8-bob. Pulga talab funksiyasi reja

Δk=I-dk-nk yoki Δk=I-(d+n)k 
Mehnatning kapital bilan qurolanganligi pasayishi tufayli uni 
oldingi darajada saqlab turish uchun investitsiyalarning kapital chiqib 
ketishini qoplaydigan hajmi zarur. Kapital jamg‘arish normasi yuqori 
bo‘lmasa kapitalning chiqib ketishi, aholi sonining o‘sishi tufayli 
kapital bilan qurollanganlik darajasi o‘zgarmasdan qolishi yoki
pasayib ketishi mumkin. 
 
15.4.-rasm. Aholi soni o‘sishining iqtisodiy muvozanatga 
ta’siri 

---

181 
Matematik jihatdan o‘zgarmas kapital bilan qurolanganlik 
sharoitidagi iqtisodiyotda barqaror muvozanat sharti quyidagi 
ko‘rinishga ega bo‘ladi: 
Δk=sf(k)-(d+n)k=0 yoki sf(k)=(d+n)k 
Tenglamadagi 
(d+n)k 
investitsiyalarning 
kritik 
kattaligini 
xarakterlaydi. Ya’ni bir ishchiga to‘g‘ri keladigan kapitalni doimiy 
o‘zgarmas darajada saqlab turadigan hajmini ifodalaydi. Aholi 
o‘sishining hisobga olgan holda R. Solou modelini grafik jihatdan 
ifodalash uchun mehnatning kapital bilan qurollanganligi barqaror 
darajasini (k*) deb belgilaymiz. Aniqlaganimizdek, agar bir ishchiga 
to‘g‘ri keladigan kapital (k=const) bo‘lsa iqtisodiyot muvozanat 
holatida bo‘ladi. Agar k1ularning kritik kattaligidan yuqori va (k
1
) k* ga qadar o‘sadi. Agar 
k
2
>k*, unda investitsiyalar ularning kritik darajasidan past va (k
2)
k* 
ga qadar pasayadi. 
Model iqtisodiyot barqaror holatda bo‘lishi uchun investitsiyalar 
sf(k) kapital chiqib ketishi va aholining o‘sishi (d+n)k oqibatlarini 
qoplashi kerakligini ko‘rsatadi. B holda kapital bilan qurollanganlik 
(k) va mehnat unumdorligi (y) o‘zgarmas qoladi. Lekin aholi o‘sishida 
kapitalning doimiyligi kapital ham aholiga mos sur’atda o‘sishi 
kerakligini anglatadi: ya’ni: