Al-jomi' as-sahih (1-jild) Arabchadan Zokirjon Ismoil
-bob. Xotin kishi hayz ko‘rgan kiyimida namoz o‘qiydimi?
Download 1.28 Mb. Pdf ko'rish
|
sahih buhari1 ziyouz com
- Bu sahifa navigatsiya:
- 13-bob. Ayol hayzdan keyin g‘usl qilgach, o‘ziga xushbo‘y narsa sepadi
- 14-bob. Ayolning hayzdan poklanganda badanini ishqalab yuvmog‘i hamda qanday qilib g‘usl qilmog‘i, atirlangan lattani oldiga qo‘yib, qonning hidini
- 15-bob. Hayz kelgan joyni yuvmoq
- 16-bob. Ayolning hayzdan keyin g‘usl qilayotganda sochini tarashi
- 17-bob. Hayz ko‘rgan ayolning g‘usl qilishdan oldin sochini yoymog‘i to‘g‘risida
- 18-bob. Oy-kuni yetib tug‘ilgan bola va chala tug‘ilgan bola
- 19-bob. Hayz ko‘rgan xotin haj va umraga qanday ehrom bog‘laydi
- 20-bob. Hayz kelmog‘i va hayz tugamog‘i
- 21-bob. Hayz ko‘rgan xotin namozining qazosini o‘qimaydi
- 22-bob. Hayz ko‘rgan xotin bilan, agar u hayz kiyimida bo‘lsa, birga yotmoqning joizligi
- 24-bob. Hayz ko‘rgan xotinning ikkala xayitda musulmonlarning duoi iltijolarida (masalan, jamoat bo‘lib yomg‘ir so‘rash) namozgohdan nariroqda
- 25-bob. Bir oyda uch marta hayz ko‘rsa... ayollarning hayz ko‘rish va homiladorlik muddatini tasdiqlovchi dalillar to‘g‘risida
- 26-bob. Hayz ko‘radigan kunlardan tashqari vaqtda keladigan sarg‘ish va xira rang suyuqlik
- 28-bob. Hajda Arafot tog‘idan tushgandan keyin hayz ko‘rib qolgan xotin haqida
- 29-bob. Istihoza ko‘radigan xotin tozalansa...
- 30-bob. Tug‘olmay o‘lgan xotinga janoza o‘qish va uning sunnati
- 31-bob. Hayz ko’rgan xotin makruh hisoblanmaydi
- 1-bob. Agar kishi tahoratga suv ham, tayammum qilmoqqa (toza) tuproq ham topmasa, nima qiladi
- 2-bob. Bir joyda o‘tirib qolgan odam suv topmay namozi qazo bo‘lishidan qo‘rqsa, tayammum qiladi
- 3-bob. Tayammum qiluvchi kishi qo‘lini tuproqqa urgandan so‘ng, puflab tashlaydimi
- 4-bob. Tayammum yuz va ikki qo‘lga qilingay
- 5-bob. Toza tuproq musulmon kishi uchun (suv yo‘g‘ida) suv o‘rniga o‘tadigan tahorat vositasidir
|
12-bob. Xotin kishi hayz ko‘rgan kiyimida namoz o‘qiydimi?
Oisha onamiz raziyallohu anho dedilar: «Birontamizda bitta kiyimdan boshqa kiyim yo‘q edi. O’sha kiyimda hayz ko‘rar edik. Agar unga qon tegib ketsa, ishqalab tashlab, keyin yuvib, namoz o‘qir edik».
Ummu Atiyya dedilar: «O’likka 3 kundan ortiq aza tutmasdik, er o‘lsagina 4 oyu 10 kun aza tutilar edi. Ko‘zga surma qo‘ymasdik, o‘zimizga xushbo‘ylik sepmasdik. Bo‘yoqlik (guldor) kiyim kiymasdik. Odmi kiyim kiyar edik. Hayzdan poklanib, g‘usl qilganimizdan keyingina qisman xushbo‘ylik ishlatmakka izn berilgan edi, janozaga ergashmog‘imizga yo‘l qo‘yilmas edi».
Oisha onamiz bunday deganlar: «Bir xotin Rasululloh sallallohu alayhi va sallamdan hayzdan nechuk tozalanmak to‘g‘risida so‘radi. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam qanday g‘usl qilishni aytib, so‘ng: «Atirlangan latta bilan tozalangin!» —dedilar. «U bilan qanday tozalanaman?» — dedi xotin. «Subhonalloh, tozalangin!» — deb aytdilar Rasululloh. Xotinni o‘zimga tortdim-da, unga: «Qonning hidini ketkazmak uchun lattani o‘sha joyingga qo‘ygin! — dedim».
Oisha onamizdan: «Ansoriylardan bir xotin Rasululloh sallallohu alayhi va sallamga: «Hayzdan keyin qanday g‘usl qilaman?»—dedi. «G’usl qilganingdan keyin atirlangan lattani olib, tozalagin!» — deb 3 marta qaytardilar Rasululloh. Keyin, Rasululloh Sahihi Buxoriy. 1-jild. Imom Ismoil al-Buxoriy
www.ziyouz.com kutubxonasi 66 sallallohu alayhi va sallam muborak yuzlarini uyalib o‘girdilar-da: «U bilan artgin!» — dedilar. Shunda men u xotinni o‘zimga tortdim-da, Rasululloh sallallohu alayhi va sallam nima demoqchi bo‘layotganlarini aytib berdim».
Oisha onamiz Urva ibn Zubayrga bunday deb aytgan ekanlar: «Men va Rasululloh sallallohu alayhi va sallam Hajjat ul-Vido’da ehrom bog‘ladik. Men umraga niyat aylab, ehrom bog‘laganlardan edim, qurbonlik uchun qo‘y olmagan edim. Hayz ko‘rib qoldim. Arafa kechasi bo‘lgan esa hamki, hanuz hayzdan forig‘ bo‘lmaganligimdan: «Yo Rasulalloh, shu arafa kechasi umraga ehrom bog‘lagandim»,— dedim. Janob Rasululloh: «Sochingni yoygin, taragin (g‘usl qilgin), umrani qo‘ya turgin, hajga talbiya aytgin!» — deb buyurdilar. Men shunday qildim. Hajni (katta hajni) tugatganimda Rasululloh (ukam) Abdurrahmon ibn Abu Bakrga buyurdilar, Hasba (haj tugagan) kechasi men bilan Tan’imga (joy nomi) bordi, men boshqa umraga talbiya aytdim».
Urva ibn Zubayrga Oisha onamiz bunday deb aytgan ekanlar: «Zulhijja oyi kelishi bilan Madinadan (hajga) chiqdik. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Kim umraga (kichik hajga) niyat qilmoqchi bo‘lsa, niyat qilsin, agar men qurbonlik olib kelmasam edi, umraga niyat qilar edim»,— dedilar. Shunda ba’zilar umraga, ba’zilar esa hajga (katta hajga) niyat qildi. Men umraga niyat qilganlardan edim. Arafa kuni keldi hamki, men hayzdan forig‘ bo‘lmadim. Rasulullohga ahvolimni aytdim. «Umrani qo‘ya turgin, sochingni yozib, taragin (g‘usl qilgin) va hajga niyat qilgin!»—dedilar. Men shunday qildim. Hasba (haj tugagan kecha) ham keldi. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam ukam Abdurrahmonni menga qo‘shib yubordilar. Tan’im degan joyga borib, qaytadan umraga niyat qildim». Hoshim ibn Urva: «Oisha onamiz qurbonlik ham qilmadilar, ro‘za ham tutmadilar, sadaqa ham bermadilar»,— deydilar.
Anas ibn Molikka Janob Rasululloh sollallohu alayhi va sallam bunday deganlar: «Alloh taolo bachadonga bir farishtani vakil etadi. Farishta aytadi: «Yo rabbiy, bu nutfaga aylandi, yo rabbiy, bu quyuq qonga aylandi, yo rabbiy, bu bir parcha etga aylandi». Alloh taolo: «Bola oy-kuni yetib dunyoga kelsin!» deydi, farishta: «O’g‘ilmi-qizmi, baxtlimi-baxtsizmi, rizqi qancha, yashash muddati qancha?» deb so‘raydi. Bularning barchasi bola onaning qornida ekanligida manglayiga yoziladi».
