B. Аbidov, О. G‘. Аzimov, U. А. Ziyamuhamedova neft-gaz sintezi аsоslаri

1.2. Gaz benzini
Gaz benzini – yengil benzin fraksiyasi bo‘lib, to‘yingan ugle-
vodorodlardan tashkil topgan. Gaz benzinlari qimmatli uglevodo-
rodlar komponentlarini, shu jumladan, 2-metilbutan (izopentan) va
n–pentanni o‘zida saqlaydi. Gaz benzinlarining tavsifi 2-jadvalda
keltirilgan.
3-jadval
Аyrim gazobenzin zavod (GBZ)larining gaz benzinlari 
tavsifi.
Ko‘rsаtkichlаr
Tuymazin GBZ
Minibaev GBZ
Nisbiy zichlik
0,736
–
Fraksion tarkibi (GОst 1576–42 
bo‘yicha),ºC
Qaynash boshlanishi
26
27–30

---

13
10%
33
33–37
50%
46
43–46
90%
100
85–89
Q‘aynash oxiri
121
110–114
Uglevodorod tarkibi, massaviy %
2–metilpropan (izobutan)
S
12,9
izi bor
n–Butan
2,5
2–metilbutan (izopentan)
25–30
S
30,2
n–Pentan
20–25
Dimetilbutanlar
3,5–4,5
S
13,3
Metilpentanlar
8,5–10,0
n–Geksan
≥5
17,4
Metilsiklopentan
yo‘q
1,4
Siklogeksan
yo‘q
2,5
Benzol
0,4
0,5
Izopentan
10
5,9
C
8
va undan yuqori uglevodorodlar
1,5–2,5
–
1.3. Tabiiy gaz
Toza gaz konlarining gazini tabiiy gaz deb nomlash qabul qilin-
gan. Tarkibiy qismi bo‘yicha u yo‘ldosh gazlardan anchagina farq
qiladi. Tabiiy gazda metanning miqdori yo‘ldosh gazdagidan ko‘p
bo‘lib, 98% gacha yetishi mumkin; C
2
va ayniqsa, C
3
– C
4
uglevo-
dorodlarning miqdori tabiiy gazda, odatda, yuksak emas. Ko‘pgina
tabiiy gazlarda ko‘proq miqdorda inert gazlar (N
2
,CO
2
) va kamyob
gazlar (Ar,He va boshqalar) ham mavjud. Аyrim tabiiy gazlarning
tarkibi 3a-jadvalda keltirilgan. Tabiiy va yo‘ldosh gazlar tarkibiga
faqat to‘yingan uglevodorodlar kiradi.
3a-jadval