«Akademiya» Тошкент 2013 Актам холов ўзбекистон ёшларида


№  Ақлий, ахлоқий ва иродавий сифатлар


Download 2.66 Kb.
Pdf ko'rish
bet40/87
Sana19.10.2023
Hajmi2.66 Kb.
#1709544
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   87
Bog'liq
2.ЎЗБЕКИСТОН ЁШЛАРИДА ТАДБИРКОРЛИК ИЖТИМОИЙ МАСЪУЛИЯТИНИ ОШИРИШ А.Х. Холов hUtluiu

№ 
Ақлий, ахлоқий ва иродавий сифатлар 
1. Тадбиркорлик фаолиятининг қонуний йўлга қўйилишини кафолатловчи 
ҳуқуқий билимлар (жумладан, солиқ қонунчилиги асослари)дан тўлақонли 
хабардор бўлиш, кенг дунёқараш ва бой тафаккурга эгалик. 
2. Рақобатга асосланган бозор хусусиятларини пухта билиш, юзага келиш 
эҳтимоли бўлган кескин вазиятларга руҳий жиҳатдан тайёр бўлиш, зарур 
ўринларда тўғри ва оқилона қарор қабул қила олиш, иродали ва матонатли 
бўлиш. 
3. Мавжуд талаб асосида тадбиркорлик фаолияти йўналишини тўғри танлай 
билиш, уддабуронлик, журъатлилик, фаоллик. 
4. Ўз кучи ва имкониятларига бўлган ишончга эгалик, ҳалоллик, ростгўйлик, 
мақсад сари далил интилиш, масъулиятлилик ва ўз ишига содиқлик. 
5. Коммуникатив сифатлар (бошқалар (шериклар, ҳамкорлар)га таъсир 
кўрсатиш ҳамда уларни рағбатлантира олиш, улар билан руҳий бирликка 
эга бўлиш). 
6. Истиқболни кўра олиш, ҳисоб-китобни тўғри олиб бора олиш, ички 
имкониятлардан самарали фойдалана олиш. 
7. Тадбиркорлик фаолияти кўламини кенгайтириш чора-тадбирларини кўра 
олиш, банкротлик ҳолати юзага келишининг олдини ола билиш, 
шунингдек, бозорда устувор ўрин тутган талаб асосида фаолият 
йўналишини унга мослаштира олиш қобилиятига эгалик. 
5- жадвал
Тадбиркорлик фаолияти муваффаєиятини таъминловчи
шахсий сифатлар


161
Касб-іунар коллежлари ўєувчиларида тадбиркор-
лик кўникмаларини шакллантириш мезонлари єуйида-
гилар:
1. Тадбиркорлик фаолиятини ташкил этишга доир
іуєуєий билимларга эга бўлиш.
2. Бозор иєтисодиёти єонуниятларини тўјри англай
билиш іамда истиєболни башоратлай олиш лаёєатига
эгалик.
3. Бизнес лойиіа ва режани ишлаб чиєиш іамда тад-
биркорлик соіасида фаолият олиб бориш єобилиятига
эга бўлиш.
4. Тадбиркорлик фаолиятини олиб бораётган субъект-
лар билан шерикчилик асосида іамкорлик єилиш таж-
рибасига эга бўлиш.
13-чизма
1-босєич:
2-босєич:
3-босєич:
4-босєич:
5-босєич:
6-босєич:
Ўєувчиларда тадбиркорликка доир билимларни
ўзлаштирига бўлган эітиёжни єарор топтириш
Ёшларда тадбиркорлик фаолиятига бўлган ички
интилиш, рајбатнинг юзага келишини таъминлаш
Ёшларда тадбиркорлик ижтимоий масъулиятини
шакллантириш
Ёшларда бизнес режа ва бизнес лойиіа ишлаб
чиєишга доир амалий кўникмаларни шакллантириш
(тренинглар, машєлар, ўйинлар іамда ишлаб
чиєариш амалиёти жараёнига ўєувчиларни фаол
жалб этиш асосида), 1-иловага єаранг
Ёшларда кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик
фаолиятини ташкил этиш кўникмаларини
шакллантириш
Ёшларнинг тадбиркорлик фаолияти билан
шујулланиши учун зарур шароит яратиш
Ёшларда тадбиркорлик кўникмаларини шаклланти-
риш бир неча босєичда амалга оширилади (13-чизма).


162
Касб-іунар коллежлари ўєувчиларида тадбиркор-
лик кўникмаларини шакллантириш муаммосининг дол-
зарблигини инобатга олган іолда мазкур муаммонинг
назарий ва амалий жиіатдан ўрганиш, олинган нати-
жаларни таілил этиш, шунингдек, педагогик тажри-
ба-синов ишларининг сўнгги кўрсаткичларига мувофиє
єуйидаги хулосаларга келиш мумкин:
1. Ўзбекистон Республикасида бозор муносабатла-
рининг шаклланиши фуєаролар, жумладан, ёшлар то-
монидан иєтисодий билим асослари іамда муайян иш-
лаб чиєариш йўналиши бўйича амалий фаолият кўник-
маларининг пухта ўзлаштирилишини талаб этади. Зеро,
кескин раєобатга асосланган мавжуд шароитда шахс-
нинг иєтисодий билим ва тадбиркорлик кўникмасига эга
бўлиши фаєатгина унинг моддий эітиёжларини єонди-
риш учунгина эмас, балки жамият равнаєини таъмин-
лаш учун іам хизмат єилади.
2. Ёшлар, хусусан, касб-іунар коллежлари ўєув-
чиларида тадбиркорлик кўникмаларини шакллантириш
мазкур ўєув муассасалари томонидан амалга ошири-
лаётган ўєув-тарбиявий фаолиятнинг муіим таркибий
єисми саналади. Мазкур жараённи амалга ошириш ўзига
хос педагогик ёндашувни таєозо этади.
3. Касб-іунар коллежларининг ўєувчилари ўртаси-
да иєтисодий билимларни тарјиб этиш іамда уларда
тадбиркорлик кўникмаларини шакллантиришга йўнал-
тирилган ўєув машјулотлари іамда тарбиявий тадбир-
лар ўртасида ўзаро бирлик, алоєадорлик ва изчил-
ликни таъминлаш сўз юритилаётган жараённинг муваф-
фаєиятини таъминлайди.
4. Янги турдаги таълим муассасаларининг ўєувчи-
ларида тадбиркорлик кўникмаларини шакллантириш
жараёнида муайян андаза кўзга ташланади. Яъни, маз-
кур андаза ўзида єуйидаги іолатларни намоён этади:
иєтисодий таълимни ташкил этиш, амалий машјулот-
лар олиб бориш, ўєув амалиётини йўлга єўйиш, тад-


163
биркорлик кўникмалари (маълум јояни илгари суриш,
тадбиркорлик фаолиятини ташкил этишга оид муайян
лойиіа ишлаб чиєиш, ишлаб чиєаришни йўлга єўйиш
учун сармоя топиш, ишлаб чиєариш жараёнининг
іуєуєий асосларини яратиш, ишлаб чиєариш жараё-
нини йўлга єўйиш, єўшимча даромад олинишига эри-
шиш, ортиєча маблајлар ишлаб чиєаришни такомил-
лаштириш учун сарфланишини таъминлашга имкон бе-
рувчи аєлий, иродавий іамда ахлоєий сифатлар)нинг
шаклланиши, кенг кўламли ишлаб чиєариш жараёни-
да фаол иштирок этиш, ишлаб чиєариш фаолиятида
муайян ютуєларни єўлга киритиш.
5. Касб-іунар коллежлари ўєувчиларида тадбиркор-
лик кўникмаларини шакллантиришга йўналтирилган
педагогик фаолиятнинг мазкур андазага мувофиє йўлга
єўйилиши тадєиєот муаммосининг ижобий ечимини то-
пишга ёрдам беради.
6. Педагогик йўналишда ташкил этилувчи тадєиєот
ишлари ўрганилаётган муаммони назарий жиіатданги-
на эмас, балки амалиётдаги мавжуд аіволни таілил
этишни іам таєозо этади. Мазкур йўлда педагогик таж-
риба-синов ишлари ташкил этилади. Педагогик тажри-
ба-синов ишлари бир неча босєичда олиб борилади,
айни ваєтда, іар бир босєич муайян вазифаларни іал
этишга йўналтирилади.
Юєоридаги фикрларга асосланган іолда чиєарилган
хулосаларга таяниб, єуйидаги методик тавсияларни ил-
гари сурамиз:
1. Касб-іунар коллежлари ўєувчилари ўртасида
иєтисодий билимлар тарјиботини такомиллаштириш
іамда уларда тадбиркорлик кўникмаларини шакллан-
тиришга имкон берувчи ўєув єўлланмалар ва кўргаз-
мали материаллар мажмуасини кўплаб нусхаларда чоп
этилиши учун зарур шарт-шароит яратиш.
2. Янги турдаги таълим муассасаларида фаолият юри-
таётган ўєитувчилар томонидан ўєувчиларга иєтисо-


164
дий билимлар бериш іамда уларда тадбиркорлик кўник-
маларини шакллантиришга йўналтирилган педагогик
фаолиятнинг технологик ёндашув асосида ташкил эти-
лишига эришиш.
3. Касб-іунар коллежларида ўєувчиларнинг тадбир-
корлик кўникмаларига эга бўлишларини таъминлаш
борасида эришилаётган ютуєлар, шунингдек, тўплан-
ган педагогик тажрибаларни оммавийлаштириш
8
.
Хулоса єилиб айтганда, ёшларни тадбиркорликка
жалб этиш мотивацияси сифатида, биринчидан, мам-
лакатимизда тадбиркорлик соіасида яратилган шарт-
шароитларни; иккинчидан, бой тарихий тажрибанинг
мавжудлиги, учинчидан, “Ўзбекистон Республикаси –
кучли ва кенг имкониятли, ноёб табиий бойликларга
эга, истиєболи юксалаётган мамлакат. Аіолининг 50
фоизга яєини 18 ёшгача бўлган ёшлардир”
9
, тўртинчи-
дан, мамлакатимизда тадбиркорликни ривожлантириш
учун тегишли меъёрий-іуєуєий асос яратилган; бешин-
чидан, «Ўлкамизнинг ўзига хослиги, ишчи кучининг
іаддан ташєари кўплиги, ривожланган єишлоє хўжа-
лик ва хом ашё базаси, іатто айтиш мумкин-ки, аіоли-
нинг анъаналари, руіияти, кичик ва оилавий бизнес-
ни, хусусий тадбиркорликни фаол ривожлантиришни
объектив зарурат єилиб єўймоєда»
10
.

Хакимов Р.Р. Касб-іунар коллежлари ўєувчиларида тадбиркорлик
кўникмаларини шакллантиришнинг педагогик асослари. // Педа-
гогика фанлари номзоди илмий даражасини олиш учун ёзилган дис-
сертация. –Т.: 2005.

Каримов И.А. Биздан озод ва обод Ватан єолсин. 2-жилд. -Т.: Ўзбеки-
стон, 1996.
10 
Каримов И.А.. Ўзбекистон ХХI аср бўсајасида: хавфсизликка таі-
дид, барєарорлик шартлари ва тараєєиёт кафолатлари. -Т.: Ўзбе-
кистон, 1997, 197-бет.


165

Download 2.66 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   87




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling