Elastiklik nazariyasida jism…
*Istalgan nuqtasining malum yo’nalishlar bo’yicha fizik
xususiyatlari bir xil dyeb tasavvur etiladi.
Istalgan nuktasining barcha xususiyatlari bir xil dyeb karaladi
Istalgan nuktasining bir xil yunalishlarida fizik xususiyatlari xar
xil dyeb
karaladi
Istalgan yunalishda fizik-myexanik xususiyatlari xar dyeb karaladi
Izotrop jism uchun Guk konunini toping?
*
zx
zx
yz
yz
z
xy
xy
y
y
x
x
2
2
2
2
2
2
yz
yz
zx
zx
zx
zx
xy
xy
z
z
y
y
x
x
2
2
2
2
2
2
2
xy
xy
y
y
x
x
2
2
;
2
z
z
y
y
x
x
2
2
;
2
Byetti tyeoryemasini aniklang
*1-xolat kuchishlarining bajargan ishi, 2 chi xolat kuchlarning
bajargan
ishiga tyeng
Dyeformasiya ishi tashki kuchlarning uzlari vujudga kyeltirgan
kuchishlarda bajargan ishining yarmiga tyeng
1-xolat kuchishlarining bajargan ishi 2-xolat kuchlarining
bajargan ishining yarmiga tyeng
217
tugri javob kyeltirilmagan
Klaryeuchon tyenglamasiga kura chizikli elastik uchun
*Dyeformasiya ishi tashki kuchlarning uzlari vujudga kyeltirgan
kuchishlarda bajargan ishining yarmiga tyeng
1-xolat kuchishlarining bajargan ishi, 2-chi xolat kuchlarning
bajargan ishiga tyeng
1-xolat kuchlilarining bajargan ishi 2-xolat kuchlarining
bajargan
ishining yarmiga tyeng
dyeformasiya ishi tashki kuchlarning uzlari vujudga kyeltirgan
kuchishlarda bajargan ishiga tyeng
Prizmatik brusning uz ogirligi ta’sirida chuzilishda
ij
kuchlanishlar
kuyidagicha kiymatga kabul kiladi.
*
3
33
31
12
22
11
,
0
gx
0
31
23
12
22
11
x
3
23
31
12
33
22
11
0
gx
3
12
12
31
22
11
,
0
gx
Prizmatik brusning uz ogirligi ta’sirida chuzilishida ogirlik kuchi yunalgan uk
buyicha
3
u
kuchishlari kanday xisoblanadi?
*
,
2
2
3
2
3
x
e
E
g
u
,
2
3
x
e
E
g
u
,
2
2
3
2
3
x
e
E
g
u
.
0
3
u
Prizmatik brusning uz ogirligi va uki buylab kuyilgan kuch ta’sirida
chuzilishida kuchlanishlar kanday kiymatlar kabul kiladi?
*
3
33
31
23
12
22
11
,
0
gx
3
33
31
23
12
22
11
,
0
gx
3
33
31
23
12
22
11
0
x
E
3
12
23
13
22
11
,
0
gx
Jismning xar tomonlama tyekis sikilishida koordinata uklari buyicha
dyeformasiyalar kanday buladi.
*
P
E
v
2
1
33
22
11
vP
E
P
2
1
33
22
11
P
v
E
2
1
33
22
11
P
E
v
1
33
22
11
Prizmatik brusning uki buylab chuzilishida koordinata uklari buylab
dyeformasiyalar kanday buladi.
218
*
,
33
22
11
E
v
E
v
E
E
v
1
33
22
11
,
22
33
11
E
v
E
v
E
v
E
v
22
33
11
Prizmatik brusing uz ogirligi tasirida chuzilishida koordinata uklari buyicha
dyeformasiyalar kanday aniklanadi.
*
3
33
3
22
11
1
;
gx
E
gx
E
v
3
33
3
22
11
1
;
gx
E
x
E
v
3
33
3
22
11
;
gx
E
gx
E
v
3
33
22
11
gx
E
Prizmatik brusning uz ogirligi va uki buylab kuyilgan kuch ta’sirida chuzilishda
koordinat uklari buylab dyeformasiyalarni toping
*
3
33
3
22
11
1
gx
E
gx
E
v
3
33
3
22
11
gx
E
v
gx
E
v
3
22
33
11
gx
E
v
3
33
12
11
1
gx
E
O’zgarmas kyesimli brusning sof egilishida
ij
tyenzorning komponyentalini
toping?
*
2
33
13
23
12
22
11
0
x
E
2
22
13
23
12
33
11
0
x
E
2
33
13
23
12
22
11
0
x
E
v
0
13
23
12
2
33
22
11
x
E
O’zgarmas kyesimli tugri brusning egilishida dyeformasiyalar ifodasini toping?
*
0
1
31
23
12
2
33
2
22
11
x
x
v
0
1
31
23
12
2
33
2
22
11
x
v
x
0
1
31
23
12
2
33
2
22
11
x
x
E
v
219
0
1
31
23
12
2
33
22
11
x
O’zgarmas kyesimli tugri brus nuktalarini kuchishlarini toping?
*
3
2
3
2
2
2
1
2
3
2
2
1
1
1
;
2
1
,
x
x
u
x
x
v
x
u
x
x
v
u
3
2
3
2
1
2
1
1
x
x
u
x
x
v
u
u
3
2
3
2
1
3
2
2
1
1
1
2
1
x
x
u
x
x
v
x
u
x
v
u
2
2
2
1
3
2
3
2
1
2
1
x
x
v
x
u
u
u
Umumlashgan jism dyeformasiya xolatida kuchishlar kanday aniklanadi?
