“абу райҳон беруний” Тўрт парда, беш кўринишли т а р и Х и й д р а м а

Маймандий:- Шипшитамиз, улуғ султон, қай йўл билан бўлмасин, хазинани 
бойитамиз. 
Маҳмуд:- Сўнг, кўчманчи элларнинг диёрига қўшин тортиб, талаб молу 
мулкини, ўзларини асир олиб сотиш керак қул қилиб. Бу ҳам бир йўл хазинани 
бойитишга. 
Маймандий:- Шубҳасиз. 
Маҳмуд:- Ҳиндистондан, Хоразмдан айғоқчилар келдими? 
Маймандий:- Баъзилари келди, султон, баъзилари келади. Келтирилган 
маълумотлар солинмоқда тартибга. 
Маҳмуд:- Айғоқчилар, жосусларни кўпайтиринг, уларнинг хизматлари жуда 
муҳим... 
Маймандий:- Хўп бўлади, султоним. 
Маҳмуд:- Ҳа, Ҳииднстон ва Хоразм жуда ҳам бой ўлкалар...Ҳа, эсимдан чиқай 
дебди, ҳарамни ҳам тозаланг. Гўзаллари қолсин, аммо ёши қайтган жувонлар 
навкарларга улашилсин ё қул қилиб сотилсин, ҳарна пул-да... 
Маймандий:- Ҳеч шубҳасиз! 
Маҳмуд:- Ҳа, ўзинг ҳам танлаб ол. 
Маймандий:- Миннатдорман, улуғ султон, дуо қилиб юраман. 
Маҳмуд:-Биласан-ку, менинг учун бир кечадан ўтган қиз ортиқ мени 
қизиқтирмас. Хоҳлаганинг сеники. 
Маймандий:- Сиздан долган нозанинлар бизлар учун табаррук. 
Маҳмуд:- Ҳа, янгилар ҳар галгидай ҳар хил ирқдан танлансин ва уларнинг энг 
каттаси ўн олтидан ошмасин. 
Маймандий:- Амин бўлинг, улуғ султон, қаймоқлари тўпланур. 
Маҳмуд:- Ҳа, ҳарамни, улуғ вазир, тамомила янгиланг, биласиз-ку, яхши бўлур 
ҳар нарсанинг янгиси! 
Маймандий:- Шундай, шундай, янгиларнинг савобига ким етсин! 
Маҳмуд:-Ҳа, у дунё лаззатини тотиш учун аввало бу дунёнинг лаззатини тотиб 
кўриш лозимдир. 
Маймандий:- У дунёда қиладиган барча савоб ишларнинг бу дунёда машқини 
ол, деган гап бор! 
Маҳмуд:- (завқланиб) Қани, қуй! 
Маймандий заррин қадахларга май қуйиб, бирини Маҳмудга узатади. 
Маймандий:- Мана, султон. 
(Ичишади.) 
Маҳмуд:-Нимагадир, шу кечаю кундузда, хаёлимдан нари кетмас Ҳиндистон ва
Хоразм... 
Шошилиб шаҳзода Масъуд билан шоир Унсурий кирадилар.