Oisha onamiz dedilar: «Hajjat ul-Vido’dan Rasululloh sallallohu alayhi va sallam bilan birga yo‘lga chiqdik, ba’zi birimiz umraga ehrom bog‘ladik, ba’zimiz hajga ehrom bog‘ladik. So‘ngra Makkaga keldik. Shunda Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Kim umraga ehrom bog‘lagan bo‘lsa, va lekin qurbonliq yetaklab kelmagan bo‘lsa, ehromini yechsin, kimki umraga ehrom bog‘lagan bo‘lsa-yu, qurbonliq yetaklab kelgan bo‘lsa, to qurbonligini so‘ymagunicha ehromini yechmasin! Kimki hajga ehrom bog‘lagan bo‘lsa, hajini oxiriga yetkazsin (ehromini yechmasin)!» dedilar. Men Saraf degan joyda hayz ko‘rdim, to Arafa kunigacha hayzdan forig‘ bo‘lmadim. Arafa kuni umraga ehrom
Sahihi Buxoriy. 1-jild. Imom Ismoil al-Buxoriy
www.ziyouz.com kutubxonasi 67 bog‘lagan edim, Rasululloh sallallohu alayhi va sallam menga sochimni yozib, tarashimni (g‘usl qilishni) va umrani qoldirib, hajga ehrom bog‘lashimni buyurdilar. Shunday qildim. Hajimni tugatganimda, Rasululloh sollallohu alayhi va sallam menga ukam Abdurrahmon bilan birga Tan’im degan joyga borib, qaytadan umraga ehrom bog‘lamog‘imni buyurdilar».
Xotinlar hayz qoni tekkan paxtani lattaga o‘rab yuborishar edi. Oisha onamiz: «To oqlikni ko‘rmagunlaricha, hayzdan tamoman tozalanmagunlaricha shoshilmasinlar!» der edilar. Zayd ibn Sobit qizi Ummu Kulsumga «Xotinlar kechasi chiroq yoqib, hayz lattasini tekshirib ko‘rmoqdalar (tozalandimmi deb)», degan xabarni aytishdi. Ummu Kulsum: «Ilgari xotinlar bunday qilishmas edi», deb, kechasi lattasini tekshirib ko‘rgan xotinlarni aybladilar (ya’ni, kunduzi bilinmasa, kechasi chiroq yoqib bilib bo‘lmaydi).
Oisha onamizdan: «Fotima binti Abu Hubaysh istihoza ko‘rar edi. U bu to‘g‘rida Rasululloh sallallohu alayhi va sallamdan so‘radi. Shunda Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Bu tomir kasalligidir, hayz emas, agar hayz vaqting kelsa, namozni tark etasan, hayzing tugasa, g‘usl qilib, namoz o‘qiysan!» dedilar».
Jobir ibn Abdulloh va Abu Sa’id al-Xudriy Rasululloh sallallohu alayhi va sallam haqlarida rivoyat qila turib: «Hayz ko‘rgan xotin namoz o‘qimaydi», dedilar.
Muoz raziyallohu anhudan: «Bir xotin Oisha onamizdan: «Birontamiz hayzdan tozalansak namoz qazosini o‘qiymizmi?» deb so‘radi. Oisha onamiz: «Xavorijlardanmisan?» dedilar (ya’ni, ahli-sunnaga zid ravishda: «Hayz ko‘rgan xotinlar namoz qazosini o‘qiydi», degan toifa). Oisha onamiz: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam hayotliklarida bizga hayz vaqtida namoz qazosini o‘qimakni buyurmas edilar yoki qazosini o‘qimas edik», deb aytgandilar, shekilli», deydilar Muoz.
yotmoqning joizligi
Zaynab binti Abu Salamaga Ummu Salama bunday deb aytgan ekanlar: «Rasululloh sollallohu alayhi va sallam bilan birga chaylada yotganimda hayz ko‘rib qoldim, shunda yonlaridan sekin sirg‘alib chiqdim, chayladan chiqib, hayz kiyimimni kiyib oldim. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam menga: «Hayz ko‘rib qoldingmi?» dedilar. «Ha», dedim. Meni chaylaga chaqirdilar». Zaynabga Ummu Salama yana bunday dedilar: «Rasululloh sollallohu alayhi sallam ro‘zador bo‘la turib, meni o‘par edilar, (kechasi) jimo’dan so‘ng u kishi bilan bir idishdan g‘usl qilar edik».
Hafsa binti Sirindan: «Bo‘yi yetgan qizlarimizning ikkala hayitga chiqmoqlarini man’ qilar edik. Bir xotin Basradagi Baniy Xalaf qasriga kelib tushdi, so‘ngra opasi haqida so‘zlab Sahihi Buxoriy. 1-jild. Imom Ismoil al-Buxoriy
www.ziyouz.com kutubxonasi 68 berdi. Opasining eri Rasululloh sollallohu alayhi va sallam bilan 12 marta g‘azotda qatnashgan ekan. Shundan 6 tasida opasi ham birga bo‘lgan ekan. Opasi: «Biz yaradorlarni davolar edik, kasallarga qarar edik», degan ekan. Bir kuni opasi Rasululloh sollallohu alayhi va sallamdan: «Birontamizning yopinchig‘imiz bo‘lmasa-yu, (hayit namoziga) chiqmasak zarari bormi?» deb so‘rabdi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: «Kimning yopinchig‘i bo‘lmasa, dugonasining yopinchig‘larida» birini olib tursin, yaxshilik majlislarida qatnashsin, musulmonlarning duoi iltijolarida qatnashsin!» dedilar. Ummu Atiyya kelganda, undan: «Rasululloh sollallohu alayhi va sallamdan bu xususda eshitganmisiz?» deb so‘radim», deydilar Hafsa. «Rasulullohga otam fido bo‘lsin! Ha, eshitganman (u qachon Rasululloh sollallohu alayhi va sallam xususlarida so‘zlasa, «otam fido bo‘lsin!» deb qo‘shib so‘zlar edi), bo‘yiga yetgan qizlar ham, chimildiqdagi kelinchaklar ham (chimildiqdagi qizlar ham, deb aytdilarmi, bilmayman), hayz ko‘rganlar ham chiqsinlar, yaxshilik majlislarida, musulmonlarning duoi iltijolarida qatnashsinlar, hayz ko‘rganlari joynamozdan chetda tursinlar!» deb aytgan edilar», dedilar Ummu Atiyya. «Hayz ko‘rgan xotinlar hammi?» deb so‘radim, shunda u: «Hayz ko‘rgan xotin Arafotda qaynashadi-ku, axir!» deb ayollar qatnashadigan marosimlar nomini sanay ketdi», deydilar Hafsa.
Hayz ko‘rish to‘g‘risida Alloh taolo: «Xotinlarning o‘z bachadonlaridagi Alloh yaratgan narsani yashirmoqlari gunohdir», deydi. Ali va Shurayh: «Agar ayolning bir oyda 3 marta hayz ko‘rganiga ishonchli va taqvodor kishilar guvohlik bersalar, tasdiqlanadi», deb aytgan ekanlar. Ato raziyallohu anhu: «Ayolning (bir oyda 3 marta hayz ko‘radigan ayolning) haqiqiy hayz ko‘radigan kunlari uning dastlabki hayz ko‘rgan kunlari hisoblanadi», deb aytganlar (taloq iddasini saqlayotgan ayol boshqacharoq aytsa, qabul qilinmaydi). Ibrohim va Ato: «Hayz kamida bir kecha-yu bir kunduz, ko‘pi bilan 15 kun davom etadi», deganlar. Mu’tamirning otalari, hayzidan poklangandan keyin 5 kun o‘tgach, yana qon ko‘rgan xotin to‘g‘risida so‘raganlarida, Ibn Sirin: «Bu bobda xotinlar bizdan ko‘ra yaxshiroq biladilar», dedilar.
Oisha onamizdan: «Fotima binti Abu Hubaysh: «Men istihoza ko‘raman, hech poklanmasman, namozni tark etaymi?» deb Rasulullohdan so‘radilar. «Yo‘q, tark etmaysan, bu tomir qonidir. Va lekin hayz ko‘radigan kunlaring namozni tark etgin, hayzdan poklangach, g‘usl qilgin, namozingni o‘qiyvergin», deb javob qildilar Rasululloh».