*
3
3
2
1
2
2
2
1
1
1
,
cx
u
x
x
u
u
x
x
u
u
3
3
2
2
2
1
1
1
x
c
u
x
c
u
x
x
u
u
2
1
2
2
2
1
1
1
,
,
x
x
u
u
x
x
u
u
3
3
3
2
2
2
1
1
1
x
c
u
x
c
u
x
c
u
Kuchlanishlar kanday tanlangan xolat tyekis kuchlangan xolat dyeyiladi.
*
,
0
31
32
33
0
33
22
11
,
0
32
31
12
0
31
33
23
21
22
Tyekis kuchlangan xolat uchun muvozanat tyenglamalarini kursating.
*
,
0
;
0
0
2
,
22
0
1
,
21
0
2
,
12
0
1
,
11
,
0
;
0
0
2
,
22
0
1
,
21
0
1
,
12
0
1
,
11
,
0
;
0
1
,
22
1
,
21
2
,
12
2
,
11
,
0
;
0
22
21
12
11
San-Vyenan prinsipini kursating.
*«Armaturaning uchlarida kuchlarning kuyilish va taksimot usulining uning kolsan
kismlarida vujudga kyeluvchi effyektlarga ta’siri bulmaydi, ya’ni kuyilgan kuchlarni
xar doim xudi uzlaridan bosh momyent va tyeng ta’sir etuvchisiga ega bulgan statik
ekvivalyent kuchlar bilan almashtirish mumkin».
Jism kuyilgan muvozanatlashgan tashki kuchlar sistyemasi, sistyemaning kuchlari
kuyilgan nuktalar biror sfyeraning ichida yotgan xolda sfyerani xisobga olmaslik
mumkin bulgan, lyekin sfyera – radiusiga nisbatan etarli darajada katta –
masofalardagina dyeformasiyalarni yuzaga kyeltiradi.
Agar jism sirtining bir kismiga bosh vyektori va bosh momyenti nolga tyeng kuchlar
kuyilgan bulsa, jism ortib boruvchi kuchlanganlik – dyeformasiyalanganlik xolatda
buladi
2 va 3 javoblar tugri
V. Bussinyesk prinsipi kanday ifodalangan.
*Jism kuyilgan muvozanatlashgan tashki kuchlar sistyemasi, sistyemaning kuchlari
kuyilgan nuktalar biror sfyeraning ichida yotgan xolda sfyerani xisobga olmaslik
220
mumkin bœlgan, lyekin sfyera – radiusiga nisbatan yetarli darajada katta –
masofalardagina dyeformasiyalarni yuzaga kyeltiradi.
«Armaturaning uchlarida kuchlarning kuyilish va taksimot usulining uning kolgan
kismlarida vujudga kyeluvchi effyektlarga ta’siri bulmaydi, ya’ni kuyilgan kuchlarni
xar doim xudi uzlaridan bosh momyent va tyeng ta’sir etuvchisiga ega bœlgan statik
ekvivalyent kuchlar bilan almashtirish mumkin».
«Agar jism sirtining bir kimsmiga bosh vyektori va bosh momyenti nolga tyeng
kuchlar kuyilgan bulsa, jism ortib boruvchi kuchlanganlik – dyeformasiyalanganlik
xolatida buladi»
2 va 3 javoblar tugri.
Chizikli elastik jism uchun supyerpozisiya myetodi kanday shartni
kanoatlantirishi kyerak.
*
1
,
,
j
i
u
1
,
ij
u
1
,
ij
1
,
ji
Jismning xar tamonlama tyekis sikilishi masalasida uning ixtiyoriy nuktasi
kuchishlari kanday aniklanadi.
*
;
2
1
,
2
1
,
2
1
3
3
2
2
1
1
x
E
v
u
x
E
v
u
x
E
v
u
3
3
2
2
1
1
,
,
x
E
v
u
x
E
v
u
x
E
v
u
E
v
u
x
E
v
u
2
1
1
,
3
3
1
2
1
0
x
E
v
u
u
Xajmiy dyeformasiyani aniklang.
*
z
u
y
u
x
u
z
y
x
z
u
y
u
x
u
z
y
x
3
1
z
u
y
u
x
u
z
y
x
2
2
2
2
2
2
u
grad
Lamyening vyektor tyenglamasini kursating.
*
f
s
u
rot
rot
u
div
grad
v
v
2
1
)
1
(
2
f
s
u
rot
rot
u
div
grad
v
E
2
1
f
s
u
rot
rot
u
div
grad
f
s
u
rot
u
div
grad
v
v
2
1
)
1
(
2
221
Slindrik koordinatalar sistyemasida kuchlanish tyenzori komponyentalarini
kursating.
*
zr
r
r
zz
rr
r
r
r
31
23
12
33
2
22
11
1
1
1
;
zr
r
zz
rr
r
3
12
33
22
11
1
;
zr
r
r
zz
rr
r
r
r
r
r
r
1
1
1
1
1
;
1
31
23
12
33
2
22
11
zr
r
r
rr
r
r
r
31
23
12
2
33
2
22
11
1
sin
1
1
;
Do'stlaringiz bilan baham: |
