Amaliy matematika

TAVSIYA ETILADIGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI

1. М.М.Арипов, Ш.А.Садуллаева, Компьютернное моделирование нелинейных процессов диффузии. Монография, Ташкент, Университет. 2020.

2. Арипов М.М., Матякубов А.С., Численное моделирование процессов описываемых нелинейными системами параболического типа в недивергентном виде. Монография, Ташкент, Университет. 2020.
3. Исроилов М.И., Ҳисоблаш методлари, II. Тошкент, 2009.
4. Самарский А. А., Михайлов А. П. Математическое моделирование.М., Наука, 1997.
5. Музафаров Х.А., Баклушин М.Б., Абдураимов М.Г. Математическое моделирование. Ташкент, Университет. 2002.
6. Тарасевич Ю.Ю. Математическое и компьютерное моделирование. М., УРСС, 2003.
7. Кирьянов Д. MathCAD. С.Петербург «БХВ» - 2005 год.
8. Арнольд В.И. Жёсткие и мягкие математические модели. М., МЦНМО. 2000.
9. Самарский А. А. Теория разностных схем. –М., Наука. 1983.

1-ilova. Kurs ishi topshiriq varag‘ining namunasi
MIRZO ULUG’BEK NOMIDAGI O’ZBEKISTON MILLIY
UNIVERSITETI JIZZAX FILIALI
AMALIY MATEMATIKA FAKULTET I
"AMALIY MATEMATIKA" KAFEDRASI
Kurs ishi bo‘yicha topshiriqlar:

1. 
   Kurs, guruh
   
2. 
   Talabaning familiyasi, ismi va sharifi
   
3. 
   Kurs ishi mavzusi
   
4. 
   Kurs ishining annotatsiyasi
   
5. 
   Foydalaniladigan asosiy adabiyotlar
   
6. 
   Kafedraning « » 202 yildagi yig‘ilishida tasdiqlangan.
   
7. 
   Kurs ishi himoyasi kuni « » 202 yil
   

№	Ish mazmuni	Bajarilish muddati	Izoh
1.	Adabiyotlar bilan tanishish.
2.	Masalaning qo‘yilishi.
3.	Masalani yechish usuli.
4.	Dastur tuzish.
5.	Natijalar tahlili.
6.	Kurs ishi hisobotini yozish.

Talaba (Topshiriqni qabul qildim):	(imzo)	(f. i.	sh.)
Kurs ishi rahbari :	(imzo)	(f. i	. sh.)
Kafedra mudiri :	(imzo)	(f.	i. sh.)

« » 202 yil





2-ilova. Kurs ishi yuzining namunasi
MIRZO ULUG’BEK NOMIDAGI O’ZBEKISTON MILLIY
UNIVERSITETI JIZZAX FILIALI
AMALIY MATEMATIKA FAKULTETI
"AMALIY MATEMATIKA" KAFEDRASI


KURS ISHI
«Kurs ishi mavzusi»
Talabaning familiyasi, ismi
Ta’lim yo‘nalishi: «60540200 - Amaliy matematika»
Ilmiy rahbar: (ilmiy darajasi, unvoni, f.i.sh.)
Kurs ishi « » 202__ yilda « » ballga himoya qi lindi.
Kafedra mudiri: imzo (ilmiy darajasi, unvoni, f.i.sh.)
JIZZAX-202

3-ilova. Kurs ishi namunasi
Mavzu: Natriy gidroksid eritmasi bug’latish uchun bir ko’rpisli plyonkali bug’tish qurilmasini matematik modellashtirish 
Reja:
Kirish.

1. 
   Asosiy qism 
   
2. 
   Jarayonning matematik tavsifi.
   
3. 
   Jarayonning matematik modellashtirish.
   
4. 
   Asosiy qurilmani tanlash va tavsiflash.
   
5. 
   Xulosa.
   
6. 
   Adabiyotlar.
   

KIRISH
Har qanday texnolgik tizim (TT) va uni boshqarish tizimi kibernetika fani uchun, tadqiqot mavzui hisoblanadi. Uning tadqiqot usuli bo`lib, matematik modellashtirish, tadqiqot strategiyasi esa – tizimli taxlil qilish va tadqiqot vositasi bo`lib, elektron hisoblash mashinalari - kompyuterlar hisoblanadi.