Ummu Atiyya: «Xira rang va sarg‘ish suyuqlikni hayz hisoblamas edik», deganlar. 27-bob. Istihoza keladigan tomir
Oisha onamizdan: «Ummu Habiba 7 yil istihoza ko‘rdi. u Rasululloh sollallohu alayhi va sallamdan istihoza to‘g‘risida so‘raganida, Rasululloh sollallohu alayxi va sallam unga (hayz tugagach) g‘usl qilmoqni buyurib: «Bu tomirdan keladigan qondir», dedilar. Ummu Habiba har bir namozga alohida g‘usl qilar edi».
Sahihi Buxoriy. 1-jild. Imom Ismoil al-Buxoriy
www.ziyouz.com kutubxonasi 69
(Hayzdan keyin bir marta g‘usl qilmoq — farz, lekin qolganiga tahorat qilsa, kifoya qilar edi. Imom Shofi’iy ham istihoza ko‘rgan xotinning har bir namozga g‘usl qilmog‘i mustahabdir, deganlar).
haqida
Oisha onamiz Rasululloh sollallohu alayhi va sallamga: «Yo Rasulalloh, Safiyya binti Huyay hayz ko‘rib qoldi», dedilar. Rasululloh: «Hali u bizga Madinaga bormog‘imizg‘a xalal bermasa edi! Sizlar bilan birga tavof qilmaganmidi?» dedilar. «Ha, (tavof) qilgan edi», deyishdi. «Yo‘lga chiqaversin, aytingiz!» dedilar Rasululloh.
Ibn Abbos: «Xotin kishi hayz ko‘rib qolsa, (xayrlashuv tavofini qilmasdan) vataniga qaytmoqqa ruxsat berildi», dedilar.
Ibn Umar, ilgarilari: «Hayz ko‘rib qolgan ayol (xayrlashuv tavofini qilmasdan) qaytmagay», der edilar, endi bo‘lsa: «Rasululloh sollallohu alayhi va sallam ularga ruxsat beribdilar, (xayralashuv tavofini qilmasdan) qaytaverar ekan», deydilar.
Ibn Abbos: «(Bunday ayol) g‘usl qiladi, namoz o‘qiydi, keyin eri ham yaqinlik qilavergay. Namoz ulug‘dir», deganlar.
Oisha onamizdan: «Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: «Agar hayz ko‘rsang, namoz o‘qimoqni to‘xtatgin, hayz tugasa, g‘usl qilgin, tekkan qonni yuvib tashlagin, so‘ngra namoz o‘qiyvergin!» deganlar.
Samura ibn Jundubdan: «Bir xotin tug‘olmay o‘ldi, Rasululloh sollallohu alayhi va sallam janozani o‘likning beli to‘g‘risida turib o‘qidilar (xotin o‘lsa, belining to‘g‘risida, erkak o‘lsa, ko‘kragi qarshisida turib janoza o‘qiladi)».
Abdulloh ibn Shaddoddan: «Janob Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning xotinlari Maymuna xolam hayz ko‘rganlarida, namoz o‘qimas edilar. Xolam Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning joynamozlari qarshisida cho‘zilib yotsalar ham, u kishi namoz o‘qiyverar edilar. Maymuna onamizning o‘zlari bunday deganlar: «Rasululloh sajda qilganlarida kiyimlari qisman menga tegar edi».
(Imom Buxoriy shu hadisga tayanib, hayz ko‘rgan xotin makruh hisoblanmay, unga tekkan narsa ham harom bo‘lmas ekan, degan ma’noni tushuntiradilar).
Sahihi Buxoriy. 1-jild. Imom Ismoil al-Buxoriy
www.ziyouz.com kutubxonasi 70 ÉΟó¡Î0 «!$#
Ç⎯≈uΗ÷q§9$#
ÉΟŠÏm§9$# TAYAMMUM KITOBI
Alloh taolo Qur’oni Karimda: «Suv topmasangiz, toza tuproqqa tayammum qilingiz, yuz-qo‘llaringizga surtingiz», deydi (Hanafiyya ulamolari: «Agar tayammum qilguvchi kishi taqir toshg‘a shapalog‘ini urib, yuzig‘a ishqasa va yana urib qo‘llarig‘a ishqasa, kifoyadir», deyishadi).
