Urqochi kaltakesakning tuxumdonlari bel umurtqalarining ostida joylashadi. Tuxum yo’lining oldingi uchi tana bo’shliqiga, keyingi uchi esa kloakaga ochiladi.
Uruqlangan tuxum oq moddasining yo’qligi bilan qushlar tuxumidan farq qiladi. Tuxumda qattiq po’stloq xam bo’lmaydi. Tuxum terisimon parda bilan qoplangan. Urug’lanishi ichki.
Kaltakesaklarning embrionlarini atrofini o’rab oladigan xamda embrion ustida bir biriga qo’shilib ketadigan amnion bilan seroz pardasi va allantoius pufagi xosil bo’ladi. Bu burma keyingi qarab o’sadi va zarodishni o’rab oladi. Natijada: amnioning ichida amnion bo’shliqi va amnion suyuqligi xosil bo’ladi. Amnion bo’shliqi zarodish uchun muxit bo’lib xizmat qiladi. Amnion bilan bir vaqtda allantoius xam xosil bo’ladi. Allantoius zarodish uchun xam nafas olish xam siydik pufagi bo’lib xizmat qiladi. Bu qobiqlar tuxumni mexanik ta'surotlardan qurib qolishdan saqlaydi.
Kaltakesakning bosh miyasi:
1—yuqoridan; 2—pastdan; 3— yon tomonidan ko’rinishi:
1—oldingi miya; 2— yo’l-yo’l tanacha; 3— o’rta miya: 4—miyacha;
Gatteriya.
Bu turkum o’z ichiga eng qadimgi sudralib yuruvchilarning shu kunga qadar yashab kelgan yagona turini-gatteriyani oladi. Gatteriya katta kaltakesakka o’xshaydi va bo’yi 75 sm gacha еtadi. Gavdasining ustida uchburchak shaklidagi shox palstinkalar qator bo’lib joylashadi. Umurtqasiz amfitsel tipda bo’ladi. Umurtqalarning orqasida xorda saqlanadi. Tepa ko’zi yaxshi rivojlangan. Noqora bo’shliqi va noqora pardasi yo’q. Kopulyativ organi bo’lmaydi, bu sudralib yuruvchilar ichida yagona xol. Gatteriya еr yuzida faqat yangi Zellandiya va unga yaqin orollarda tarqalgan. Kam qarakatchan va kechasi qayot kechiruvchi qayvonlar qisoblanadi. Albatros va boshqa okean qushlari bilan еr kovaklarida yashaydi. qasharot va chuvalchanglar bilan
ovqatlanadi. 8-12 ta tuxumi 12 oy davomida rivojlanadi. 20 yilda jinsiy еtiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
