Amaliy antropologiya va biomexanika asoslari

2
= /34,2225 ^ 29,9209 = 0 327m m
V",	"2	V	600	600
	f = — = - ^ - = 1 ,9 6 .
		m (d)	0,327

Ilova VI dan, bu holatning ishonchli ehtimol farqi 95% dan oshmaydi. Shuning uchun, ikki tanlovda qo’l panjasini uzunligi bo’yicha farqi ishonchli emas, ya'ni bu ikki tanlovni 5% natoiigi bilan bosh majmuyga biriktirish mumkin. Ikki tanlovning o’rta arifmetik miqdor lar oralig’idagi farq, agar ular ehtimolni ikkinchi darajasi 0,99 dan oshsa. yoki d > 3m(d) bo’lsa, ishonchli deb hisoblanadi.
2-misol. Qo’lni uchinchi barmoq uzunligi bo’yicha ikki tanlovni parametrlari quyidagicha bo’lsa:
Mi = 1,35mm, ai = 10mm, n\ = 100;


M2 = 93,6mm, o2- 9mm, n2 = 200.

Bu ikkinchi bir bosh majmuyga ta'aluqlimi?

Buning uchun, ikki tanlov oralig’idagi farq ishonchliligini aniqlash (agar farq ishonchli bo’lsa, tanlovlar turli bosh majmuyga ta'aluqli deb hisoblash) kerak.

Bunda: d= Mr M-,= 97,35 - 93,6= 3,15mm: m{d) = л/—			+ -^ -= 1,185mm:
	7	V100	200
d	3,15
t = -------------=	— —= 3,16
m{d)	1,185

Ilova VI dan, farqni ishonchlilik ehtimoli 0,999 va d > 3nt(d) ekanligi topildi. Bu degani uchinchi barmoq uzunligi bo’yicha ikki tanlovni farqi ishonchli. Agar misoldagi statistik parametrlarni o’zgartmasdan qoldirib, tanlovlar sonini 600 ta dan odam deb hisoblasak, u xolda: d q 3,15mm;

m(d) ==./— + — = 0,549 ; r = ^ Z l V600 600 0,549

= 6,83 bo’ladi

Demak, hosil bo’lgan raham yana kattaroq aniqlikda ikki tanlovning o’rta arifmetik miqdorlarini farq ishonchliligini tasdiqlaydi. Shuning uchun, bu tanlovlar har xil bosh majmuyga ta'aluqli.

2.2.7. ANTRAPOMETRIK O’LCHAMLARARO KORRELYATSION BOG’LANISH.

Jamoadan oyoq panjasini qandaydir o’lcham bir xil bo’lgan odamlar tanlab olinsa, shu odamlarni boshqa o’lchamlari (masalan kengligi) bir-biridan sezilarli farq qilishi ma'lum. Ammo bu o’lchamlar oralig’ida ba'zi bog’liqlik bo’lishi mumkin. Chunki. oyoq panjasini kaft-barmoq qismidagi quchoq o’lchami qancha katta bo’lsa, tovon kengligi ham keng, yoki uzunligi qancha uzun bo’lsa, tutam qismini quchoq o’lchami ham katta bo’ladi. Shu bilan birgalikda oyoq panjasini uzunligi bir o’lchamda bo’lgan odamlarni kenglik o’lchamlari har xil bo’lishi qayd etilgan.

Har bir ko’rsatgichni ma'lum miqdori ikkinchi ko’rsatgichda bir nechta miqdorda va shu miqdorlar butun taqsimlanishni ifodalovchi ko’rsatgichlarga ega bo’lsa, ularning bog’likligi staxostik, yoki korrelyatsion yoki korrelyatsiya deyiladi.

Ko’rsatgichlar bog’likligi funktsional yoki korrelyatsion bo’lishi mumkin. Bir ko’rsatgichni ma'lum miqdoriga fakat bittagina ikkinchi ko’rsatgich to’g’ri kelsa. funktsional bog’lanish hisoblanadi. Agar bir ko’rsatgichni har bir miqdoriga bir nechta ikkinchi ko’rsatgich to’g’ri kelsa, korrelyatsion bog’lanish deb ataladi.
Antropometrik o’lchamlarda ko’pincha korrelyatsion bog’lanish kuzatiladi, chunki odam organizmini turlicha rivojlanishiga cheksiz ko’p omillar ta'sir etadi. Bir ko’rsatgich bilan ikkinchisi aniq bog’lanmagan bo’lsa, bu korrelyatsion bog’lanish degani bo’ladi. Bunday bog’lanishlar turli darajaga ega. Masalan, oyoq panjasini uzunligi bilan quchoq o’lchamlari sezilarli yuqori darajada bog’langan bo’lsa, uzunligi va balandlik o’lchamlar oralig’ida bog’liqlik kam.

Bundan tashqari o’lchamlar oralig’idagi bog’liqlik harakteri ham turlicha bo’lishi, ya'ni bir ko’rsatkich oshganda ikkinchi ko’rsatgich oshishi yoki kamayishi mumkin. Agar oshsa bog’lanish musbat (+), kamaysa manfiy (-) deb hisoblanadi. O’lcham ko’rsatgichlar oralig’idagi bog’lanishni statistik darajasi korrelyatsiya koeffitsienti r bilan ifodalanadi.

Korrelyatsiya koeffitsientini hisoblash formulasi quyidagi ko’rinishga ega.

- - -------s!----------- -


J t (у,-М ,У

Tenglamani sur'atida har bir ko’rsatkichlami o’zining o’rta arifmetik miqdoridan chetlanish yig’indisini ko’paytmasi, maxrajda esa -ko’rsatgichlami o’rta arifmetik chetlanishlar ko’paytmasi joylashgan. Shundan kelib chiqib, korrelyatsiya koeffitsienti ikki ko’rsatgichning o’rta me'yorlangan chetlanishlar ko’paytmasini yig’indilaridan boshqa miqdor emas, ya'ni

r = tjy/n

Me'yorlangan chetlanish t, oTta arifmetik chetlanish kesimlari bilan ifodalangan, u yoki bu ko’rsatgich miqdorini o’rta arifmetik miqdoridan oqishini ifodalashligi ma'lum.