Janob Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning xotinlari Oisha onamizdan: «Rasululloh sollallohu alayhi va sallam bilan birga bir safarga (hijriy 6-nchi yil) chiqdik. Baydo’ yoki Zotul-Jaysh degan joyga borganimizda marjonim uzilib ketdi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam uni qidira boshladilar. Odamlar ham to‘xtashdi. To‘xtagan joylarida suv yo‘q edi. Shunda odamlar Abu Bakr Siddiqqa kelib: «Ko‘rmaysizmi Oishaning qilgan ishini, Rasululloh sollallohu alayhi va sallamni, ham shuncha odamni to‘xtatib qoldi, vaholanki, odamlar suvi bor joyda ham emaslar, o‘zlarida ham suv yo‘q», dedilar. Abu Bakr Siddiq (yonimizga) keldilar Rasululloh sollallohu alayhi va sallam boshlarini tizzamga qo‘yib, uxlab qolgan edilar. Otam Abu Bakr Siddiq menga: «Rasululloh sollallohu alayhi va sallamni va odamlarni to‘xtatib qolding, ular suv bor joyda ham emaslar, o‘zlarida ham suv yo‘q», deb qattiq urishdilar Alloh xohlaganicha nima desalar, dedilar va belimga nuqiy boshladilar. Rasululloh boshlarini tizzamga qo‘yib yotganlari uchun men qimirlamaslikka intilar edim. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam tong saharda turdilar. Atrofda suv yo‘q edi, odamlar: «Tahoratsiz qanday bomdod o‘qiymiz?» deb tortishdilar. Shunda Alloh taolo: «Tayammum qilingiz!» deb «Tayammum oyati»ni nozil qildi. Usayd ibn Huzayr (taajjubdan): «Ey Abu Bakr avlodi, bu sizning birinchi barakotingiz emas (ya’ni, bundan avval ham siz tufayli Alloh taolo bizni barakotidan darig‘ tutmagan)», dedilar. Men mingan tuyani turg‘izgan edim, tagidan marjonim chiqdi»
Jobir ibn Abdulloh Janob Rasululloh sollallohu alayhi va sallam bunday deganlar, deb aytadi: «Alloh taolo tomonidan menga ilgarigi payg‘ambarlarning birortasiga ham ato qilinmagan 5 ta imtiyoz berilgan: 1. Dushmanlarim qalbiga (men) bir oylik masofada turganimdayoq, Alloh tomonidan qo‘rqinch solinib, g‘olib etilaman. 2. Yer yuzi menga namozgoh qilingan va suv yo‘q bo‘lganda tahorat vositasi qilingandir. Ummatimning qaysi biriga namoz vaqti qaerda to‘g‘ri kelib qolsa, o‘sha yerda o‘qiyversin! 3. O’ljalar menga halol qilingandir. Mendan avvalgi hech bir payg‘ambarga halol qilinmagan edi. 4. Menga shafoat qilmoqlik (qalbida zarracha iymoni bor ummatni do‘zaxdan olib chiqmoqlik) huquqi berilgandir. 5. Ilgarigi har bir payg‘ambar faqat o‘z qavmiga payg‘ambar qilib yuborilgan edi. Men esam (Yer yuzidagi) odamlarning hammasiga payg‘ambar qilib yuborilganman».
topmasa, nima qiladi?
Hishom ibi Urvaning otalaridan: «Oisha onamiz marjon shodasini opalari Asmodan Sahihi Buxoriy. 1-jild. Imom Ismoil al-Buxoriy
www.ziyouz.com kutubxonasi 71 omonatga olgan edilar. Uni yo‘qotib qo‘ydilar. Shunda Rasululloh sollallohu alayhi va sallam qidirgani odam yubordilar, keyin u topib keldi. Shu asnoda namoz vaqti bo‘ldi, odamlar atrofda va o‘zlarida suv bo‘lmaganligidan tahoratsiz namoz o‘qidilar. Buni ko‘rib, Rasululloh sollallohu alayhi va sallamga shikoyat qildilar. Shunda Alloh taolo: «Tayammum oyati»ni nozil qildi. Usayd ibn Huzayr Oisha onamizga: «Alloh sizga yaxshilik ato etsin, Allohga qasamki, siz xushlamagan narsa nozil qilingani yo‘q, zero buni Alloh taolo sizni va barcha musulmonlarni deb qildi, bundan faqat yaxshilik ko‘zlangandir», dedilar».
qo‘rqsa, tayammum qiladi
Ato raziyallohu anhu ham bu haqda shu fikrni bildirganlar: «Kasal kishi suvi bo‘la turib, uni quyib beradigan yordamchi topmasa, tayammum qiladi. Bir kuni Ibn Umar Jurf degan joydagi yeridan kelayotib, bir qo‘yxona yoniga kelganda asr vaqti kirdi. Tayammum bilan asr o‘qidi. Keyin Madinaga kirib keldi, quyosh botmagan edi, asrni qaytarib o‘qimadi», deganlar Hasan Basriy.
Al-A’rajga Ibn Abbosning ozod qilingan quli Umayr bunday degan ekan: «Men va Maymuna onamizning ozod qilingan quli Abdulloh ibn Yasor Abu Juhaym ibn al-Hars ibn as-Simmanikiga bordik. Abu Juhaym bizga quyidagini aytib berdi: «Rasululloh sollallohu alayhi va sallam Bi’ru Jamal tomondan keldilar. Shunda u kishiga bir odam yo‘liqib salom berdi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam alik qaytarmasdan devorga borib tayammum qildilar, yuzlariga va ikki qo‘llariga surtdilar, shundan so‘ng u kishiga alik oldilar».
Sa’id ibn Abdurrahmon Abziyning otalari quyidagi hadisni aytib bergan ekanlar: «Umar ibn al-Xattob huzurlariga bir kishi kelib: «Men jimo’ qildim-u, suv topmadim» dedi. Shunda Ammor ibn Yosir Umar ibn al-Xattobga qarab: «Eslaysizmi, ikkovimiz safarda edik. O’shanda siz namoz o‘qimadingiz, men esa tuproqqa yumalab olib, keyin namoz o‘qidim. Buni Janob Rasulullohga aytdim. Shunda Rasululloh sollallohu alayhi va sallam ikki kaftlarini yerga urib, puflab tashladilar, so‘ng ikki kaftlarini avval yuzlariga, keyin ikki qo‘llariga surtdilar-da: «Mana shunday qilsang, kifoya edi, dedilar», dedi».
Sa’id ibn Abdurrahmon ibn Abziydan: «Ammor xam yuqoridagi hadisni aytib berdi-da, qo‘lini yerga urdi, keyin og‘ziga yaqinlashtirib, puflab tashladi. So‘ng yuzi va ikki qo‘liga surtdi».
Ammor raziyallohu anhu: «Toza tuproq musulmon kishi uchun (suv yo‘g‘ida) suv o‘rniga o‘tadigan tahorat vositasidir», deb aytgan ekanlar.
Ammor raziyallohu anhu Umar al-Xattobga: «Sariyyada ekanligimizda jimo’ qildik», deb quyidagi hadisni aytib bergan ekanlar: «Men tuproqqa yumaladim, keyin buni Rasululloh Sahihi Buxoriy. 1-jild. Imom Ismoil al-Buxoriy
www.ziyouz.com kutubxonasi 72 sollallohu alayhi va sallamga aytdim. Shunda u zot: «Yuz bilan ikki qo‘lingga surtmoq senga kifoya qilar edi», dedilar».
tahorat vositasidir
Hasan Basriy: «Tahorati sinmagan kishi tayammum qilsa, kifoya. Ibn Abbos tayammum qilgan holda imomlikka o‘tdi», deganlar.
Yahyo ibn Sa’id: «Sho‘r yerda namoz o‘qimoqning zarari yo‘q, shuningdek o‘sha yerdagi tuproqqa tayammum qilmoqning ham zarari yo‘q», deganlar.
