Adabiyot nazariyasi


Qofiya –she’r misralari oxirida so’zlarning ohangdosh bo’lib kelishi. Ruboiy


Download 0.68 Mb.
Pdf ko'rish
bet11/20
Sana21.02.2023
Hajmi0.68 Mb.
#1217393
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   20
Bog'liq
She\'riy san\'atlar

Qofiya –she’r misralari oxirida so’zlarning ohangdosh bo’lib kelishi.
Ruboiy - o'zbek mumtoz adabiyotida keng qo'llanib kelingan, hazaj bahrining 
axram va axrab shajaralarida yoziladigan, to'rt misradan iborat ishqiy, axloqiy, 
siyosiy-falsafiy mavzulardagi she'r. «Ruboiy» atamasi arabcha bo'lib, «to'rtlik» 
ma'nosini bildiradi. Forsiylarda «Dubaytiy» (ikki baytli) deb ham atalgan. Bu haqda 
Alisher Navoiy «Mezon ul-avzon» asarida shunday deydi: «Ruboiy vaznikim, oni 


14 
«dubaytiy» va «tarona» ham derlar, hazaj bahrining «axram» va «axrabnidin 
istixroj qilibturlar va ul vaznedur asru xushoyanda va vaznedur bag'oyat 
raboyanda...». 
Ruboiylar 2 xil bo'ladi: 
1. Ruboiyi xosa yoki xosa ruboiylar: qofiyalanishi: a-a-b-a 
2. Taronai ruboiylar yoki ruboiyi tarona: qofiyalanishi: a-a-a-a 
G 'urbatda
1
 g'arib shodmon bo'lmas emish, - a 
El anga shafiqu
3
 mehribon bo'lmas emish. - a 
Oltun qafas ichra gar qizil gul butsa, - b 
Bulbulg'a tikondek oshyon bo'lmas emish. -a (A. Navoiy) 
 I - musofirlik 2 - bechora, musofir 3 - shafqatli, marhamatli 
Ко 'z bila qoshing yaxshi, qabog'ing yaxshi, - a
Yuz bila so'zing yaxshi, dudog'ing yaxshi. - a 
lying birla menging yaxshi, saqog'ing yaxshi, - a
Bir bir ne deyin boshdin ayog'ing yaxshi. -a (A. Navoiy) 
Radif (ar. Otning orqasiga mingashmoq, safdosh, hamsafar) qofiyadan keyin 
takrorlanuvchi so’z, so’z birikmasi va gap. 
Saj’( ar. Qushlar ovozining uyg’unlashib kelishi) nasriy asardagi qofiya. 
Tabu – odob-axloq me’yorlariga mos kelmasligi tufayli aytilishi man etilgan 
yoki aynan aytilmaydigan so’zlar: chechak, qizamiq – gul, kal – siyqabosh. 

Download 0.68 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   20




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling