B. G. Pürliýew, E. G. Rahmanowa, M. B. Meläýewa TÜrkmenistanyň ykdysadyýeti

5. Bazar düzüminiň nähili esasy görnüşleri bar?
6. Bazar ykdysadyýetiniň işleýiş mehanizmi nähili esasy ýörelgä 
esaslanýar?
7. Bazar ykdysadyýetiniň işleýiş mehanizminiň esasy ýörelgeleri barada 
gürrüň beriň.
8. Bazar gatnaşyklaryny kadalaşdyrmagyň mehanizminiň düzüm 
bölekleri barada aýdyp beriň.
ХII. 
TÜRKMENISTANYŇ BAZAR 
YKDYSADYÝETINIŇ MILLI NUSGASY
§1. Maksatlar we wezipeler
Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe bazar ykdysady­
ýetini we netijeli işleýän Garaşsyz döwleti hemmetaraplaýyn ösdür­
mek we pugtalandyrmak wezipesinden möhüm wezipe tapylmasa 
gerek. Häzir Türkmenistan ykdysadyýet ýolunyň çatrygynda durýar, 
şoňa görä-de, ol özüniň ykdysady ýolunyň nähili bolmalydygyny özi 
kesgitlemelidir. Bu ýerde nämäni ileri tutmaly? Bazar ykdysadyýe­
tiniň haýsy nusgasynyň biziň Garaşsyz we Bitarap diýarymyz üçin 
amatlydygyny bilmek gerek. Şol sebäpli, Türkmenistan öz ýoluny gu­
tarnykly saýlap-seçip almalydyr we özüniň ösüş ugrunyň maksatlary­
ny kesgitlemelidir.

---

135
Şu günki maksat – munuň özi jemgyýetiň ähli ugurlarynda ga­
raşsyzlygymyzyň pugtalandyrylmagyny, ýurdumyzyň ykdysady, dur­
muş we syýasy mümkinçilikleriniň ösdürilmegini gazanmakdyr.
Geljekki maksat – munuň özi demokratik we dünýewi döwlet 
gurmakdyr hem-de ýakyn ýyllaryň içinde iň öňdebaryjy ýurtlaryň ha­
taryna goşulmakdyr. Munuň özi bütinleý täze jemgyýet bolup, biziň 
halkymyzyň şonuň ýaly jemgyýeti gurmaga tarap öz ýoly bilen bar­
magydyr.
Bu maksat umumadamzat kadalary we ýörelgeleri, milliligimiziň 
taryhy taýdan emele gelen sütünleri bilen baglanyşyklydyr. Aslyýeti­
ne garanyňda, dünýäniň ösüp barýan her bir döwletiniň öňünde ösüşe 
we rowaçlyga tarap barýan amatly ýoly tapmak wezipesi durýar. Şu 
günki däp-dessurlar dünýä ösüşiniň umumy ýoly bolup hyzmat edýär 
we häzirki Türkmenistanyň geljekki ösüşi bolsa şuňa doly laýyk gel ýär.
Ykdysady maksat. Türkmenistany ösdürmegiň maksady ilatyň 
jan başyna düşýän, hasap boýunça, jemgyýetçilik önüminiň öndüri­
lişini artdyrmakdan, ýagny hakyky önümi köpeltmekden ybaratdyr, 
munuň özi, elbetde, halkyň ýaşaýyş derejesiniň ýokarlanmagyna, 
maddy bolçulygynyň artmagyna getirer. Bu bolsa täze islegleri kana­
gatlandyrmaga ýardam eder, ýurduň içinde-de, halkara derejesinde-
de durmuş-ykdysady meseleleri göwnejaý çözer.
Ýurdumyzyň bazar ykdysadyýetiniň öňünde şunuň ýaly belli bir 
maksada gönükdirilen meseläniň goýulmagy birnäçe wezipäniň çözül­
megini hem talap edýär: Bu wezipeler kanunçylyk namalarynyň bir­
gidenini işläp taýýarlamakdan, durnuklylyk we bazar ykdysadyýetine 
geçiş wezipesini çözmekden, düzgünleşdiriji ulgamy döretmekden 
we ony netijeli peýdalanmakdan, ilatyň durmuş goraglylygyny üpjün 
etmegiň anyk ulgamyny işläp taýýarlamakdan, biržalary, firmalary, 
habar beriş-täjirçilik merkezlerini we beýleki gulluklary guramak 
üçin şertleri döretmekden, käbir yzagalaklygy ýeňip geçmekden, 
zähmetiň medeniýetini we düzgün-nyzamyny ýokarlandyrmakdan, 
önüm öndürmegi we ýerleşdirmegi guramagyň ýokary derejesini 
üpjün etmekden, zähmetiň pudaklaýyn bölünişiniň deňagramlygyny 
göwnejaý ýola goýmakdan ybaratdyr. 

---

136