Imron dedilar: «Rasululloh sollallohu alayhi va sallam bilan birga safarda edik. Kechasi yo‘l yurdik, tunning oxiriga borganda, bizni uyqu bosdi. Musofir kishi uchun bundan halovatliroq uyqu bo‘lmaydi. Bizni quyoshning harorati uyg‘otdi. Birinchi bo‘lib falonchi, undan keyin falonchi, undan keyin falonchi (hikoya qilguvchi Abu Rajo’ ularning ismlarini aytgandi, lekin Avf degan hikoyachi yodidan chiqarib qo‘ygan), keyin to‘rtinchi bo‘lib Umar al-Xattob uyg‘ondi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam uxlasalar, birov uyg‘otmas edi. U kishi o‘zlari uyg‘onar edilar. U kishi uxlab yotganlarida nimalar bo‘lganidan biz bexabar edik. Umar uyg‘ongach, odamlarni nima tashvishga solayotganini fahmlab (o‘zi g‘ayratli odam edi), Rasululloh sollallohu alayhi va sallam uyg‘ongunlaricha baland ovoz bilan takbir aytaverdi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam uyg‘ongach, u kishiga ro‘y bergan hodisani shikoyat qildilar. Rasulloh sollallohu alayhi va sallam: «Zarari yo‘q, yo‘lga tushingiz!» dedilar va o‘zlari ham yo‘lga tushdilar. Bir oz yurilgach (tuyadan) tushib, tahoratga suv so‘radilar, keyin tahorat oldilar. Namozga azon aytildi. Odamlar bilan birga namoz o‘qidilar. Namozni o‘qib bo‘lib yonlariga o‘girildilar, shunda bir chetda odamlarga qo‘shilmay, namoz ham o‘qimay turgan bir kishiga ko‘zlari tushdi. «Jamoat bilan namoz o‘qimog‘ingga nima to‘sqinlik qildi, ey falonchi?» dedilar Janob Rasululloh. «Yo Rasulalloh, men yuvuqsizman (junubman), g‘uslga suv yo‘q», dedi boyagi kishi. «Senga tuproq ham bo‘laveradi, tuproqqa tayammum qilmog‘ing lozim», dedilar Rasululloh, so‘ng yo‘lga tushdilar. Odamlar u kishiga chanqaganliklarini aytib shikoyat qildilar, shunda Rasululloh bir joyga kelganda to‘xtab, (tuyalaridan) tushdilar, falonchini chaqirdilar (o‘shanda uni Abu Rajo’, deb chaqirgandilar, Avf degan kishi rivoyat qila turib, uning ismini eslay olmagan), keyin Alini chaqirib: «Boring, suv qidiring!» dedilar. Ikkovlari suv axtarib ketdilar. Yo‘lda tuya ustidagi ikki mesh o‘rtasida o‘tirib ketayotgan bir xotinga yo‘liqdilar. Xotindan: «Qaerda suv bor?» deb so‘radilar. «Bu suvni kecha shu vaqtda yo‘ldan olganman. Erkaklarimiz bizni qoldirib (suv axtarib) ketishgan», dedi xotin. «Suv bunchalik uzoqda bo‘lsa, unda biz bilan yura qoling!» deyishdi (Ali bilan Abu Rajo’). «Qaerga?» deb so‘radi xotin. «Rasululloh sollallohu alayhi va sallam oldilariga», deyishdi (Ali bilan Abu Rajo’). «Anavi eski dindan chiqib, yangi din olib kelgan odam oldigami?» dedi xotin. «Ha, o‘sha siz aytgan odam oldiga, yuring biz bilan!» deb xotinni Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning oldilariga boshlab ketishdi, yetib borgach, bo‘lgan gapni u kishiga aytib berishdi. «Xotinni tuyasidan tushirdilar», deydilar Imron. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam tuyadagi ikkala meshni olib kelmoqni buyurdilar. Olib kelishgach, meshlarning tepa qismidagi kichik og‘zini yechib, hovuchlab suv oldilar-da, yana qayta quyib bog‘lab qo‘ydilar, keyin pastidagi katta og‘zini yechib, odamlarni suv ichishga chaqirdilar. «Suv ichingiz va (tuyalarni) sug‘oringiz!» dedilar Rasululloh. Odamlar xohlaganlaricha suv ichishdi, xohlaganlaricha (tuyalarini) sug‘orishdi. Nihoyat, boyagi yuvuqsiz kishiga bir |
