А. Э. Тангиров бизнес ижроси ва

2. Чекланган ўсиш - компания фаолиятида глобал 
ўзгаришларсиз эришилган натижани мустаҳкамлаш ва мавжуд 
позицияни мустаҳкамлаш. Ушбу вариантни одатда ўзиниг ҳозирги 
ҳолатидан мамнун бўлган бозор етакчилари ва монополистлар 
танлайди. 
3. Қисқартириш - истиқболсиз лойиҳалардан воз кечиш ва 
ишлаб чиқариш ҳажмини қисқартириш. Ушбу вариант бозорда 
иқтисодий таназзул юзага келганда, ассортимент ўзгарганда ёки 
компания фаолиятининг маълум бир тури учун ноқулай омиллар 
юзага келганда танланади. 
4. Маҳсулот ишлаб чиқиш - мавжуд бозорларда фойдани 
сезиларли даражада ошириш имконини берувчи янги ассортиментни 
жорий этиш. 
5. Тугатиш – салбий кўрсаткичларга эришиш сабабли 
фаолиятнинг муайян соҳаларидан ёки бутун компаниядан воз кечиш. 
6. Тармоқни ривожлантириш давлат ва бизнеснинг 
биргаликдаги фаолияти бўлиб, унинг вазифаси янги хусусиятларга 

---

210 
эга инновацион маҳсулотлар яратиш орқали иқтисодиётни 
рағбатлантиришдан иборат. 
7. Аралаш стратегия - ҳар хил турдаги стратегияларга хос 
бўлган ҳаётий ва ўзаро рақобатлашадиган алтернативалар ва 
хусусиятлар тўплами. Масалан, танланган бозор сегментида ўсишни 
мўътадил қилиш учун алоҳида маҳсулотни чиқаришни рад этиш. 
Стратегиянинг турлари бажарилиш даражалари билан ҳам 
фарқланади. Шундай қилиб, битта компания доирасида сотиш, 
сотиб олиш, маркетинг, логистика ва бошқа бўлимлар учун 
стратегиялар ишлаб чиқилади ва тармоқ доирасида - фаолиятнинг 
бир соҳаси билан шуғулланадиган ташкилотлар учун стратегиялар. 
Дифференцация (бозор учун янги маҳсулот ёки хизмат яратиш), 
мутлақ 
харажатлар 
бўйича 
етакчилик 
(харажатларни 
минималлаштириш ва паст нархларни таклиф қилиш орқали бозор 
улушини ошириш) ва диққатни қаратиш (бозорнинг маълум 
сегментига эътибор қаратиш) стратегиялари мавжуд.