9-Mavzu: Media maydon da axborot tarqatish madaniyati. Reja

IC: teskari rivojlanish xavfi 
Axborot madaniyatining shakllanishi 21-asr oxirida, jahon iqtisodiyotining 
korporativ tashkiloti shakllanishi davrida sezilarli darajada tezlashdi. Dastlab bunday 
muhit tomonidan yaratilgan IC aslida korporativ axborot madaniyati ekanligi 
ajablanarli emas. Unda hali ham professional xususiyatlar ustunlik qiladi. Xususan, u 
mutaxassislarning kollektiv ongi tomonidan nazorat qilinadi, lekin u boshqa barcha 
odamlarga ta'sir qiladi. 
Shu 
bilan 
birga, 
axborot 
madaniyatining rivojlanishi axborot 
tengsizligi fenomenini fosh qiladi. 
Xususan, bu o'zini shaxsiy 
kompyuter 
foydalanuvchilarining 
88 foizi rivojlangan mamlakatlarda, 
atigi 5 foizi esa rivojlanmagan 
mamlakatlarda yashashida namoyon 
bo'ladi. Birlashgan Millatlar Tashkiloti qoshida mavjud bo'lgan eng qadimgi 
tashkilotlardan biri bo'lgan XEI Bosh direktori doktor P.Tarjannening bayonoti 
hammaga ma'lum. U globallashuv davrida axborot jamiyatining muvozanatsizligi va 
boy va kambag'al mamlakatlarni ajratib bo'lmaydigan chuqurlikdagi yorilish xavfidan 
ogohlantirdi. 
Axborotdan foydalanishdagi nomutanosiblik xavflidir, chunki ular dinamik 
axborot makonidan mahrum bo'lgan shaxslarning kognitiv funktsiyalarining pasayishi 
bilan ifodalangan kognitiv muvozanatni keltirib chiqaradi. Shubhasiz, axborot faoliyati 
madaniyati cheklangan holda to'liq rivojlana olmaydi. 
Axborot muhitida shaxsning ijodiy xatti-harakati 

---

Sotsiologlarning ta'kidlashicha, yuqoridagi talqinlarning har qandayida axborot 
madaniyati ob'ektiv ravishda mavjud bo'lgan axborot to'siqlarini samarali engib o'tish 
uchun uni o'zlashtirgan odamlarni o'z ichiga oladi: 
Lingvistik (millatlararo muloqot tillarini o'zlashtirish); 
Fazoviy (ortiqcha ma'lumotlar to'plamida kerakli ma'lumotlarni topish); 
Geografik (axborot manbasi va iste'molchining o'zaro muhim masofasini 
tenglashtirish); 
Miqdoriy (axborot manbalarining 
etarli sonini aniqlash). 
Shuningdek, 
biz 
shuni 
ta'kidlaymizki, 
shaxsning 
axborot 
madaniyati undan ma'lum sub'ektiv 
(shaxsiy) axborot to'siqlarini engib 
o'tishni talab qiladi: 
Siyosiy va mafkuraviy; 
Ma'muriy va rejim; 
Axborot agentliklari tomonidan ma'lumotlarning buzilishi; 
Noto'g'ri ma'lumotni tanlash strategiyasi; 
Yuqori sifatli ma'lumotlarni tanlashni amalga oshirish uchun malakaning yo'qligi. 
Yuqorida qayd etilgan to‘siqlar maxsus axborot texnologiyalari doirasida 
tizimli ravishda yengib chiqilmoqda. Shu bilan birga, rivojlangan axborot jamiyati 
mavjud bo'lgan ixtisoslashtirilgan ta'lim, shuningdek, axborot muassasalari va 
kutubxonalarning samarali tizimi prinsipial ahamiyatga ega. Hozirgi darajadagi 
axborot madaniyati eng muhim axborot resurslarining keng mavjudligi, hazm 
bo'ladigan interfeysi va umume'tirof etilgan standartlashtirishni nazarda tutadi.