Kibernetika matematik modellashtirish usullaridan foydalanib tizimlarni aniq natijalar bilan tahlil va sintez qilishda, optimal shart-sharoitlarni prognoz qilishda foydalanadi.
Kibernetika usullari Kimyo va oziq-ovqat texnologik jarayonlarni ketishidagi yangi qonuniyatlarni aniqlashda va ularni optimallashtirish hamda boshqarish yo`llarini aniqlashda yordam beradi. Kibernetika uslublari kibernetikaning texnik vositasi bo’lgan hisoblash mashinalari yordamida tadbiq etiladi.
Kimyo va oziq-ovqat texnologiya tizimlari (kelgusida texnologik tizimlar) deganda, unda ketayotgan fizik-kimyoviy jarayonlar va ularni amalga oshiruvchi vositalar birgalikda tushuniladi. SHunday qilib texnologik tizimlar jarayonni, u ketayotgan qurilmani, jarayonni nazorat va boshqarish vositalarini va ular orasidagi o`zaro bog`liqliklarni o’z ichiga olar ekan.
Masalan: reaktorda ketayotgan boshqariladigan texnologik jarayonni-texnologik tizimlar deb qarash mumkin. Texnologik jarayonning ketishi bo`yicha axborot birlamchi o’zgartirgichdan (BO`) rostlagichga (R) uzatiladi, u o`z navbatida texnologik parametrning shu vaqtdagi qiymatini belgilangan qiymatdan farqiga qarab rostlash ta`sir signali ishlab chiqaradi va ijrochi qurilma (IQ) orqali ob`ektga tasir ko`rsatadi.
Texnologik tizimlarda ma’lum bir fizik kimyoviy jarayonni amalga oshirish uchun, bizga aralashtirgichli reaktor va shu jarayonni boshqarish tizimi bo’lishi kerak.
Ushbu texnologik tizim tashqi muhit bilan o`zaro ta`sirda bo’lgani uchun, uning holatini kirish X va chiqish U signallari orqali baholash mumkin. Kirish signali bo`lib odatda xom-ashyo, uning miqdori, tarkibi, temperaturasi va boshqalar bo`lishi mumkin. CHiqish signali bo’lib, tayyor mahsulot miqdori, uning sifati, teperaturasi va boshqalar bo`lishi mumkin.
Texnologik tizimga odatda har xil turtkilar ta’sir ko`rsatadi va texnologik tizimni belgilangan sharoitlardan chiqaradi. Bu turtki ta`sirlarini kompensatsiya qilish uchun, odatda boshqaruvchi ta`sirlardan foydalaniladi.
Texnologik tizim- murakkab ob`ekt hisoblanib , uni alohida elementlarga (podsistema) dekompozitsiyalash mumkin. Elementlar o’zaro informatsion bir-biri bilan va ob`ekt atrof muxiti bilan bog`liqdir. Bu bog`liqliklar ob`ekt tuzilishini tashkil etadi.
Texnologik tizim mo`ljallangan maqsadga erishishga yo`naltirilgan algoritm bo`yicha ishlaydi. Hamma Texnologik tizimlarni shartli ravishda katta va kichik tizimlarga bo`lish mumkin.
Kichik tizimlar odatda bir tipik jarayon bilan cheklangan bo`lib, ikki tizimlarga bo`lish mumkin. Undagi ichki bog`liqliklar va jihozlarning o`ziga xosligi bilan ajralib turadi.
Katta tizimlar, kichik tizimlarning murakkab ravishda mujassamlangan ko`rinishi bo’lib, ulardan ham miqdoriy, ham sifat ko`rsatkichlari bo`yicha farq qiladi. Katta kibernetik Texnologik tizim sifatida kimyoviyssexni yoki korxonani misol qilish mumkin.