodiyotda talab va taklif tengligi shartidan kelib chiqadi:
i= sf(k). 
Jamg‘arish normasi (s) k ning har qanday miqdorida mahsulotning 
investitsiya va iste’molga bo‘linishini belgilaydi: